Trung Quốc ngày 15-1 đã ra cảnh báo đi lại với Canada, kêu gọi công dân cẩn trọng và “đánh giá mọi rủi ro” khi đến nước này, dẫn ra việc Canada “bắt người độc đoán” theo yêu cầu của “một nước thứ ba”, Reuters đưa tin.
Phản ứng của Trung Quốc đến sau khi Canada ngày 15-1 ra hướng dẫn đi lại, cảnh báo công dân “cẩn trọng cao độ tại Trung Quốc”. Trước đó, đầu tháng 1, Bộ Ngoại giao Mỹ đã ra hướng dẫn đi lại, cảnh báo công dân trước nguy cơ có thể bị bắt nếu sang Trung Quốc. Hướng dẫn nói rằng công dân Mỹ có thể không được tiếp cận các dịch vụ lãnh sự và có thể bị bắt giữ, thẩm vấn tại Trung Quốc.
Bloomberg đưa tin thời gian gần đây Ủy ban Giám sát và Quản lý Tài sản nhà nước Trung Quốc (SASAC) - cơ quan có trách nhiệm theo dõi hoạt động các doanh nghiệp quốc doanh đã yêu cầu các công ty nhà nước hạn chế cử nhân viên sang công tác ở Mỹ và các đồng minh của Mỹ trong liên minh tình báo “Ngũ Nhãn”(Anh, Úc, Canada, New Zealand). Nếu trường hợp bắt buộc phải đi thì phải có biện pháp bảo mật thông tin từ các thiết bị mang theo mình.
Đây là diễn biến mới nhất trong quá trình leo thang căng thẳng giữa Trung Quốc với Canada sau chuyện Canada hồi tháng 12-2018 đã bắt Giám đốc Tài chính Tập đoàn Huawei Mạnh Vãn Châu theo yêu cầu của Mỹ với cáo buộc vi phạm trừng phạt của Mỹ với Iran. Bà Mạnh đang được tại ngoại chờ xem xét dẫn độ sang Mỹ.
Sau khi Canada bắt bà Mạnh, đã có nhiều công dân Canada bị Trung Quốc bắt giữ. Đáng chú ý nhất là sự kiện ngày 14-1 Trung Quốc đã xử phúc thẩm và tuyên án tử hình cho công dân Canada Robert Lloyd Schellenberg vì tội buôn lậu ma túy, trong khi án sơ thẩm trước đó tuyên người này 15 năm tù giam.
Công dân Canada Robert Lloyd Schellenberg (áo trắng) trong phiên xử phúc thẩm ngày 14-1 tại Trung Quốc. Ảnh: REUTERS
Ngay sau khi có thông tin về phán quyết, Thủ tướng Canada Justin Trudeau đã lên tiếng sẽ làm hết sức can thiệp tìm tự do cho công dân Schellenberg.
“Đây là lo ngại nghiêm trọng với chúng tôi với tư cách chính phủ, cũng như với các bạn bè và đồng minh quốc tế của chúng tôi, khi Trung Quốc chọn cách tuyên án tử hình một cách độc đoán” – ông Trudeau nói.
Liên quan việc này, ngày 15-1, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Doanh ra tuyên bố yêu cầu ông Trudeau ngưng có những bình luận vô trách nhiệm.
“Chúng tôi yêu cầu Canada tôn trọng luật pháp, pháp lý của Trung Quốc, điều chỉnh thái độ sai lầm, ngưng đưa ra bình luận vô trách nhiệm” – AFP dẫn lời bà Hoa.
Có nhận định Trung Quốc dùng án tử với ông Schellenberg để gây áp lực lên Canada vụ bắt bà Mạnh, tuy nhiên bà Hoa ngày 15-1 bác bỏ đây là “sự bôi nhọ ác ý và sự buộc tội không có căn cứ”, đồng thời cho rằng Canada mới đang là bên chính trị hóa các vấn đề pháp lý.
