Nỏ thần - nối dài âm vang kịch lịch sử

Đêm 12-9, những người mê sân khấu kịch TP.HCM đã được mãn nhãn và thỏa lòng với vở kịch Nỏ thần tại rạp Kim Châu. Sự hài lòng không chỉ đến từ câu chuyện bi tráng về lịch sử không còn bó hẹp trong truyền thuyết mà còn từ sân khấu, phục trang có tính mỹ thuật cao và rất chăm chút và cả hậu trường hai năm dàn dựng, vượt qua nhiều trở ngại, trì hoãn.

Nhìn chính sử bằng con mắt khoa học

Nỏ thần mở đầu và kết thúc bằng tiếng trống đồng linh thiêng của danh tướng Cao Thục gióng lên cảnh tỉnh mọi người về họa mất nước. Nghe ra “tiếng trống đồng âm vang hồn sông núi!” nhưng Thục Phán An Dương Vương vẫn đắm mình thụ hưởng, bỏ qua những lời tâu thật không đẹp lòng để cuối cùng đau đớn tự hỏi: “Thục Phán ơi, ngươi mất nước vì đâu?”.

Soạn giả Lê Duy Hạnh đã có một kịch bản có kịch tính cao khi câu chuyện dựng nước và mất nước của An Dương Vương được ông kể lại theo cái nhìn chính sử, khoa học chứ không dựa vào truyền thuyết - chính con người phải chịu trách nhiệm cho công, tội của mình.

Trong kịch, chiếc nỏ liên hoàn mệnh danh là nỏ thần của người Âu Lạc do chính Cao Thục và sáu hổ tướng cùng chế tạo chứ không do thần Kim Quy tặng móng mà có sức mạnh. Mất nước Âu Lạc cũng chẳng phải do vai trò gián điệp của Trọng Thủy. Chính sự mất cảnh giác, đắm mình trong hưởng thụ của vua tôi An Dương Vương đã tạo điều kiện cho viên tướng Nhan Tấn đầy âm mưu của nước Triệu chia rẽ đoàn kết, đoạt mất sức mạnh của quốc gia.

Với vai Nhan Tấn, diễn cùng các nghệ sĩ trẻ, nghệ sĩ Bảo Quốc đã chứng tỏ bản lĩnh diễn xuất dày dặn. Ông chú ý từng cái liếc mắt, nhíu mày, giọng nói đầy linh hoạt để lúc là viên quan khù khờ hèn mọn, lúc lại bộc lộ oai khí của một kẻ có mưu đồ thôn tính lân bang. Đối đầu cùng Nhan Tấn là Cao Thục - Huỳnh Đông và sáu hổ tướng do sáu nam diễn viên trẻ đều là các gương mặt diễn viên truyền hình sáng, đẹp vào vai một cách quyết liệt. Không những thuộc vai nhuần nhuyễn, thể hiện đài từ, tâm lý khá, họ còn công phu học vũ đạo cải lương tuồng cổ từ nghệ sĩ Thanh Sơn để sân khấu có những pha biểu diễn võ nghệ đẹp mắt, bừng bừng hào khí dân Âu Lạc.

Cảnh chết đứng của Cao Thục và sáu viên hổ tướng là một pha diễn ấn tượng của Nỏ thần, cũng là một điểm cộng cho Đức Thịnh khi khai thác thành công những vốn liếng nghề từ sân khấu dân tộc vào kịch lịch sử. Cái kết hào hùng mà bi thương của vở kịch khi từng nhân vật bước ra nói lên nỗi niềm ngàn năm của mình với hậu thế, khiến người xem bồi hồi về bài học giữ nước còn vọng đến hôm nay.

Mạnh dạn và trữ tình

Là kịch lịch sử song Nỏ thần đã mạnh dạn thoát thai khỏi truyền thuyết bám chặt vào suy nghĩ của người Việt Nam. Vẫn đậm chất trữ tình với chuyện tình Mỵ Châu - Trọng Thủy nhưng tội trạng đánh cắp bí mật quốc phòng của Âu Lạc đã được tác giả dồn hết vào nhân vật Nhan Tấn - sự mạnh dạn đắt giá để lý giải một cách thuyết phục vì sao đất nước lâm nguy.

Trọng Thủy trong kịch là một người trọng tín nghĩa, yêu Mỵ Châu say đắm, chưa từng có ý định đánh cắp bí mật nỏ thần. Chàng dám chịu sự trừng phạt để ngăn cản vua cha Triệu Đà xâm lấn nước Nam. Tình yêu Mỵ Châu hướng Trọng Thủy đến tình thương muôn dân của hai nước sẽ lầm than khi xảy ra chinh chiến. Mỵ Châu cũng yêu Trọng Thủy tha thiết với một lòng tin chân thành vào tình yêu cho đến lúc chết. Trong tình yêu, nàng công chúa Âu Lạc và chàng phò mã nước Triệu luôn dệt mộng về một cuộc sống thanh bình khi nhân dân hai nước kết tình thông gia.

Chuyện tình đẹp đến thành truyền thuyết của hai nhân vật lịch sử này được vở kịch điển hình thành hình tượng bài hát về lòng chung thủy của đôi chim thiên nga - một con chết đi, con còn lại không thiết sống. Với thế mạnh tạo nên những cảnh lãng mạn cho sân khấu, đạo diễn Đức Thịnh đã tạo ra những phút bay bổng đến lặng người trong Nỏ thần. Từ trên cao, lông thiên nga bay chấp chới, Trọng Thủy múa quạt, Mỵ Châu xõa tóc hát say mê.

Lâu nay việc xử lý cảnh biển bằng một tấm vải xanh trải căng trên sân khấu vốn không lạ nhưng lần này Đức Thịnh đã rất dày công tạo ra một hiệu quả khác biệt với kỹ thuật này. Trong những trường đoạn lãng mạn, vào vai Trọng Thủy và Mỵ Châu, hai diễn viên trẻ Hòa Hiệp và Lan Phương không chỉ có ngoại hình phù hợp mà còn mang được cảm xúc vào vai diễn làm rung động người xem.

Nỏ thần đã có được hình ảnh ba nhân vật An Dương Vương, Mỵ Châu, Trọng Thủy trầm mình xuống biển và biển từ từ nhấn chìm họ một cách độc đáo, bắt mắt. Sự lên án chiến tranh, lên án dã tâm gây chiến qua bi kịch tình yêu của Trọng Thủy - Mỵ Châu trên sân khấu vì thế cũng tự nhiên đi vào lòng khán giả.