Hơn nửa tháng sau khi trở về từ hội nghị NATO ở Bỉ, Tổng thống Mỹ Donald Trump mới cam kết tôn trọng Điều 5 về phòng thủ chung trong Hiệp ước NATO.
“Tôi cam kết Mỹ tôn trọng Điều 5, tất nhiên chúng tôi ở đây để bảo vệ. Đó là một lý do mà Mỹ đã chi số tiền rất cần thiết để có được một lực lượng rất, rất hùng mạnh và tôi muốn mọi người biết điều đó. Tôi tuyệt đối tuân thủ Điều 5” - ông Trump nói tại cuộc họp báo chung với Tổng thống Romania Klaus Iohannis. Romania là một thành viên NATO.
Tổng thống Trump (phải) trong cuộc họp báo với Tổng thống Romania Klaus Iohannis tại Nhà Trắng ngày 9-6. Ảnh: REUTERS
Vài tháng nay, Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson và Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis vẫn thường nói Mỹ tôn trọng nội dung phòng thủ chung. Tuy nhiên, việc ông Trump tránh đề cập nó khi tham dự hội nghị NATO tháng trước cộng với việc ông từng gọi NATO là một tổ chức “lỗi thời” đã khiến các thành viên lo ngại. Trong lịch sử NATO chỉ mới một lần kích hoạt nội dung phòng thủ chung, đó là sau vụ tấn công khủng bố 11-9-2001 ở Mỹ.
Lời cam kết này của ông Trump sẽ là một sự trấn an lớn với các thành viên NATO vốn đang rất hoang mang về vai trò của Mỹ.
Rời NATO sau khi để lại sự băn khoăn cho các nước thành viên, ông Trump dự hội nghị G7 với các bất đồng về thương mại và biến đổi khí hậu. Việc Thủ tướng Đức Angela Merkel sau hội nghị đã nói châu Âu giờ “phải tự nắm lấy vận mệnh mình”, thôi trông chờ vào Mỹ cho thấy mức độ hoang mang của khối với ông Trump. Sự thất vọng này càng tăng khi vài ngày sau đó ông Trump tuyên bố rút Mỹ khỏi Thỏa thuận Paris về biến đổi khí hậu. Mới nhất, Canada cho biết sẽ tăng cường quân đội, thôi trông chờ vào Mỹ.
Có thể thấy trong lúc cam kết tôn trọng phòng thủ chung, ông Trump cũng gián tiếp nhắc nhở NATO chuyện tiền nong. Mức chi tiêu cho quốc phòng của các nước thành viên là một vấn đề lớn ông Trump quan tâm tại NATO. Hầu như ông không bỏ qua cơ hội nào để làm áp lực buộc các nước NATO phải đáp ứng mức chi tiêu 2% GDP cho quốc phòng như đã thỏa thuận.
