Theo Ủy ban cạnh tranh Quốc gia, trong khuôn khổ đề án Doanh nghiệp vì người tiêu dùng (NTD) giai đoạn 2021 - 2025 được Bộ Công thương ban hành năm 2023, đơn vị đã xây dựng dự thảo bộ tiêu chí Doanh nghiệp vì NTD trong lĩnh vực thương mại điện tử (TMĐT) và đang tiếp tục nhận đóng góp ý kiến để hoàn thiện.
Dự thảo bộ tiêu chí tập hợp nhiều quy định pháp luật có liên quan đến bảo vệ quyền lợi NTD trong các giao dịch TMĐT, giao dịch đặc thù cũng như các quy tắc ứng xử, chính sách, tập quán thương mại tích cực được đúc kết từ thực tiễn kinh doanh của DN, các chủ thể tham gia TMĐT.
Bộ tiêu chí xây dựng nhằm đánh giá mức độ tuân thủ pháp luật và thực hiện trách nhiệm của DN kinh doanh TMĐT tại Việt Nam đối với NTD. Từ đó, xác định các giải pháp nhằm cải thiện, nâng cao trách nhiệm đối với NTD.
Theo đó, bộ tiêu chí gồm trên 350 tiêu chí đánh giá, được chia thành năm phần: Tiêu chí đánh giá chung việc tuân thủ pháp luật và thực hiện chính sách đảm bảo quyền lợi của NTD tại DN; Tiêu chí cơ bản đánh giá mức độ đảm bảo quyền của NTD;Tiêu chí bổ sung đánh giá mức độ đảm bảo lợi ích của NTD; Tiêu chí đánh giá kết quả và định hướng tuân thủ pháp luật và thực hiện chính sách đảm bảo quyền lợi của NTD tại DN và Nội dung khác.
Bộ tiêu chí gồm nhiều chỉ tiêu cụ thể và thang điểm được thiết kế để các chủ thể tham gia TMĐT có thể lựa chọn, áp dụng một số tiêu chí nhất định trên cơ sở phù hợp với đặc thù hoạt động kinh doanh của mình.
Cụ thể, đối với tiêu chí đánh giá trách nhiệm sàn TMĐT trong bảo vệ thông tin của NTD, dự thảo đưa ra các tiêu chí chính: Xây dựng, công bố chính sách bảo vệ thông tin của NTD; thu thập thông tin cá nhân NTD; sử dụng thông tin của NTD; lưu trữ, xử lý thông tin, dữ liệu cá nhân của NTD; kiểm tra, chỉnh sửa, cập nhật, hủy bỏ, chuyển giao, ngừng chuyển giao thông tin của NTD; bảo đảm an toàn, an ninh thông tin của NTD.
Trong tiêu chí thu thập thông tin cá nhân NTD, sàn TMĐT có/không thông báo rõ ràng, công khai, bằng hình thức phù hợp với NTD về mục đích, phạm vi thu thập, thời hạn lưu trữ thông tin của NTD trước khi tiến hành thu thập.
DN có/không thiết lập phương thức rõ ràng để NTD lựa chọn phạm vi thông tin đồng ý cung cấp và bày tỏ sự đồng ý hoặc không đồng ý.
Đối với tiêu chí sử dụng thông tin của NTD, sàn TMĐT có/không thông báo rõ ràng, công khai, bằng hình thức phù hợp với NTD về mục đích, phạm vi sử dụng thông tin, thời hạn lưu trữ thông tin của NTD trước khi sử dụng thông tin của NTD.
Sàn TMĐT có/không có cơ chế riêng để NTD được lựa chọn cho phép hoặc không cho phép sử dụng thông tin cá nhân trong trường hợp sử dụng thông tin để gửi quảng cáo, giới thiệu sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ và hoạt động có tính thương mại khác.
Có/không có cơ chế riêng để NTD được lựa chọn cho phép hoặc không cho phép sử dụng thông tin cá nhân của họ trong trường hợp chia sẻ, tiết lộ, chuyển giao thông tin cho một bên thứ ba.
Theo Ủy ban cạnh tranh Quốc gia, thời gian qua, tình trạng vi phạm pháp luật trong TMĐT ngày càng tăng, số lượng phản ánh, khiếu nại của NTD liên quan đến các giao dịch TMĐT chiếm tỉ trọng cao trong tổng số đơn, thư được cơ quan này tiếp nhận.
Các vấn đề bị phản ánh, khiếu nại đa dạng như số lượng, chất lượng hàng hóa nhận được không đúng với thông tin được quảng cáo, cam kết trên sàn giao dịch TMĐT. Người bán không thực hiện đúng chương trình khuyến mãi, trách nhiệm bảo hành hàng hóa, linh kiện, phụ kiện như đã công bố; người bán không cung cấp đầy đủ hóa đơn, chứng từ giao dịch cho NTD…
