Ngày 25-9, Tổng thống Nga Vladimir Putin nói rằng Moscow nên cập nhật học thuyết hạt nhân để xác định rõ ràng các tình huống có thể thúc đẩy Nga tiến hành một cuộc tấn công hạt nhân, theo đài RT.
Ông Putin đề xuất mở rộng danh sách các mối đe dọa có thể kích hoạt phản ứng hạt nhân của Nga, đồng thời công bố các nội dung cập nhật trong học thuyết, nhằm đối phó tình hình quân sự và chính trị khó lường và sự xuất hiện của các mối đe dọa mới.
Nhà lãnh đạo Nga nêu vấn đề trên tại phiên họp của Hội đồng An ninh Nga vào ngày 25-9, có sự tham dự của các bộ trưởng quốc phòng, tài chính và các giám đốc của Cơ quan Tình báo đối ngoại Nga (SVR), Cơ quan An ninh Liên bang Nga (FSB), Cơ quan Vũ trụ Liên bang Nga Nga (Roscosmos) và Tập đoàn Năng lượng Nguyên tử Quốc gia Nga (Rosatom).
“Ngày nay, bộ ba hạt nhân vẫn là sự đảm bảo quan trọng nhất cho an ninh của nhà nước và công dân của chúng ta, là công cụ để duy trì sự cân bằng chiến lược và cán cân quyền lực [của Nga] trên thế giới” - ông Putin nói.
Nội dung học thuyết hiện tại
Theo RT, học thuyết hạt nhân hiện tại của Nga được thông qua vào năm 2020. Học thuyết này nêu rõ 4 tình huống trong đó Moscow có thể kích hoạt biện pháp răn đe hạt nhân, gồm:
Thứ nhất, khi Nga nhận được “thông tin đáng tin cậy” về việc phóng tên lửa đạn đạo chống lại chính mình và/hoặc đồng minh.
Thứ hai, khi kẻ thù của Nga đang sử dụng vũ khí hạt nhân hoặc các loại vũ khí hủy diệt hàng loạt khác trên lãnh thổ Nga hoặc các đồng minh của Moscow.
Thứ ba, nếu cơ quan chính phủ hoặc các căn cứ quân sự quan trọng của Nga bị đối phương tấn công nhằm mục đích làm suy yếu khả năng đáp trả của lực lượng hạt nhân Moscow.
Thứ tư, nếu Nga phải đối mặt một mối đe dọa hiện hữu thông qua việc sử dụng vũ khí thông thường.
Nội dung đề xuất thay đổi
Bản đề xuất cập nhật học thuyết hạt nhân mà Tổng thống Putin nêu ra hôm 25-9 gồm nội dung “mở rộng phạm vi các quốc gia và liên minh quân sự, cũng như bổ sung danh sách các mối đe dọa quân sự” mà Nga sẽ áp dụng biện pháp răn đe hạt nhân nếu cần thiết
Theo bản đề xuất học thuyết hạt nhân, hành vi xâm lược chống lại Nga của bất kỳ quốc gia phi hạt nhân nào, với sự tham gia hoặc hậu thuẫn của một quốc gia hạt nhân sẽ được coi là một cuộc tấn công chung, và cũng được coi là đã vượt qua ngưỡng hạt nhân.
Mặc dù không nêu tên quốc gia cụ thể nào, nhưng điều này rõ ràng ngụ ý rằng nếu Ukraine tấn công lãnh thổ Nga bằng vũ khí do Mỹ hoặc các đồng minh Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) cung cấp, thì Nga có thể hiểu đó là một cuộc tấn công chung của họ.
Ông Putin trước đây từng nhấn mạnh rằng những hành động như vậy của Ukraine sẽ đòi hỏi sự tham gia tích cực của các lực lượng và nguồn lực quân sự nước ngoài, kéo lực lượng nước ngoài vào cuộc xung đột trực tiếp với Nga.
Bản đề xuất cập nhật cũng “nêu rõ” các điều kiện mà theo đó Nga có thể sử dụng vũ khí hạt nhân, bao gồm khi “nhận được thông tin đáng tin cậy về một vụ không kích quy mô lớn của một quốc gia thực hiện nhắm vào lãnh thổ Nga”.
Vũ khí được sử dụng trong các cuộc tấn công trên có thể là “máy bay chiến lược và chiến thuật, tên lửa hành trình, máy bay không người lái (UAV), tên lửa siêu thanh và các máy bay khác”. Theo RT, việc đề cập UAV ở đây đặc biệt có ý nghĩa, trong bối cảnh Ukraine đã nhiều lần tiến hành các cuộc tấn công hàng loạt bằng UAV nhằm vào các căn cứ chiến lược của Nga.
Nội dung đề xuất cũng được áp dụng trong trường hợp Belarus, với tư cách là thành viên của Nhà nước Liên minh và là đồng minh thân cận nhất của Nga, bị tấn công. “Chúng tôi có quyền sử dụng vũ khí hạt nhân trong trường hợp có hành động xâm lược chống lại Nga và Belarus. Vũ khí hạt nhân [của Nga] có thể được sử dụng nếu kẻ thù gây ra mối đe dọa nghiêm trọng bằng vũ khí thông thường” - nhà lãnh đạo Nga giải thích.
Ông Putin cho biết đã thảo luận với Tổng thống Belarus - ông Alexander Lukashenko về các nội dung trên và đạt được đồng thuận cuối cùng.
Tại sao những thay đổi được đề xuất vào thời điểm này?
Đầu năm nay, ông Putin cho biết có thể cần một số thay đổi cho học thuyết hạt nhân hiện tại của Nga, trong đó xét đến các mối đe dọa mới nổi lên từ NATO.
Hồi tháng 6, Thứ trưởng Ngoại giao Sergey Ryabkov mô tả học thuyết hiện tại là "quá chung chung". Ông Ryabkov nói rằng "sự thiếu hiểu biết" của phương Tây đòi hỏi Nga phải nói "rõ ràng hơn, cụ thể hơn, chắc chắn hơn về những gì có thể xảy ra" nếu phương Tây tiếp tục "các động thái leo thang hay các hành động không thể chấp nhận được”.
Bên cạnh đó, kể từ tháng 5, chính phủ Ukraine đã kêu gọi Mỹ và các đồng minh cho phép Kiev sử dụng vũ khí phương Tây tấn công lãnh thổ Nga, điều mà Moscow rõ ràng cho rằng động thái đó sẽ đồng nghĩa với việc phương Tây tham gia trực tiếp vào cuộc xung đột.
Theo đó, ông Putin nhấn mạnh rằng việc sử dụng vũ khí hạt nhân vẫn là "biện pháp cực đoan" để bảo vệ chủ quyền của Nga, nhưng Moscow phải tính đến việc "tình hình quân sự-chính trị hiện đại đang thay đổi, gồm cả sự xuất hiện của các mối đe dọa và rủi ro quân sự mới đối với Nga và các đồng minh của Moscow".
