Sáng 29-8, Văn phòng Chủ tịch nước tổ chức họp báo công bố Pháp lệnh Xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi cản trở hoạt động tố tụng. Pháp lệnh sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 1-9 tới đây.
Sẽ hướng dẫn việc xin phép ghi âm, ghi hình tại tòa
Tại cuộc họp báo, PV Pháp Luật TP.HCM đặt vấn đề dự thảo 5 của pháp lệnh quy định chế tài xử phạt đối với hành vi livestream nhưng pháp lệnh vừa được công bố đã bỏ hành vi này, chỉ xử phạt hành vi ghi âm, ghi hình khi chưa được phép. “Tới đây hành vi livestream có bị xử phạt không, nếu có sẽ xử lý theo quy định nào?” - PV hỏi.
 |
Phó Chánh án thường trực TAND Tối cao Nguyễn Trí Tuệ tại cuộc họp báo. Ảnh: ĐỨC MINH |
Tiếp đó, PV báo Thanh Niên hỏi: Pháp lệnh quy định nhà báo bị phạt tiền nếu ghi âm, ghi hình không được sự đồng ý của HĐXX và người tham gia tố tụng. Vậy cách thức xin ý kiến của nhà báo như thế nào, xin phép bằng văn bản hay bằng miệng tại phiên tòa?...
Trả lời, Phó Chánh án thường trực TAND Tối cao Nguyễn Trí Tuệ cho hay các luật, bộ luật tố tụng (Bộ luật Tố tụng hình sự, Bộ luật Tố tụng dân sự, Luật Tố tụng hành chính) đều quy định ghi âm, ghi hình HĐXX, những người tiến hành tố tụng phải được sự đồng ý của những người đó. Những người khác muốn ghi âm, ghi hình những người tham gia tố tụng cũng phải được sự đồng ý của họ.
“Đây là nguyên tắc thể hiện bảo đảm quyền con người. Báo chí có quyền của báo chí nhưng những người khác cũng có quyền công dân. Khi thực hiện quyền của người này thì không được xâm phạm quyền của người khác, đó là nguyên tắc tổng quát nhất” - ông Tuệ nói.
Theo Phó Chánh án thường trực TAND Tối cao, Luật Báo chí quy định báo chí được phép ghi âm, ghi hình nhưng ghi âm, ghi hình cũng phải tôn trọng quyền của người khác. “Điều này luật quy định rồi, không phải chúng tôi vẽ ra để gây khó khăn cho báo chí. Chúng tôi rất muốn tạo mọi điều kiện cho báo chí hoạt động nhưng luật quy định muốn vào tác nghiệp tại phiên tòa, như phiên tòa hình sự chẳng hạn thì phải được sự đồng ý của chủ tọa phiên tòa” - ông Tuệ nói thêm.
Với câu hỏi nhà báo phải xin phép thế nào, ông Tuệ nói: “Trong một hội trường đông như thế thì xin phép thế nào? Đây cũng là vấn đề đặt ra, tới đây sẽ phải có hướng dẫn”. Phó chánh án cũng thừa nhận “câu hỏi của nhà báo rất khó”.
Ông cũng cho biết quá trình thảo luận về nhà nước pháp quyền, TAND Tối cao đã tính đến việc sẽ phải xây dựng những quy phạm về cách tác nghiệp của nhà báo tại phiên tòa.
“Nhà báo hỏi câu này, chúng tôi chưa thể trả lời ngay là xin phép thế nào. Nhưng nếu anh không xin phép, người ta biết được anh đăng ảnh HĐXX hoặc chụp ảnh đương sự trong vụ án ly hôn đưa lên mạng chẳng hạn, người ta khiếu nại thì chắc chắn nhà báo sẽ bị xử lý” - vẫn theo lời ông Tuệ.
Phó chánh án mong muốn nhà báo khi tác nghiệp thực hiện đúng quy định, hỗ trợ cho tòa hoạt động, đồng thời không làm ảnh hưởng đến quyền của người khác. “Câu này chúng tôi xin khất là sẽ có hướng dẫn, bây giờ chưa có hướng dẫn” - ông Tuệ nói thêm.
