Cùng với diễn biến Thái Lan có tân thủ tướng, căng thẳng giữa Thái Lan - Campuchia liên quan vấn đề biên giới được kỳ vọng sẽ hạ nhiệt. Trong các tuyên bố đầu tiên sau khi nhậm chức, Thủ tướng Thái Lan - ông Anutin Charnvirakul nhấn mạnh các biện pháp hòa bình trong vấn đề tranh chấp biên giới với Campuchia.
Thông điệp tích cực từ hai nước
Ngày 7-9, sau khi được sự bổ nhiệm của Hoàng gia, ông Anutin công bố lộ trình bốn điểm của chính phủ nhằm đưa Thái Lan tiến lên phía trước. Trong đó ông Anutin khẳng định giải quyết tranh chấp biên giới với Campuchia là một ưu tiên hàng đầu.
“Đối với các vấn đề an ninh hiện nay, chính phủ của tôi sẽ bắt đầu triển khai các biện pháp nhằm giải quyết tranh chấp Thái Lan - Campuchia bằng phương thức hòa bình, để giảm thiểu tổn thất và đau khổ cho nhân dân hai nước” - ông Anutin nói trong cuộc họp báo đầu tiên trên cương vị thủ tướng.
“Tuy nhiên, Thái Lan phải giữ vững nguyên tắc là chúng ta sẽ không bao giờ nhượng lãnh thổ, dù chỉ một cm vuông. Người dân Thái Lan không được chịu thiệt thòi và phải được sống yên bình” - tân thủ tướng Thái Lan nhấn mạnh.
Ông Anutin cũng cam kết sẽ triển khai nhanh chóng và công bằng việc bồi thường cho những người bị ảnh hưởng do vụ đụng độ biên giới gần đây với Campuchia.
Ông Sihasak Phuangketkeow - người được dự kiến bổ nhiệm làm Ngoại trưởng Thái Lan - cho biết Thủ tướng Anutin đã tham vấn ông về việc giải quyết vấn đề bằng biện pháp hòa bình, đồng thời vẫn giữ vững toàn vẹn chủ quyền của Thái Lan.
Ông Sihasak khẳng định đây là hướng đi của chính phủ, song từ chối tiết lộ chi tiết.
Về phía Campuchia, ngày 7-9, Thủ tướng Campuchia - ông Hun Manet đã gửi thư chúc mừng ông Anutin trở thành thủ tướng thứ 32 của Thái Lan, theo tờ Khmer Times.
“Campuchia và Thái Lan là láng giềng gần gũi về địa lý cũng như là thành viên của ASEAN. Hòa bình, chung sống hài hòa và thịnh vượng chung giữa hai nước là khát vọng của nhân dân chúng ta” - ông Hun Manet viết.
Nhà lãnh đạo Campuchia cũng bày tỏ niềm hy vọng hai chính phủ có thể hợp tác cải thiện quan hệ, vốn đã căng thẳng trong những năm gần đây.
“Với cam kết chung trong việc xây dựng tình hữu nghị và hợp tác tốt đẹp, nhân dân hai nước chúng ta sẽ được hưởng thịnh vượng và cùng phát triển trong hòa hợp, niềm vui” - theo ông Hun Manet.
Ông Hun Manet cam kết hợp tác với ông Anutin để khôi phục bình thường trong quan hệ song phương, tái tạo lòng tin lẫn nhau và biến đường biên giới chung “trở thành khu vực hòa bình, hợp tác, phát triển và cùng thịnh vượng”.
Ông Anwar Ibrahim - Thủ tướng Malaysia kiêm Chủ tịch ASEAN 2025 - ngày 7-9 cho biết ông đã liên lạc với ông Anutin để chúc mừng ông được bổ nhiệm làm Thủ tướng mới của Thái Lan. Ông Anwar cũng gửi lời mời ông Anutin sang thăm và làm việc tại Malaysia trong thời gian tới để thảo luận về các vấn đề quan trọng, bao gồm việc tăng cường quan hệ song phương, cũng như những diễn biến trên biên giới Thái Lan - Campuchia và hợp tác ASEAN, theo hãng tin Bernama.
Hướng tới giải quyết những khác biệt
Thông điệp tích cực của lãnh đạo hai nước được đưa ra cùng ngày cuộc họp Ủy ban Biên giới chung Thái Lan - Campuchia (GBC) khai mạc tại Koh Kong (Campuchia) để bàn về tranh chấp biên giới, rà phá bom mìn, quản lý trật tự biên giới và trấn áp các băng nhóm lừa đảo qua điện thoại.
Bộ Quốc phòng Campuchia cho biết cuộc họp lần này nhằm tiếp tục thảo luận về việc nâng cao hiệu quả, tăng cường lòng tin và sự tin cậy lẫn nhau trong việc thực thi thỏa thuận ngừng bắn giữa Campuchia và Thái Lan.
