Trung Quốc cáo buộc nhân viên tại lãnh sự quán Mỹ ở Thành Đô (tỉnh Tứ Xuyên) can thiệp các công việc nội bộ của nước này sau khi Bắc Kinh yêu cầu đóng cửa nơi đây, theo báo South China Morning Post (SCMP).
Trung Quốc ra yêu cầu đóng cửa lãnh sự quán Mỹ tại Thành Đô hôm 24-7.
Động thái của Bắc Kinh theo sau việc Mỹ yêu cầu đóng cửa lãnh sự quán Trung Quốc tại Houston (bang Texas). Mỹ cáo buộc lãnh sự quán Trung Quốc tại Houston là “trung tâm” của những nỗ lực của quân đội Trung Quốc trong việc đưa sinh viên sang Mỹ thu thập thông tin, theo SCMP.
Trung Quốc tố Mỹ can thiệp công việc nội bộ
“Một số nhân viên tại lãnh sự quán Mỹ ở Thành Đô đã thực hiện các hoạt động không phù hợp với năng lực của họ. Họ đã can thiệp vào các vấn đề nội bộ của Trung Quốc và làm tổn hại lợi ích an ninh quốc gia của Trung Quốc. Phía Trung Quốc đã gửi rất nhiều công hàm phản đối. Mỹ biết những gì họ đã làm” – người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân nói hôm 24-7.
Bên ngoài lãnh sự quán Mỹ tại Thành Đô (tỉnh Tứ Xuyên, Trung Quốc) hôm 23-7. Ảnh: BLOOMBERG
Ông Uông không đi sâu vào chi tiết cáo buộc Mỹ can thiệp công việc nội bộ của Trung Quốc. Tuy nhiên, những tuyên bố của ông Uông được coi là cách đáp trả “ăn miếng trả miếng” đối với những cáo buộc của Mỹ.
Bộ Ngoại giao Trung Quốc nói quyết định đóng cửa lãnh sự quán Mỹ tại Thành Đô là đòn đáp trả chính đáng và cần thiết đối với “hành động phi lý của Mỹ”.
“Quyết định phù hợp với luật pháp quốc tế, những nguyên tắc cơ bản của quan hệ quốc tế và thông lệ ngoại giao thông thường” – tuyên bố của Bộ Ngoại giao Trung Quốc viết.
“Tình hình hiện tại trong quan hệ Mỹ-Trung không phải là những gì Trung Quốc mong muốn nhìn thấy và Mỹ chịu trách nhiệm cho tất cả điều này. Chúng tôi lần nữa yêu cầu Mỹ ngay lập tức rút lại quyết định sai lầm của mình và tạo ra những điều kiện cần thiết để đưa quan hệ song phương trở lại đúng quỹ đạo” – tuyên bố có đoạn viết.
Ông Uông không nói rõ liệu Trung Quốc có yêu cầu Mỹ đóng cửa lãnh sự quán ở Thành Đô trong vòng 72 giờ hay không, chỉ nói Bộ Ngoại giao Trung Quốc “đã đưa ra các yêu cầu cụ thể” dựa trên nguyên tắc có qua có lại.
Ngoài ra, ông Uông cũng phản đối một bài phát biểu của Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo, trong đó kêu gọi Washington và đồng minh sử dụng những cách thức “sáng tạo và quyết đoán hơn” để thay đổi đường lối của chính phủ Trung Quốc.
“Những tuyên bố của ông Pompeo phớt lờ sự thật, lẫn lộn đúng sai và đầy rẫy những định kiến về ý thức hệ và tâm lý Chiến tranh Lạnh. Trung Quốc bày tỏ sự phẫn nộ mạnh mẽ và kiên quyết phản đối điều này” – ông Uông nói.
Tính toán của Trung Quốc
Việc đóng cửa một phái độ ngoại giao nước ngoài được xem là sự leo thang căng thẳng giữa các quốc gia, theo SCMP. Một ví dụ trước đó là vào năm 1962, lãnh sự quán Ấn Độ ở Lhasa (Tây Tạng) đã bị đóng cửa sau một cuộc chiến nổ ra giữa Ấn Độ và Trung Quốc.
