Chiều 23-3, chị T. cùng ba người bạn nữ ngồi uống nước trong căng tin tại một trường học ở TP Cần Thơ. Sau đó, chị T. để lại túi xách ở bàn nước rồi vào trường liên hệ công tác...
Vờ mua thuốc, lấy tài sản
Lúc này, Nguyễn Hoàng Nam và Nguyễn Ngọc Hiền chạy xe ngang qua nhìn thấy túi xách và thấy ba người ngồi chung bàn đang nói chuyện, có vẻ không quan tâm lắm đến cái túi xách nên nảy ý định xấu. Nam dừng xe trước cổng căng tin để Hiền đi bộ vào lấy túi xách.
Khi đi vào căng tin, Hiền thấy ba người phụ nữ đang nhìn về phía mình nên giả vờ đi thẳng vào quầy hỏi mua thuốc lá. Hỏi xong, Hiền đi ngược trở ra, lợi dụng lúc ba người phụ nữ không để ý, Hiền lấy chiếc túi xách của chị T. rồi chạy ra xe của Nam đang chờ sẵn tẩu thoát... Nghe tiếng tri hô, mọi người ùa lại bắt được cả Nam và Hiền cùng tang vật. Trong túi xách có một máy tính xách tay, 5 USD, 300.000 đồng và một số giấy tờ tùy thân khác...
Công nhiên chiếm đoạt hay trộm?
Sau khi thụ lý vụ án, cơ quan điều tra Công an quận Ninh Kiều nhận định ba người bạn của chị T. đang quản lý giùm tài sản khi chị T. vắng mặt. Hiền chiếm đoạt chiếc túi xách ngay trước sự chứng kiến và trong tầm quản lý của ba người trên, sau đó bỏ chạy ra xe do Nam chờ sẵn tẩu thoát. Hành vi này đã cấu thành tội công nhiên chiếm đoạt tài sản.
Tuy nhiên, ít lâu sau, cơ quan điều tra lại quyết định khởi tố Nam và Hiền về tội trộm cắp tài sản. Lý do: Chị T. không nhờ ai quản lý, trông giùm túi xách nên theo quy định ba người ngồi cùng bàn với chị T. không có nghĩa vụ trông coi, quản lý cái túi xách. Túi xách bị mất hay hư hỏng ba người này cũng không có nghĩa vụ bồi thường. Vì vậy, Hiền không công nhiên trước mặt chủ sở hữu hay người được ủy quyền quản lý, trông giữ tài sản chiếm đoạt tài sản mà chỉ lén lút trộm tài sản.
Hay cướp giật?
Bàn về vụ án, các luật sư như luật sư Nguyễn Văn Re (Chủ nhiệm Đoàn Luật sư tỉnh Tây Ninh), luật sư Trần Bá Tước (Chủ nhiệm Đoàn Luật sư tỉnh Vĩnh Long), luật sư Hoàng Cao Sang (Đoàn Luật sư TP.HCM) lại cho rằng Nam và Hiền phạm tội cướp giật tài sản chứ không phải công nhiên hay trộm cắp. Dù rằng chị T. không nhờ, gửi nhưng việc để lại túi xách mà cả ba người ngồi chung bàn không ai có ý kiến gì thì xem như đã công khai giao quyền quản lý cho ba người bạn. Thực tế khi gặp những trường hợp như vậy thì những người ngồi cùng bàn sẽ có nghĩa vụ quản lý giúp cho chị T. Trong khi đó, lúc thực hiện hành vi chiếm đoạt cái túi xách Nam cũng không xác định được ba người ngồi trong bàn ai là người quản lý cái túi. Thế nên ban đầu Nam đã không dám trực diện, công khai đi tới lấy túi xách mà phải giả vờ mua thuốc lá, đợi thời cơ thuận lợi để ra tay chụp lấy túi xách rồi nhanh chóng bỏ chạy, tẩu thoát khỏi hiện trường. Đây là dấu hiệu đặc trưng của tội cướp giật tài sản.
| Khởi tố tội trộm cắp là phù hợp Công nhiên chiếm đoạt tài sản có dấu hiệu đặc trưng là người phạm tội lợi dụng tình trạng không thể tự vệ, không thể quản lý tài sản của người bị hại (như không mặc quần áo do đang tắm, đang bị tai nạn...) để ra tay chiếm đoạt một cách công khai. Như vậy, trường hợp này không thể xác định Nam và Hiền phạm tội công nhiên chiếm đoạt tài sản. Theo tôi, hành vi phạm tội của Nam và Hiền rất dễ nhầm lẫn giữa tội cướp giật với tội trộm cắp tài sản. Theo khoa học luật hình sự, tội cướp giật tài sản có hai dấu hiệu để nhận biết, đó là tính công khai và tính nhanh chóng. Người phạm tội công khai thực hiện, không có ý thức che giấu hành vi của mình đối với người quản lý tài sản và nhanh chóng tẩu thoát. Trong khi đó, tội trộm cắp tài sản cũng có hai dấu hiệu để xác định đó là tính lén lút và tính nhanh chóng. Người phạm tội lén lút, bí mật phạm tội, có ý thức che giấu hành vi phạm tội của mình đối với người quản lý tài sản. Trường hợp trên, cơ quan điều tra đã đúng khi thay đổi quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can sang tội trộm cắp tài sản. Hành vi của Nam khi thực hiện việc chiếm đoạt cái túi xách là lén lút thể hiện qua việc khi bị nhìn thấy đã giả vờ mua thuốc lá hút và chờ thời cơ ba người ngồi cùng bàn không để ý mới ra tay chiếm đoạt... ThS MAI KHẮC PHÚC, giảng viên môn Luật hình sự |
ĐỨC TRÍ
