"Cần siết chặt các quy định về tiêu chuẩn, quy chuẩn khí thải của phương tiện giao thông đường bộ và đẩy mạnh hoạt động chuyển đổi phương tiện xanh" - PGS.TS Nguyễn Đình Thọ, Phó viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách NN&MT (Bộ NN&MT) nhấn mạnh tại hội thảo Giải pháp giảm ô nhiễm không khí đô thị do Báo Tuổi trẻ phối hợp với Cục Môi trường (Bộ NN&MT), Sở NN&MT TP.HCM tổ chức ngày 15-8.
Giao thông là nguồn gây ô nhiễm chính
Tại hội thảo, ông Trần Xuân Toàn, Phó tổng biên tập báo Tuổi Trẻ nhận định, ô nhiễm không khí (ÔNKK) hiện là mối quan tâm rất lớn của người dân và các cơ quan quản lý, đặc biệt là ở các đô thị lớn như TP.HCM. Chính vì vậy cần xác định nguyên nhân gây ÔNKK nhằm đưa ra giải pháp và có kiến nghị xây dựng chính sách phù hợp để khắc phục.
"TP.HCM có mật độ giao thông cao nhất cả nước, khu trung tâm TP lượng xe cá nhân ngày càng tăng, làm nguồn phát thải không ngừng phát sinh. Do đó, TP.HCM nếu không kiểm soát kịp thời sẽ gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe của người dân"- ông Trần Xuân Toàn nhấn mạnh.
Báo cáo mới đây của UBND TP cũng nêu rõ, kết quả quan trắc qua nhiều năm của Sở NN&MT và các nghiên cứu liên quan đều ghi nhận ÔNKK tại TP.HCM chủ yếu liên quan đến bụi.
Một số thời điểm nồng độ bụi tổng (TSP) và bụi mịn (PM10 và PM2.5) tại một số vị trí giao thông vượt Quy chuẩn Việt Nam, các thông số ô nhiễm khác (CO, SO2, NO2, benzen..) đều đạt Quy chuẩn Việt Nam.
Chất lượng không khí có sự biến đổi theo thời gian trong ngày và có xu hướng biến đổi theo mùa trong năm. Trong đó, mức độ ô nhiễm vào mùa khô cao hơn mùa mưa, nồng độ PM2.5 trong không khí có xu hướng đạt mức cao nhất trong khoảng thời gian cuối và đầu năm.
Trong các nguồn gây ô nhiễm, giao thông đường bộ được xác định là nguồn gây ÔNKK chính tại TP.HCM. Bên cạnh đó, chất lượng không khí cũng phụ thuộc rất lớn vào các yếu tố khí tượng và nguồn ô nhiễm khác.
Xác định rõ nhiệm vụ của từng sở, ngành để kiểm soát
Chia sẻ giải pháp nhằm giảm ÔNKK, TS Hoàng Dương Tùng, Chủ tịch Mạng lưới không khí sạch Việt Nam cho biết, cơ quan quản lý cần đầu tư mạnh mẽ về nguồn lực tài chính cho các hoạt động nhằm giảm ô nhiễm. Khi thực hiện cần có sự phối hợp chặt chẽ các sở, ngành và phải có sự liên kết giữa tỉnh, TP lân cận.
Trong giai đoạn 2025-2030 cần chuyển đổi số để chuyển đổi xanh, ưu tiên hàng đầu việc nâng cao chất lượng không khí của các đô thị trong chính sách phát triển kinh tế-xã hội. Đánh giá chỉ tiêu trách nhiệm qua KPI, phân định trách nhiệm của từng người và phải xác định rõ tiến độ, hiệu quả.
PGS. TS Nguyễn Đình Thọ, Phó viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách NN&MT cũng góp ý giải pháp để giảm ÔNKK. Trong đó cần kiểm kê, giám sát nguồn phát thải ô nhiễm; ưu tiên bố trí nguồn lực cho hệ thống quan trắc môi trường đầy đủ và phủ rộng.
Cạnh đó cần siết chặt các quy định về tiêu chuẩn, quy chuẩn khí thải của phương tiện giao thông đường bộ và đẩy mạnh hoạt động chuyển đổi phương tiện xanh.
"Hiện Bộ NN&MT đã xây dựng hệ thống quan trắc, quản lý cơ sở dữ liệu giám sát 34 tỉnh, thành. TP.HCM đang chuẩn bị thiết lập các khu vực hạn chế phương tiện cá nhân trong giờ cao điểm, đặc biệt là ở những khu vực đông dân cư và trung tâm TP" - PGS.TS Nguyễn Đình Thọ nói.
Với TP.HCM, đại diện UBND TP cho biết đã đưa ra nhiều giải pháp để giảm ÔNKK, một trong số đó là giải pháp kiểm soát khí thải từ phương tiện giao thông, khuyến khích sử dụng các phương tiện giao thông công cộng; phương tiện sử dụng nhiên liệu sạch thân thiện với môi trường. Đồng thời thực hiện các biện pháp kiểm soát khí thải đối với phương tiện cá nhân, xe tải như kiểm tra định kỳ khí thải, thay thế động cơ cũ...
"Thời gian tới, các sở, ngành và đơn vị có liên quan sẽ đẩy nhanh tiến độ các dự án đầu tư phát triển hạ tầng giao thông công cộng. Trong đó, TP tập trung đề án kiểm soát khí thải phương tiện giao thông trên địa bàn do Sở Xây dựng thực hiện. Bên cạnh đó là giải pháp phòng ngừa, giảm thiểu phát thải, kiểm soát hiệu quả bụi, khí thải phát sinh từ hoạt động nông nghiệp, xây dựng..." - bà Ngô Nguyễn Ngọc Thanh, Phó Chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ môi trường (Sở NN&MT TP.HCM) nêu rõ giải pháp.