Về hành vi livestream, ông Tuệ giải thích các luật về tố tụng chưa sử dụng từ này nên pháp lệnh này chưa quy định. Tuy nhiên, nghị quyết của Quốc hội về xét xử trực tuyến có quy định không được phép livestream.
Phó chánh án giải thích livestream là ghi phát trực tiếp; ghi hình, ghi âm đã là sai, sau đó còn phát tán lên mạng thì mức độ lỗi còn lớn hơn. “Đây cũng là hành vi bị nghiêm cấm” - ông Tuệ nói và cho hay ban đầu dự thảo pháp lệnh quy định có hành vi livestream nhưng sau đó Thường vụ Quốc hội thảo luận cho rằng luật tố tụng chưa quy định nên không đưa vào pháp lệnh.
LS là người am hiểu pháp luật, phải làm gương cho những người khác về việc tuân thủ pháp luật nên khi vi phạm thì mức xử phạt nặng hơn.
Luật sư am hiểu pháp luật, vi phạm bị chế tài nặng hơn
Báo Pháp Luật Việt Nam hỏi vì sao theo pháp lệnh, luật sư (LS) vi phạm sẽ bị chế tài nặng hơn đối tượng khác. Ông Nguyễn Trí Tuệ cho biết theo quan điểm của TAND Tối cao, LS là người am hiểu pháp luật. Khi tham gia tố tụng, LS phải thể hiện sự tôn trọng pháp luật, thậm chí làm gương cho những người khác tuân thủ theo. Bởi vậy khi họ vi phạm thì mức xử phạt nặng hơn.
“Chúng tôi đã đánh giá rất kỹ điều này. Như Tổng bí thư nói: Những người làm công tác chống tham nhũng lại tham nhũng thì bị xử phạt nặng hơn những người bình thường. Trường hợp này, LS cũng thế” - ông Tuệ nói và cho hay LS có bị áp dụng hình phạt bổ sung “tước quyền sử dụng chứng chỉ hành nghề LS hoặc giấy phép hành nghề LS” hay không thì xử lý theo Nghị định 82 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bổ trợ tư pháp…
Ngoài ra, PV Pháp Luật TP.HCM hỏi thêm, theo Điều 30 Luật Tố tụng hành chính, quyết định, hành vi của tòa án trong việc áp dụng biện pháp xử lý hành chính, xử lý hành vi cản trở hoạt động tố tụng sẽ không bị khởi kiện. Vậy quyết định, hành vi của những chủ thể khác có thẩm quyền xử phạt theo pháp lệnh có bị khởi kiện không?
“Những chủ thể khác không bị loại trừ thì người bị xử phạt vẫn có quyền khiếu kiện hành chính bình thường. Ở đây chỉ loại trừ các quyết định của tòa” - ông Tuệ trả lời.
Không quy định mức phạt hành vi livestream?
Theo dự thảo 5 của pháp lệnh, hành vi ghi âm, ghi hình hoặc ghi hình có âm thanh phiên tòa và phát trực tiếp trên không gian mạng (livestream - PV) sẽ bị phạt tiền 7-15 triệu đồng. Nếu người vi phạm là nhà báo thì mức phạt là 15-30 triệu đồng.
Tuy nhiên, tại pháp lệnh được Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua hôm 18-8 đã không còn quy định về hành vi livestream và cũng không phân biệt chủ thể vi phạm là nhà báo hay cá nhân khác.
Cụ thể, người có hành vi ghi âm lời nói, ghi hình ảnh của HĐXX mà không được sự đồng ý của chủ tọa phiên tòa hoặc ghi âm lời nói, ghi hình ảnh của người tham gia tố tụng mà không được sự đồng ý của họ trong phiên tòa xét xử vụ án dân sự, vụ án hành chính; không tuân theo sự điều hành của chủ tọa phiên tòa về hoạt động ghi âm lời nói, ghi hình ảnh trong phiên tòa xét xử vụ án hình sự thì bị phạt tiền 7-15 triệu đồng.
