Trong ngày 9-12, ngày thứ hai sau khi căng thẳng biên giới Thái Lan - Campuchia bùng phát trở lại, giao tranh vẫn leo thang dọc biên giới. Hai bên chưa cho thấy dấu hiệu hạ nhiệt trong bối cảnh cộng đồng quốc tế tiếp tục kêu gọi giảm thang.
Nóng trên chiến trường và trong phát ngôn của các bên
Ngày 9-12, Chủ tịch Thượng viện Campuchia Hun Sen nói rằng sau khi “kiên nhẫn hơn 24 giờ để tôn trọng lệnh ngừng bắn và để có thời gian sơ tán dân thường”, bắt đầu từ tối 8-12, Campuchia đã đáp trả các cuộc tấn công của quân đội Thái Lan, theo tờ Thmey Thmey.
“Chúng ta bảo vệ lãnh thổ bằng hệ thống phòng thủ kiên cố với đầy đủ các loại vũ khí. Đối phương tấn công vẫn phải cơ động để đánh vào vị trí của chúng ta; họ không thể xuyên thủng phòng tuyến” - ông Hun Sen nói.
Theo ông Hun Sen, tình hình hiện nay cho phép Campuchia thực thi chiến thuật tiêu diệt sinh lực đối phương thông qua bố trí đánh chặn. “Chúng tôi chắc chắn không ngồi khoanh tay để các ông muốn làm gì thì làm” - ông Hun Sen nhấn mạnh.
Tại cuộc họp báo sáng 9-12, phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Campuchia - bà Maly Socheata nói rằng bắt đầu từ 20 giờ 39 tối 8-12 đến 8 giờ sáng 9-12 (giờ địa phương), quân đội Thái Lan đã pháo kích dữ dội vào các làng Chouk Chey và Prey Chan thuộc tỉnh Banteay Meanchey của Quân khu 5 Campuchia.
Theo bà Maly, trong cùng khoảng thời gian trên, quân đội Thái Lan cũng cho máy bay không người lái (UAV) trinh sát bay vào khu vực Boeng Trakuon và mở rộng phạm vi tấn công vào một số huyện thuộc tỉnh Battambang (Campuchia).
“Theo thông tin ban đầu từ chính quyền tỉnh, các vụ tấn công đã gây ra nhiều thiệt hại: 7 dân thường thiệt mạng và 20 người bị thương” - bà Maly nói.
Bộ Quốc phòng Campuchia sau đó trên Facebook rằng vào lúc 12 giờ 33 phút trưa 9-12, quân đội Thái Lan đã “nổ súng bừa bãi” đồng thời sử dụng pháo cỡ lớn 105mm và 155mm bắn vào khu dân cư ở huyện Veal Veng, tỉnh Pursat.
“Lực lượng Campuchia tiếp tục đứng vững, thực hiện đầy đủ nhiệm vụ bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ Campuchia” - theo tuyên bố của bộ này.
Về phía Thái Lan, ngày 9-12, Thủ tướng Thái Lan Anutin Charnvirakul tuyên bố chính phủ của ông sẽ hoàn toàn ủng hộ các chiến dịch quân sự nhằm đối phó “hành động gây hấn từ Campuchia”, và sẽ không bước vào đàm phán ngừng bắn cho tới khi mối đe dọa từ lực lượng Campuchia chấm dứt, theo tờ Nation.
Ông Anutin cũng bác bỏ việc mở phiên thảo luận tại quốc hội về xung đột biên giới Thái Lan - Campuchia, cho rằng chính phủ cần tập trung ủng hộ các hoạt động phòng vệ của quân đội.
“Không, chúng tôi không có kế hoạch như vậy. Tình hình xung đột với nước láng giềng vẫn đang tiếp diễn. Chúng tôi phải ủng hộ binh sĩ và cảnh sát. Chúng tôi phải gửi thật nhiều tinh thần cho họ” - ông Anutin trả lời câu hỏi của báo chí về khả năng chính phủ viện dẫn Điều 165 của Hiến pháp để cho phép quốc hội thảo luận về tình hình biên giới.
Ông Anutin nói thêm rằng đến nay Campuchia chưa liên hệ với chính phủ Thái Lan để đề xuất đàm phán hòa bình.
Trong cập nhật lúc 11 giờ 30 ngày 9-12, quân đội Thái Lan cho biết có thêm 2 binh sĩ nước này thiệt mạng trong cuộc đụng độ gần Preah Vihear, đưa tổng số binh sĩ Thái thiệt mạng trong đợt giao tranh này lên 3 người.
Quân đội Thái Lan cho biết căng thẳng đã leo thang mạnh từ rạng sáng 9-12, với nhiều vụ đấu súng quanh Prasat Ta Kwai và khu vực Preah Vihear. Bangkok nói rằng Phnom Penh đã sử dụng pháo phản lực BM-21, UAV cảm tử và UAV mang bom nhỏ bắn vào lãnh thổ Thái Lan từ sáng sớm.
Cộng đồng quốc tế kêu gọi hạ nhiệt
Nhiều quốc gia và tổ chức quốc tế đã kêu gọi Campuchia và Thái Lan chấm dứt các cuộc giao tranh biên giới, tuân thủ các cam kết ngừng bắn trước khi xung đột leo thang thêm nữa và gây thêm đau thương cho dân thường.
Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres kêu gọi Campuchia và Thái Lan tái thực hiện Tuyên bố chung Kuala Lumpur ngày 26-10, nhấn mạnh yêu cầu đối thoại để giải quyết tranh chấp một cách hòa bình.