Tuy nhiên, giới quan sát cho rằng việc Trung Quốc đóng cửa lãnh sự quán Mỹ tại Thành Đô là quyết định đã được tính toán kỹ lưỡng, theo SCMP.
Trung Quốc đóng cửa lãnh sự quán Mỹ tại Thành Đô nhằm đảm bảo nước này có đáp trả Mỹ, đồng thời tránh khiến căng thẳng vượt khỏi tầm kiểm soát khi Trung Quốc không nhắm vào các phái bộ ngoại giao của Mỹ ở các TP quan trọng khác như Quảng Châu, Thượng Hải và Hong Kong.
Lãnh sự quán Trung Quốc tại TP Houston (bang Texas, Mỹ). Ảnh: GETTY IMAGES
Tại Trung Quốc đại lục, Mỹ có năm lãnh sự quán ở Quảng Châu, Thượng Hải, Thẩm Dương, Thành Đô và Vũ Hán. Ngoài ra, Mỹ có một cơ quan đại diện ngoại giao ở Hong Kong và Macau.
Lãnh sự quán tại Thành Đô là phái bộ ngoại giao duy nhất của Mỹ ở Trung Quốc giám sát khu vực tây nam, bao gồm Tây Tạng, Trùng Khánh và các tỉnh Tứ Xuyên, Vân Nam và Quý Châu.
Trong nhiều thập niên, các nhà lập pháp và chính trị gia Mỹ đã thúc giục Bộ Ngoại giao hướng tới thành lập một lãnh sự quán ở Lhasa (thủ phủ của Khu tự trị Tây Tạng) và biến đây thành điều kiện tiên quyết để chấp nhận yêu cầu của Trung Quốc mở phái bộ ngoại giao mới tại Atlanta (bang Georgia) và Boston (bang Massachusetts).
Ông Wang Yong, Giám đốc Trung tâm Kinh tế chính trị quốc tế tại ĐH Peking (Trung Quốc) nhận định rằng quyết định của Bắc Kinh cho thấy phản ứng của nước này vẫn còn hạn chế.
“Thành Đô sẽ là lựa chọn phù hợp vì nó phản ánh nguyên tắc tương hỗ song đồng thời cũng cho thấy Trung Quốc không muốn căng thẳng hoàn toàn vượt tầm kiểm soát. Chọn nhắm vào các lãnh sự quán Mỹ tại những TP như Quảng Châu và Hong Kong sẽ là quá nặng tay” – ông Wang nói.
Ông Ren Xiao, Giáo sư về quan hệ Mỹ-Trung tại ĐH Phúc Đán (Trung Quốc) cho hay ông tin rằng Trung Quốc chọn nhắm vào lãnh sự quán Mỹ tại Thành Đô là cách đáp trả tương xứng.
“Không có ý nghĩa khi đóng lãnh sự quán Mỹ tại Vũ Hán vì cơ sở ngày đã không hoạt động toàn bộ kể từ khi TP này bùng phát đại dịch COVID-19 hồi cuối năm ngoái. Trong khi đó, đóng cửa lãnh sự quán Mỹ tại Hong Kong sẽ dẫn tới quá nhiều bất ổn và sẽ là sự trả đũa không tương xứng. Quyết định nhắm vào cơ quan đại diện ngoại giao của Mỹ tại Hong Kong sẽ cần được xem xét thấu đáo” – ông Ren nêu ý kiến.
“Vị trí địa lý của lãnh sự quán Mỹ tại Thành Đô tương tự như Houston, cả hai đều nằm ở phía nam đất nước. Cơ sở này cũng đang hoạt động hoàn toàn và vì thế tầm quan trọng của nó cũng tương tự như lãnh sự quán Trung Quốc tại Houston” – ông Ren nói tiếp.
Theo ông Ren, điều đáng chú ý là khi Trung Quốc thông báo trả đũa, nước ngày không ra khung thời gian chính thức để người Mỹ rời đi, điều này cho thấy Trung Quốc vẫn muốn Mỹ xem xét lại lập trường của mình.
