Ngày 19-7, Tòa Công lý Quốc tế (ICJ) cho rằng việc Israel chiếm đóng các vùng lãnh thổ và khu định cư của người Palestine là bất hợp pháp và cần phải chấm dứt càng sớm càng tốt, theo hãng tin Reuters.
ICJ đưa ra phán quyết trên sau khi Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc năm 2022 đã yêu cầu xin ý kiến từ tòa về vấn đề này.
Phán quyết của các thẩm phán tại ICJ không mang tính ràng buộc nhưng có giá trị theo luật pháp quốc tế và có thể làm suy yếu sự ủng hộ dành cho Israel.
Hội đồng 15 thẩm phán ICJ công bố kết quả điều tra sau khi xem xét một danh sách các hành vi của Israel, bao gồm tịch thu đất đai, xây dựng các khu định cư trên các vùng lãnh thổ và tước đoạt tài nguyên thiên nhiên và quyền tự quyết của người Palestine.
ICJ kêu gọi Israel ngừng xây dựng khu định cư mới, di tản người định cư và bồi thường thiệt hại gây ra.
“Việc Israel liên tục lạm dụng vị thế là một thế lực chiếm đóng, sáp nhập và khẳng định quyền kiểm soát vĩnh viễn đối với Lãnh thổ Palestine và tiếp tục gây thất vọng đối với quyền tự quyết của người dân Palestine, vi phạm các nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế và khiến sự hiện diện của Israel tại Lãnh thổ Palestine là bất hợp pháp” - theo ICJ.
Thẩm phán Nawaf Salam, chủ tịch ICJ, nói rằng tòa nhận thấy “việc [Israel] tịch thu đất trên diện rộng và làm suy giảm khả năng tiếp cận tài nguyên thiên nhiên đã tước đi các phương tiện sinh kế cơ bản của người dân địa phương, dẫn đến việc họ phải rời đi”.
Tòa cũng cho rằng việc Israel tuyên bố Jerusalem là thủ đô đã “củng cố quyền kiểm soát của Israel đối với vùng lãnh thổ Palestine bị chiếm đóng” và cho rằng các khu định cư của Israel ở Bờ Tây và Đông Jerusalem là “vi phạm luật pháp quốc tế”.
ICJ cho rằng Israel có nghĩa vụ bồi thường thiệt hại và “di tản toàn bộ người định cư khỏi các khu định cư hiện có”.
Ngay sau phán quyết của ICJ, Bộ ngoại giao Israel đã bác bỏ phán quyết của tòa, cho rằng phán quyết này “về cơ bản là sai” và thiên vị, đồng thời nhắc lại lập trường rằng giải pháp chính trị trong khu vực chỉ có thể đạt được thông qua đàm phán.
“Quốc gia Do Thái [Israel] không thể là kẻ chiếm đóng trên chính đất nước của mình” - theo tuyên bố của văn phòng Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu.
Trong khi đó, Chính quyền Palestine hoan nghênh phán quyết của tòa rằng việc Israel chiếm đóng lãnh thổ Palestine là bất hợp pháp.
Palestine cho rằng phán quyết này “không thể kịp thời hơn”, và “là minh chứng cho sự kiên định và bền bỉ của của Palestine”. Chính quyền Palestine cũng kêu gọi tất cả các quốc gia và Liên Hợp Quốc không công nhận tính hợp pháp của các khu định cư và “không hỗ trợ Israel duy trì tình trạng bất hợp pháp này”.
