Ngày 6-10, Ủy ban Nobel Na Uy sẽ công bố chủ nhân giải thưởng Nobel Hòa bình 2023. Đây được xem là một trong những giải thưởng danh giá nhất thế giới và là giải Nobel thứ năm được công bố trong mùa Nobel năm nay, sau các giải Nobel Y học, Nobel Vật lý và Nobel Hóa học và Nobel Văn học.
Tờ Time dẫn dự đoán từ nhà cái Nicer Odds (Anh) và danh sách hàng năm của ông Henrik Urdal - Giám đốc Viện nghiên cứu Hòa bình Oslo (Na Uy) với một số cái tên nổi bật cho giải Nobel Hòa bình năm nay.
Các nhà hoạt động vì quyền của người bản địa
Các chuyên gia nhận định rằng khí hậu sẽ được đề cao trong cuộc thảo luận của Ủy ban Nobel năm nay, đồng thời cho rằng chủ đề này có thể liên quan một vấn đề nổi bật khác, đó là quyền của người dân bản địa.
Chuyên gia Urdal nói rằng việc trao giải thưởng cho đại diện của các nhóm bản địa có thể là “một cách tốt để kết nối các nhóm nhân quyền và nhóm về biến đổi khí hậu và các vấn đề môi trường một cách rộng rãi hơn”.
Ngoài ra, theo chuyên gia Urdal, sự phân biệt đối xử và bất công với người dân bản địa gây ra căng thẳng giữa các cộng đồng, vốn có thể dẫn đến bạo lực. Do đó, cuộc đấu tranh bất bạo động để bảo vệ và củng cố quyền lợi của người dân bản địa là lý do đáng khen ngợi để được trao giải Nobel Hòa bình .
Nổi bật trong đó là bà Victoria Tauli-Corpuz (Philippines) và ông Juan Carlos Jintiach (Ecuador).
Bà Tauli-Corpuz là Chủ tịch Diễn đàn Thường trực Liên Hợp Quốc (LHQ) về các vấn đề bản địa và là báo cáo viên đặc biệt của LHQ về quyền của người bản địa.
Bà Tauli-Corpuz làm việc tích cực trong lĩnh vực bảo tồn rừng nhiệt đới và chống lại các dự án phát triển mang tính hủy diệt, biến đổi khí hậu, các vấn đề công bằng xã hội cũng như thúc đẩy quyền của người dân bản địa và phụ nữ.
Ông Jintiach đóng một vai trò quan trọng trong việc nâng cao tiếng nói của người dân bản địa. Ông là một thành viên tích cực của nhiều nhóm bảo vệ quyền của người bản địa và dành nhiều thập niên để thay mặt cộng đồng bản địa bảo vệ rừng nhiệt đới Amazon và nỗ lực chống biến đổi khí hậu.
Nhà hoạt động Narges Mohammadi và Mahbouba Seraj
Chuyên gia Urdal dự đoán 2 nhà hoạt động Narges Mohammadi và Mahbouba Seraj “là những ứng cử viên rất xứng đáng để chia sẻ giải thưởng, dựa trên những nỗ lực không mệt mỏi của họ nhằm cải thiện quyền phụ nữ ở Iran và Afghanistan".
Bà Mohammadi là nhà báo và nhà hoạt động nhân quyền của Iran, nổi bật với việc vận động cho quyền phụ nữ và việc bãi bỏ án tử hình ở quốc gia Trung Đông này. Trong khi đó, bà Seraj là nhà báo và nhà hoạt động vì quyền phụ nữ Afghanistan.
Tòa án Công lý Quốc tế
Theo ông Urdal, Tòa án Công lý Quốc tế (ICJ) ở The Hague (Hà Lan) sẽ xứng đáng nhận giải Nobel Hòa bình năm nay nếu Ủy ban Nobel nhấn mạnh tầm quan trọng của sự hợp tác đa phương đối với các mối quan hệ hòa bình.
ICJ thành lập năm 1945 theo Hiến chương LHQ để giải quyết các tranh chấp pháp lý giữa các quốc gia và tư vấn về các vấn đề pháp lý trong LHQ.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky
Tổng thống Ukraine - ông Volodymyr Zelensky đứng đầu danh sách dự đoán của Nicer Odds.
Theo tờ Time, ông Zelensky là một nhân vật quan trọng trên trường thế giới, tập hợp các đồng minh quốc tế để hỗ trợ Ukraine trong cuộc xung đột với Nga kể từ tháng 2-2022.
Tuy nhiên ông Urdal cho rằng việc vinh danh ông Zelensky là "điều không bao giờ xảy ra".
“Mặc dù thực tế là ông Zelensky và Ukraine đang trong một cuộc chiến và chúng tôi hoàn toàn thông cảm với lý tưởng của họ, nhưng sẽ cực kỳ khó khăn để Ủy ban Nobel trao giải thưởng cho một người đang ở giữa xung đột” - ông Urdal.
Ông Alexei Navalny
Ông Alexei Navalny - nhân vật đối lập nổi bật ở Nga là một trong những cái tên có khả năng cao nhận giải thưởng Nobel Hòa bình, theo Nicer Odds.
Ông Navalny hiện đang bị giam giữ Nga. Hồi tháng 8, ông Navalny bị kết án thêm 19 năm tù với nhiều cáo buộc liên quan chủ nghĩa cực đoan.
Năm ngoái, giải Nobel Hòa bình được trao cho nhà hoạt động nhân quyền Ales Bialiatski người Belarus, tổ chức nhân quyền Nga Memorial và tổ chức nhân quyền Ukraine - Center for Civil Liberties.
Từ năm 1901 đến năm 2022, giải Nobel Hòa bình đã được trao 103 lần cho 140 cá nhân và tổ chức.
Kết quả giải Nobel Hòa bình 2023 dự kiến được công bố vào 16 giờ (giờ Việt Nam) ngày 6-10.
