“Với mục tiêu đến năm 2030, vùng Bắc Trung Bộ và duyên hải Trung Bộ có kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội đồng bộ, hiện đại, thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Bộ GTVT sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành, địa phương tập trung mọi nguồn lực để phát triển kết cấu hạ tầng giao thông của vùng”.
Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thắng cam kết như vậy khi trình bày tham luận tại hội nghị triển khai chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 26-NQ/TW ngày 3-11-2022 của Bộ Chính trị về phương hướng phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Bắc Trung Bộ và duyên hải Trung Bộ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 và xúc tiến đầu tư vùng. Hội nghị do Thủ tướng Chính phủ chủ trì, vừa được tổ chức tại TP Quy Nhơn, tỉnh Bình Định.
 |
Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thắng trình bày tham luận tại hội nghị. Ảnh: TTBC |
Chưa hình thành hệ thống kết cấu hạ tầng hiện đại
Theo Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thắng, giai đoạn 2005-2020, theo thống kê, ngân sách trung ương, địa phương và huy động ngoài ngân sách để đầu tư cho kết cấu hạ tầng giao thông vùng Bắc Trung Bộ và duyên hải Trung Bộ lên đến 246.000 tỉ đồng.
Nhờ đó, diện mạo hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông của vùng Bắc Trung Bộ và duyên hải Trung Bộ đã có sự thay đổi rõ rệt, nhiều công trình quan trọng đã được đầu tư đưa vào khai thác. Về đường bộ, đã đưa vào khai thác đường Hồ Chí Minh và mở rộng toàn tuyến quốc lộ 1.
Hai dự án thuộc đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông, tổng chiều dài 193 km (đoạn La Sơn - Hòa Liên, đoạn Đà Nẵng - Quảng Ngãi). Nâng cấp các quốc lộ trục ngang trọng yếu.
Về đường sắt, đã và đang cải tạo, nâng cấp duy trì khai thác 1.462 km đường sắt hiện có để kết nối tất cả các địa phương trong vùng. Về hàng hải, đã đầu tư để hình thành chín cảng biển loại I, bốn cảng biển loại II, một cảng biển loại III.
Về đường thủy nội địa, đang khai thác 11 tuyến, tổng chiều dài 670 km; đưa vào khai thác có hiệu quả tuyến vận tải thủy ven biển, vận tải từ bờ ra đảo.
Về hàng không, Bắc Trung Bộ và duyên hải Trung Bộ là vùng có mật độ cảng hàng không lớn nhất so với cả nước; trong đó có năm cảng hàng không quốc tế, bốn cảng hàng không nội địa.
 |
Quốc lộ 1 đoạn qua tỉnh Khánh Hòa. Ảnh: TẤN LỘC |
Hệ thống giao thông địa phương, đường đô thị, đường địa phương được quan tâm đầu tư, kết nối có hiệu quả với hệ thống giao thông quốc gia.
Bên cạnh những kết quả đạt được, hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông vẫn còn một số tồn tại, bất cập, chưa đáp ứng nhu cầu phát triển trong bối cảnh mới. Đó là chưa hình thành được hệ thống kết cấu hạ tầng hiện đại, các tuyến vận tải có lưu lượng lớn.
Giao thông kết nối vùng, liên vùng, kết nối trục ngang theo hướng Đông – Tây còn hạn chế. Kết nối đường sắt với các cảng biển chưa được chú trọng. Thị phần vận tải chưa hợp lý. Một số cảng biển, cảng hàng không khai thác chưa hiệu quả. Vùng Bắc Trung Bộ và duyên hải Trung Bộ chưa phát huy được vai trò đầu mối trung chuyển, quá cảnh hàng hóa cho khu vực Tây Nguyên, ASEAN.
Nguyên nhân chủ yếu do công tác lập quy hoạch thiếu tính liên kết, chưa đồng bộ. Kế hoạch đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giữa các địa phương trong vùng còn thiếu đồng bộ, chưa chú trọng đến kết nối vùng, liên vùng.
Nguồn lực đầu tư chưa đáp ứng yêu cầu; chưa có các cơ chế, chính sách đủ mạnh để huy động nguồn lực đầu tư ngoài ngân sách; hệ thống thể chế chính sách còn bất cập…
Xây dựng nhiều tuyến cao tốc trục ngang Đông- Tây
Theo Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thắng, quyết tâm đến năm 2025 hoàn thành đưa vào khai thác đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông, đưa tổng chiều dài đường cao tốc trong vùng từ 193 km lên 1.390 km. Hoàn thành đường bộ ven biển, cải tạo nâng cấp các quốc lộ đã có trong danh mục đầu tư công trung hạn.
Đến năm 2030, hoàn thành các tuyến cao tốc trục ngang có lưu lượng lớn như Vinh - Thanh Thủy, Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột. Kêu gọi đầu tư tuyến cao tốc Cam Lộ - Lao Bảo, Đà Nẵng – Thạch Mỹ - Ngọc Hồi - Bờ Y, Quy Nhơn - Pleiku. Nâng cấp các quốc lộ trọng yếu kết nối Đông Tây, đặc biệt là kết nối với các cảng biển lớn.
 |
Thi công cao tốc Cam Lâm - Vĩnh Hảo. Ảnh: HUỲNH HẢI |
Tiếp tục nâng cấp để khai thác hiệu quả đường sắt Bắc - Nam hiện tại, chuẩn bị đầu tư để phấn đấu khởi công các đoạn ưu tiên của đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam.
