Thanh tra TP.HCM vừa công bố kết luận thanh tra công tác quản lý đất đai, trật tự xây dựng trên địa bàn phường Phước Thắng (TP.HCM). Qua đó, cơ quan chức năng chỉ rõ nhiều tồn tại kéo dài nhiều năm với hơn 140 trường hợp vi phạm. Nhiều dự án, đồ án quy hoạch chậm triển khai chưa được xử lý dứt điểm.
Nhiều dự án chậm triển khai, vi phạm đất đai phức tạp
Theo Thanh tra TP.HCM, phường Phước Thắng thành lập trên cơ sở sáp nhập phường 11 và phường 12 (TP Vũng Tàu, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu cũ). Phường có diện tích hơn 47 km2, dân số trên 74.000 người. Địa phương thực hiện quản lý đất đai theo quy hoạch sử dụng đất đến năm 2030, tầm nhìn 2050 và kế hoạch hằng năm.
Tuy nhiên, việc thực hiện kế hoạch sử dụng đất chưa đạt mục tiêu. Cụ thể, trong 50 dự án cần thu hồi đất theo kế hoạch năm 2024, đến tháng 7-2025 mới có 6 dự án hoàn thành giải phóng mặt bằng, đạt 12%. Các dự án còn lại vẫn dừng ở khâu lập, phê duyệt phương án bồi thường. Việc kéo dài nhiều năm làm giảm hiệu quả sử dụng đất, ảnh hưởng quyền lợi người dân.
Đáng chú ý, địa bàn có 41 đồ án, dự án quy hoạch đã phê duyệt nhưng nhiều nơi triển khai hàng chục năm chưa được rà soát để điều chỉnh hoặc thu hồi. Có 36 đồ án phê duyệt từ giai đoạn 1997–2017 đến nay vẫn “treo”, gây lãng phí quỹ đất và phát sinh khiếu nại.
Về đất đai, từ năm 2024 đến hết tháng 6-2025, phường phát sinh 144 trường hợp vi phạm. Chủ yếu là tự ý chuyển mục đích sử dụng đất, xây nhà trên đất nông nghiệp, lấn chiếm đất. Dù đã xử lý nhiều trường hợp, nhưng hàng chục quyết định xử phạt vi phạm hành chính chưa được thi hành đầy đủ.
Nhiều công trình sai phép tồn tại
Kết luận thanh tra cũng chỉ ra hạn chế trong quản lý trật tự xây dựng. Kiểm tra ngẫu nhiên 29 giấy phép xây dựng, chỉ 8 công trình đúng nội dung; 13 công trình thi công sai phép (tăng diện tích, thay đổi kết cấu, xây thêm tầng…), chiếm 45%.
Công tác hậu kiểm chưa thường xuyên khiến công trình vi phạm hoàn thành, đưa vào sử dụng mới bị phát hiện. Nhiều hồ sơ xử lý lập chưa đúng quy định, biên bản sơ sài, chậm ban hành quyết định xử phạt hoặc không tổ chức cưỡng chế.
Đáng chú ý, tại một số khu đất có nhiều cá nhân đồng sở hữu, đoàn thanh tra ghi nhận hàng chục công trình xây không phép trên đất nông nghiệp. Dù chính quyền đã cưỡng chế một phần, nhưng nhiều công trình vẫn tồn tại kéo dài, hình thành khu dân cư tự phát.
Thanh tra TP.HCM xác định trách nhiệm chính thuộc về UBND TP Vũng Tàu (cũ), UBND phường 11, phường 12 (cũ), Phòng Quản lý đô thị TP Vũng Tàu (cũ) và các đơn vị liên quan do buông lỏng quản lý, thiếu kiểm tra.
Kiến nghị kiểm điểm trách nhiệm, xử lý dứt điểm vi phạm
Thanh tra TP.HCM kiến nghị Chủ tịch UBND TP.HCM chỉ đạo UBND phường Phước Thắng rà soát, kiểm điểm trách nhiệm các tổ chức, cá nhân liên quan; xử lý dứt điểm các trường hợp vi phạm tồn đọng.
Đồng thời, yêu cầu tăng cường tuần tra hiện trường; rà soát dự án chậm triển khai để kiến nghị điều chỉnh hoặc thu hồi; quản lý chặt thửa đất đồng sở hữu nhằm ngăn chặn phân lô, xây dựng trái phép.
Thanh tra TP.HCM cũng kiến nghị Sở Xây dựng tăng cường hậu kiểm; Sở Nông nghiệp và Môi trường tập huấn nâng cao năng lực cán bộ cấp cơ sở; Sở Nội vụ chủ trì kiểm điểm, xử lý trách nhiệm theo quy định.