“Tổng Thư ký quan ngại trước các báo cáo về giao tranh vũ trang tái bùng phát giữa Campuchia và Thái Lan, đặc biệt là các cuộc không kích và việc huy động khí tài hạng nặng tại khu vực biên giới” - theo người phát ngôn của ông Guterres.
Viết trên mạng xã hội X ngày 8-12, ông Guterres khẳng định Liên Hợp Quốc sẵn sàng hỗ trợ mọi nỗ lực thúc đẩy hòa bình, ổn định và phát triển trong khu vực.
Một quan chức cấp cao của Mỹ ngày 8-12 nói rằng Tổng thống Mỹ Donald Trump kỳ vọng hai nước láng giềng Đông Nam Á sẽ tuân thủ những cam kết đã đưa ra trong bối cảnh bạo lực gia tăng.
“Ông Trump luôn cam kết chấm dứt bạo lực và mong chính phủ Campuchia và Thái Lan tôn trọng đầy đủ thỏa thuận ngừng bắn họ đã ký” - hãng tin Reuters dẫn lời quan chức này.
Liên minh châu Âu (EU) cũng bày tỏ quan ngại về các hành động leo thang căng thẳng, kêu gọi hai nước tái khẳng định các cam kết ngoại giao trước đó.
“EU kêu gọi cả hai nước kiềm chế tối đa và quay trở lại Tuyên bố Chung ký ngày 26-10, cùng với các biện pháp xây dựng lòng tin được nêu trong văn kiện đó” - theo người phát ngôn của EU.
Úc cũng lên tiếng tương tự, cảnh báo tình hình đang xấu đi trước các báo cáo về thương vong dân sự và quân sự. “Chúng tôi kêu gọi hai bên tuân thủ lệnh ngừng bắn ngày 28-7, thực hiện kiềm chế tối đa và có hành động ngay lập tức để giảm leo thang” - theo tuyên bố của chính phủ Úc.
Bộ Ngoại giao Pháp ngày 8-12 bày tỏ quan ngại khi giao tranh tái diễn gây thương vong. Bộ này kêu gọi Thái Lan và Campuchia tuân thủ thỏa thuận ngừng bắn ngày 28-7 và Tuyên bố Chung tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 47, đồng thời khẳng định ủng hộ mạnh mẽ nỗ lực trung gian của ASEAN.
“Pháp tin rằng hòa bình lâu dài chỉ có thể đạt được thông qua đối thoại trở lại, tôn trọng luật pháp quốc tế và thực thi đầy đủ các cam kết đã đưa ra với các đối tác ASEAN” - theo tuyên bố của Bộ Ngoại giao Pháp.
Nhật cũng kêu gọi Campuchia và Thái Lan tôn trọng các cam kết ngừng bắn và tái khẳng định các thỏa thuận hòa bình. “Cải thiện quan hệ giữa Campuchia và Thái Lan là điều thiết yếu cho ổn định và phát triển của toàn khu vực” -Thư ký Báo chí Nhật Kitamura Toshihiro nói.
Ông Toshihiro cho biết Nhật đang theo dõi sát sao diễn biến và phản đối mọi hành động có thể khiến tình hình thêm trầm trọng. Nhật cho biết đang phối hợp với các đối tác, bao gồm Mỹ và Malaysia, để hỗ trợ hạ nhiệt căng thẳng.
Đại sứ Trung Quốc tại Campuchia - ông Uông Văn Bân gửi lời chia buồn tới các nạn nhân trong cuộc xung đột biên giới khi thương vong tiếp tục tăng.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Phạm Thu Hằng ngày 8-12 nói rằng Việt Nam bày tỏ lo ngại sâu sắc về những diễn biến căng thẳng giữa Campuchia và Thái Lan hiện nay.
Theo người phát ngôn, Việt Nam sẽ tiếp tục đóng góp tích cực vào việc thúc đẩy đối thoại và thực hiện thỏa thuận ngừng bắn giữa hai nước nhằm sớm khôi phục hòa bình, hợp tác trên biên giới theo tinh thần hữu nghị, đoàn kết ASEAN, vì lợi ích lâu dài của cả hai bên và của khu vực.
Thái Lan nói về sự an toàn của các vận động viên Campuchia tại SEA Games
Ngày 9-12, Phó Thủ tướng Thái Lan Thamanat Prompow - người phụ trách Bộ Du lịch và Thể thao - nói về công tác chuẩn bị cho lễ khai mạc SEA Games 33 mà Thái Lan đang đăng cai, theo tờ Nation.
Ông Thamanat cho biết chính phủ Thái Lan ban đầu có lo ngại về an ninh dành cho các vận động viên Campuchia và đã chỉ đạo tăng cường biện pháp bảo vệ an toàn cho các vận động viên này.
Khi được hỏi liệu có thể tách bạch hoạt động thể thao khỏi căng thẳng dọc biên giới Thái Lan - Campuchia hay không, ông Thamanat thừa nhận đây là vấn đề rất nhạy cảm.
Tuy nhiên, ông lưu ý đã có một khuôn khổ quản trị thể thao quốc tế hiện hữu, và cảnh báo rằng bất kỳ hành động không phù hợp nào cũng có thể gây tổn hại cho cộng đồng thể thao.
Phó Thủ tướng Thái Lan cho biết lực lượng an ninh và quân đội đã được triển khai, và số lượng cổ động viên Campuchia có mặt trong sân vận động rất ít, chỉ một nhóm nhỏ tham dự.