Nghiên cứu kêu gọi đầu tư đường sắt kết nối vùng với khu vực Tây Nguyên (Đà Nẵng - Kon Tum - Gia Lai - Đắk Lắk - Đắk Nông - Bình Phước), cửa khẩu quốc tế (Vũng Áng - Mụ Giạ; Mỹ Thủy - Lao Bảo), khôi phục đường sắt phục vụ du lịch Tháp Chàm - Đà Lạt.
Nâng cao hiệu quả khai thác các hàng lang vận tải thủy ven biển, các tuyến vận tải thủy kết nối với các cảng biển. Phát triển hệ thống cảng, bến thủy nội địa phục vụ du lịch và kết nối từ bờ ra đảo.
Huy động nguồn lực đầu tư các bến cảng thuộc các cảng biển có tiềm năng phát triển thành cảng đặc biệt như Nghi Sơn, Cửa Lò, Liên Chiểu, Vân Phong
Nâng cấp, cải tạo, nâng cao hiệu quả khai thác chín cảng hàng không hiện có trong vùng. Đầu tư xây dựng các cảng hàng không Phan Thiết, Quảng Trị; nghiên cứu khai thác lưỡng dụng sân bay Thành Sơn và đầu tư một số sân bay chuyên dụng.
Phát triển đồng bộ hệ thống logistics cấp quốc gia, khu vực, quốc tế gắn với cảng biển, cảng hàng không, cửa khẩu quốc tế, các hành lang kinh tế trọng điểm.
Đến năm 2045, phát triển mạng lưới giao thông vận tải của vùng Bắc Trung Bộ và duyên hải Trung Bộ đồng bộ, hiện đại đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh, góp phần đưa nước ta cơ bản trở thành nước phát triển, có thu nhập cao vào năm 2045.
Năm giải pháp phát triển kết cấu hạ tầng giao thông
Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thắng đề xuất năm giải pháp để đạt được các mục tiêu phát triển kết cấu hạ tầng giao thông, đáp ứng nhu cầu phát triển, tạo động lực tăng trưởng cho vùng Bắc Trung Bộ và duyên hải Trung Bộ.
Một là, cần đổi mới tư duy, tầm nhìn, phát huy sự năng động, sáng tạo của các địa phương trong quy hoạch, quản lý, đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông vùng.
Đẩy mạnh hợp tác, liên kết nội vùng, liên vùng trong quản lý, đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông để tạo không gian kinh tế thống nhất, khắc phục các điểm nghẽn, tăng năng lực cạnh tranh vùng; đầu tư kết cấu hạ tầng thích ứng với biến đổi khí hậu, hỗ trợ phát triển các ngành kinh tế biển, mở rộng quan hệ đối ngoại, nhất là với nước bạn Lào và các nước trong tiểu vùng sông Mê Kông.
 |
Thi công cao tốc Cam Lâm- Vĩnh Hảo. Ảnh: HUỲNH HẢI |
Hai là, cần đẩy mạnh thực hiện phân cấp, phân quyền cho các địa phương trong vùng đầu tư xây dựng các công trình kết cấu hạ tầng giao thông do Trung ương quản lý trên địa bàn tỉnh/thành phố, đặc biệt là các công trình đường bộ, đường thủy nội địa, hàng không để phát huy tính chủ động của các địa phương trong huy động nguồn lực đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông.
Ba là, đa dạng nguồn lực để phát triển kết cấu hạ tầng giao thông, xây dựng cơ chế, chính sách đột phá để huy động vốn tư nhân, vốn hợp pháp khác tham gia đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng giao thông.
Trong đó ưu tiên các nguồn lực để đầu tư các công trình kết cấu hạ tầng giao thông trọng điểm, có vai trò động lực, lan tỏa, liên kết vùng, kết nối các cảng biển và cửa khẩu quốc tế. Kết hợp hiệu quả nguồn vốn Trung ương và địa phương với nguồn vốn huy động ngoài ngân sách.
Bốn là, các địa phương sớm hoàn thành quy hoạch tỉnh đảm bảo phù hợp, đồng bộ với các quy hoạch ngành quốc gia và quy hoạch vùng, khai thác có hiệu quả quỹ đất sau khi các dự án kết cấu hạ tầng giao thông được đầu tư; kiện toàn bộ máy đủ năng lực để làm cơ quan chủ quản và chủ đầu tư các dự án đường bộ cao tốc; chỉ đạo quyết liệt công tác giải phóng mặt bằng, quản lý chặt chẽ hành lang an toàn giao thông
Năm là, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, điều hành hoạt động vận tải, nâng cao chất lượng dịch vụ vận tải, logistics triển khai đồng bộ các giải pháp bảo đảm an toàn giao thông; ứng dụng công nghệ trong tổ chức, điều hành giao thông, giảm ùn tắc tại khu vực ra vào đầu mối vận tải lớn (cảng biển, cảng hàng không).
