Diễn biến của bệnh
Nếu chỉ bị nhuyễn xương ở mức độ nhẹ, các triệu chứng lâm sàng rất nghèo nàn và thường bị bỏ qua như còi xương ở trẻ em. Ở mức độ nặng, người bệnh thấy đau xương, yếu cơ, đôi khi cột sống có vẻ như bị dồn lại, cong xuống, làm giảm chiều cao của người bệnh.
Ở giai đoạn muộn, mức độ đau tăng lên, các động tác vận động trở nên khó khăn hơn. Có thể xuất hiện các rối loạn tiêu hóa do kém hấp thu, các cơ trở nên yếu, thậm chí liệt cơ do giảm kali huyết. Chụp phim X-quang thấy hình ảnh loãng xương, nhất là ở đốt sống và khung chậu; đốt sống gù vẹo, khung chậu biến dạng, lồng ngực biến dạng dẹt hoặc hình chuông. Hình ảnh đặc trưng là gãy xương: có những vết rạn xương có thể thấy ở xương chậu, xương đùi, xương bả vai.
Hình ảnh xương bình thường (a) và xương bị loãng (b).
Nguyên nhân?
Cơ thể sử dụng canxi và phosphate để xương chắc khỏe. Nhuyễn xương có thể xảy ra nếu không có đủ các khoáng chất trong chế độ ăn uống hoặc nếu cơ thể không hấp thụ chúng đúng cách...
Thiếu tiếp xúc với ánh sáng mặt trời: Ánh sáng mặt trời tạo ra vitamin D trong da. Cơ thể cần vitamin D để tổng hợp canxi. Nhuyễn xương có thể phát triển ở những người ít tiếp xúc với ánh sáng mặt trời, mặc áo chống nắng quá kín hoặc sống trong các khu vực ánh sáng mặt trời ngắn hoặc tối.
Thiếu hấp thụ vitamin D: Một chế độ ăn ít vitamin D là nguyên nhân phổ biến nhất của loãng xương, nhất là ở các nước chậm phát triển và ở khu vực nghèo nàn về chế độ dinh dưỡng.
Bệnh Celiac: Trong rối loạn tự miễn dịch, niêm mạc ruột non bị hư hỏng do tiêu thụ thực phẩm có chứa gluten, một loại protein được tìm thấy trong lúa mạch, lúa mì và lúa mạch đen. Hư hỏng màng ruột không hấp thu chất dinh dưỡng, chẳng hạn như vitamin D.
Rối loạn chức năng thận hoặc gan: Ở một số bệnh nhân mắc một số bệnh liên quan đến rối loạn chức năng của gan hoặc thận có thể cản trở khả năng để xử lý vitamin D thì dẫn đến tình trạng nhuyễn xương.
Sử dụng thuốc và phẫu thuật: Một số thuốc như thuốc điều trị bệnh động kinh có thể gây loãng xương dẫn đến nhuyễn xương. Hoặc bệnh lý liên quan đến phải cắt bỏ một phần hoặc toàn bộ dạ dày, ruột non có thể gây loãng xương vì dạ dày phá vỡ các loại thực phẩm để giải phóng vitamin D và khoáng chất khác, được hấp thụ trong ruột non.
Điều trị thế nào?
Nếu nhuyễn xương phát sinh từ sự thiếu hụt dinh dưỡng hoặc ánh sáng mặt trời, bổ sung thêm mức độ thấp của vitamin D trong cơ thể thường là phương pháp chữa trị bệnh này. Nói chung, những người có loãng xương có bổ sung vitamin D đường uống trong thời gian vài tuần đến vài tháng. Ít gặp hơn, vitamin D được tiêm hoặc thông qua một tĩnh mạch ở cánh tay.
Nếu nhuyễn xương do nồng độ canxi trong máu hoặc phốt pho thấp, có thể uống bổ sung những khoáng chất này. Ngoài ra, xử lý bất kỳ điều kiện nào ảnh hưởng đến sự chuyển hóa vitamin D, như suy thận hoặc xơ gan đường mật chính, thường xuyên giúp cải thiện các dấu hiệu và triệu chứng của loãng xương.
Khi nào cần gặp bác sĩ?
Chứng nhuyễn xương có diễn biến từ từ nên người bệnh hay chủ quan không đi kiểm tra, thường đến bệnh viện khi đã muộn, gây khó khăn cho công tác điều trị. Chính vì vậy, trẻ em cần đi khám dinh dưỡng thường xuyên, còn người lớn khi có những dấu hiệu đau xương, mỏi mệt cần phải đi khám ngay.
Để phòng bệnh nhuyễn xương, ăn uống đủ chất dinh dưỡng, ăn những loại thực phẩm tự nhiên giàu vitamin D, bao gồm cả dầu cá (cá hồi, cá thu, cá mòi) và lòng đỏ trứng. Ngoài ra, hãy tìm loại thực phẩm có tăng cường chất vitamin D như ngũ cốc, sữa, bánh mì.
Nếu không nhận được đủ vitamin và khoáng chất trong chế độ ăn uống hoặc nếu mắc một số bệnh ảnh hưởng đến khả năng của hệ thống tiêu hóa hấp thụ chất dinh dưỡng đúng cách, cần tham khảo ý kiến bác sĩ về việc dùng vitamin D bổ sung canxi.
ThS-BS Phạm Văn Thanh
Theo suckhoedoisong
