Vấn nạn xe chở quá tải đã tồn tại ở TP.HCM hàng chục năm qua và nhiều lúc tưởng như đã thành căn bệnh bất trị. Bởi lẽ các biện pháp tuần tra, kiểm soát, cân xe… đã được cả thanh tra giao thông (TTGT) và cảnh sát giao thông (CSGT) triển khai nhưng xe quá tải vẫn… hiên ngang tung hoành. Từ đó, cầu vẫn hư, đường vẫn hỏng, tai nạn vẫn xảy ra…
Thời điểm trước, sau năm 2000, cả thanh tra giao thông và cảnh sát giao thông (TTGT và CSGT) được trang bị các bộ cân cơ động. Khi tuần tra, phát hiện xe có dấu hiệu chở quá tải, TTGT hoặc CSGT đặt bộ cân cơ động ra, buộc xe dừng lưu thông, đi qua cân. Cách làm này chỉ có hiệu quả nhỏ vì khi thấy bóng TTGT hoặc CSGT thì tài xế giở chiêu luồn, lách, né, núp hoặc dừng không cho xe chạy nữa.
Từ tháng 7-2016, Sở GTVT TP.HCM sử dụng bốn trạm cân tự động, hai cấp, không dừng xe ở cầu Giồng Ông Tố 2, cầu Kỳ Hà 1 (cho chiều xe hướng xuống cảng Cát Lái) và khu vực cầu Ông Lớn (cho cả hai chiều xe đi về trên đường Nguyễn Văn Linh).
Theo quy trình, xe tải đi qua cân sơ cấp có gắn camera phía trên sẽ được nhận diện, đọc biển số, tải trọng sơ bộ...; sau đó các thông số về tải trọng, biển số, hình ảnh của xe sẽ được truyền về cabin của trạm cân. Khi đó lực lượng CSGT hoặc TTGT sẽ yêu cầu tài xế đưa xe vào cân thứ cấp để kiểm tra chính thức tải trọng.
Thế nhưng sau thời gian ngắn cách cân không dừng, qua hai cấp như trên đã bị giới tài xế nắm rõ và họ cũng tìm cách… lách. Ví dụ, trên đường Nguyễn Văn Linh theo hướng từ quận 7 đi huyện Bình Chánh có ba làn đường. Hai làn dành cho xe tải ở giữa có lắp cân sơ cấp tự động, làn ngoài cùng dành cho ô tô con không lắp cân nên nhiều xe chở quá tải khi qua đây cố tình đi lách sang làn dành cho ô tô con.
Để ngăn chặn tình trạng này, mới đây, TP.HCM chỉ đạo thí điểm phạt nguội xe quá tải qua cân một cấp, không dừng đặt tại ba trạm cân tự động khu vực cầu Ông Lớn, quận 7 và hai chiều ở Trạm thu phí An Sương - An Lạc, quận Bình Tân.
Theo đó, các trạm cân sử dụng công nghệ cân cảm biến thạch anh, đặt âm dưới mặt đường, mặt cầu. Các cân cảm biến thạch anh có độ chính xác cao, với sai số nhỏ hơn hoặc bằng 5%. Xe vi phạm khi bị phát hiện ở trạm cân, dữ liệu sẽ chuyển về cho Thanh tra Sở GTVT TP để xác minh, lập hồ sơ xử lý và gửi thông báo đến chủ xe, theo quy trình các bước phạt nguội hiện hành.
Quá thời hạn giải quyết, nếu chủ xe chưa hoặc không nộp phạt, đơn vị xử lý gửi thông báo tới cơ quan đăng kiểm để đưa vào diện cảnh báo liên quan vi phạm hành chính. Đây được xem là giải pháp giảm nhân lực làm thủ công ngoài mặt đường, nâng cao hiệu quả xử lý, hạn chế tiêu cực…
Hy vọng việc sử dụng công nghệ cân mới rồi phạt nguội lần này cùng với những giải pháp đồng bộ, quyết liệt khác sẽ đấu tranh hiệu quả hơn với nạn xe chở quá tải, góp phần lập lại trật tự an toàn giao thông đường bộ.