Theo kế hoạch, cuộc họp sẽ kéo dài đến ngày 9-9. Sang ngày 10-9, quyền Bộ trưởng Quốc phòng Thái Lan - Đại tướng Nattapon Narkphanit và Bộ trưởng Quốc phòng Campuchia - Đại tướng Tea Seiha sẽ ký thỏa thuận chung.
Theo tờ Nation, trọng tâm của cuộc họp lần này là tranh chấp tại khu vực Ban Nong Chan. Thái Lan khẳng định Ban Nong Chan thuộc lãnh thổ của mình, nhưng cáo buộc 170 hộ gia đình Campuchia đã lợi dụng viện trợ nhân đạo của Thái Lan để chiếm dụng khu vực này.
Căng thẳng ở ngôi làng biên giới này leo thang khi công dân Campuchia ngày 4-9 biểu tình phản đối việc Thái Lan áp đặt thiết quân luật và đặt hàng rào thép gai trong khu vực. Bộ Ngoại giao và Hợp tác quốc tế Campuchia đã ra thông cáo phản đối hành động của chính phủ Thái Lan, cho rằng các hành động này đã gây khó khăn cho cộng đồng người Campuchia.
Ngoài vấn đề biên giới, Campuchia và Thái Lan vẫn còn một bất đồng liên quan việc Thái Lan bắt 18 binh sĩ Campuchia sau vụ đụng độ tại khu vực biên giới hồi cuối tháng 7. Trong diễn biến mới nhất, Ủy ban Nhân quyền Campuchia (CHRC) ngày 7-9 đã kêu gọi Liên Hợp Quốc (LHQ) can thiệp khẩn cấp về vấn đề này, theo tờ Khmer Times.
Trong một lá thư đề ngày 6-9 gửi tới bà Ganna Yudkivska - Chủ tịch kiêm Báo cáo viên của Nhóm Công tác LHQ về Bắt giữ Tùy tiện, CHRC đã kêu gọi xem xét vụ việc theo thủ tục khẩn cấp của nhóm và tuyên bố rằng việc bắt giữ này là bất hợp pháp.
“Việc tiếp tục giam giữ, được thực hiện sau khi thỏa thuận ngừng bắn giữa hai nước có hiệu lực, là không có cơ sở pháp lý và do đó cấu thành hành vi giam giữ tùy tiện đối với binh lính Campuchia. Điều này làm suy yếu thỏa thuận ngừng bắn và vi phạm các nghĩa vụ pháp lý quốc tế” - theo CHRC.
CHRC đề nghị Nhóm Công tác LHQ không chỉ kêu gọi thả ngay lập tức các binh sĩ, mà còn theo dõi, làm việc với giới chức Thái Lan để bảo đảm tuân thủ luật pháp quốc tế; nhắc Thái Lan về các nghĩa vụ trong các hiệp ước nhân quyền và nhân đạo; và đưa vụ việc này vào báo cáo thường niên gửi Hội đồng Nhân quyền để bảo đảm có giám sát quốc tế.
Bộ Ngoại giao và Hợp tác quốc tế Campuchia ngày 7-9 cũng ra thông cáo cho biết Thủ tướng Hun Manet đặt ưu tiên cao nhất vào việc bảo đảm an toàn, trả tự do và hồi hương cho 18 binh sĩ Campuchia.
Thái Lan chưa bình luận về động thái của Campuchia. Trước đó, vào tháng 8, Bangkok cho biết nguyên nhân chưa trao trả 18 binh sĩ còn lại là do quá trình thẩm vấn vẫn đang diễn ra và chưa hoàn tất.
Thái Lan cũng bác bỏ cáo buộc rằng binh sĩ Campuchia đã bị đối xử bất công, đồng thời cho biết việc quân đội Thái Lan tạm giữ binh sĩ Campuchia là tuân theo luật pháp quốc tế.
Bà Paetongtarn nói về ông Thaksin và ông Anutin
Ngày 8-9, cựu Thủ tướng Thái Lan và là lãnh đạo đảng Pheu Thai - bà Paetongtarn Shinawatra đã trả lời phỏng vấn với báo chí tại trụ sở đảng, theo tờ Khaosod.
Khi được hỏi rằng cha bà, cựu Thủ tướng Thaksin Shinawatra, có trở về Thái Lan trong ngày 8-9 hay không, bà Paetongtarn đáp: “Hôm nay à? Cứ chờ xem, nhưng chắc chắn sẽ về”.
Ngày 4-9, ông Thaksin rời Thái Lan đến Singapore để kiểm tra sức khỏe nhưng do sự chậm trễ trong thủ tục xuất nhập cảnh nên ông đã đến Dubai. Ông Thaksin hiện đã đáp máy bay xuống Singapore.
Khi được yêu cầu gửi lời nhắn đến tân Thủ tướng Anutin, bà Paetongtarn nói: “Tôi đã gửi tin nhắn chúc mừng rồi, gửi ngay từ ngày đầu tiên ông ấy được chọn làm thủ tướng”.
