Sau khi Philippines tố Lực lượng Hải cảnh Trung Quốc (TQ) bắn vòi rồng vào các tàu của Philippines trên Biển Đông hôm 5-8, Mỹ, TQ và nhiều nước khác lên tiếng. Trong khi đó, Manila triệu tập đại sứ Bắc Kinh.
Trước đó, Lực lượng Tuần duyên Philippines (PCG) tố Lực lượng Hải cảnh TQ (CCG) bắn vòi rồng vào các tàu của Philippines ở Biển Đông khi PCG đang hộ tống các tàu chở hàng tiếp tế cho bãi Cỏ Mây. Bãi Cỏ Mây nằm trong khu vực quần đảo Trường Sa, thuộc chủ quyền của Việt Nam.
 |
Tàu Trung Quốc bắn vòi rồng vào tàu Philippines hôm 5-8 trên Biển Đông. Ảnh: LỰC LƯỢNG BẢO VỆ BỜ BIỂN PHILIPPINES/AFP |
Philippines triệu tập đại sứ Trung Quốc
Ngày 6-8, PCG lên án mạnh mẽ “các hành động nguy hiểm” của Bắc Kinh và “việc sử dụng vòi rồng bất hợp pháp chống lại các tàu của Philippines”.
Ngày 7-8, Tổng thống Philippines - ông Ferdinand Marcos Jr. cho biết Manila đã triệu tập đại sứ TQ để phản đối hành động của Bắc Kinh trên Biển Đông, theo hãng AP.
“Ngoại trưởng của chúng tôi đã triệu tập Đại sứ Hoàng [Khê Liên] hôm 7-8 để trao công hàm, bao gồm hình ảnh, video, về những gì đã xảy ra và chúng tôi đang chờ câu trả lời của họ” - ông Marcos cho hay.
Bên cạnh đó, ông Jonathan Malaya - quan chức cấp cao thuộc Hội đồng An ninh Quốc gia Philippines - khẳng định Philippines sẽ không khuất phục trước sự hiện diện ngày càng gia tăng của TQ ở bãi Cỏ Mây, theo hãng tin Reuters.
Mỹ, phương Tây ra tuyên bố
Trong tuyên bố ngày 5-8, Bộ Ngoại giao Mỹ nhấn mạnh Washington “sát cánh với đồng minh Philippines trước những hành động nguy hiểm của hải cảnh và dân quân biển của TQ trong khu vực nhằm cản trở một nhiệm vụ tiếp tế ngày 5-8 của Philippines tới bãi Cỏ Mây ở Biển Đông".
Theo tuyên bố, “hành động bắn vòi rồng và sử dụng các động tác ngăn chặn không an toàn, các tàu của TQ cản trở việc thực thi hợp pháp quyền tự do hàng hải trên biển của Philippines và gây nguy hiểm cho sự an toàn của các tàu và thủy thủ đoàn Philippines".
“Những hành động như vậy của TQ không phù hợp với luật pháp quốc tế và là biểu hiện mới nhất trong các mối đe dọa lặp đi lặp lại đối với nguyên trạng ở Biển Đông, đe dọa trực tiếp đến hòa bình và ổn định khu vực” - theo tuyên bố phía Mỹ.
Tuyên bố tái khẳng định một cuộc tấn công vũ trang các tàu công vụ, máy bay và lực lượng vũ trang của Philippines, bao gồm PCG ở Biển Đông, sẽ kích hoạt các cam kết phòng thủ chung của Mỹ theo Điều IV của Hiệp ước Phòng thủ chung Mỹ-Philippines năm 1951.
 |
Tàu của Lực lượng Tuần duyên và tàu của Hải cảnh Trung Quốc trên Biển Đông hồi tháng 4. Ảnh: AFP |
Bộ Ngoại giao Mỹ cũng nhắc lại phán quyết của Tòa Trọng tài Quốc tế năm 2016, trong đó bác các yêu sách chủ quyền của Bắc Kinh đối với bãi Cỏ Mây nói riêng và phần lớn Biển Đông nói chung, đồng thời khẳng định phán quyết trọng tài là cuối cùng và ràng buộc về mặt pháp lý đối với TQ và Philippines.
Tuyên bố Bộ Ngoại giao Mỹ cũng kêu gọi Bắc Kinh tuân thủ phán quyết của Tòa Trọng tài Quốc tế năm 2016 cũng như tôn trọng quyền tự do hàng hải của các nước.
Ngoài ra, Anh, Úc, Canada và Liên minh châu Âu (EU) cũng ra tuyên bố ủng hộ Philippines và bày tỏ quan ngại về hành động của TQ.
Trung Quốc nói gì?
Ngay sau khi bị Philippines tố hải cảnh TQ bắn vòi rồng vào các tàu của Philippines trên Biển Đông, người phát ngôn CCG Cam Vũ ngày 6-8 nói rằng Bắc Kinh “đã thực hiện các biện pháp kiểm soát cần thiết” và và ngăn chặn các tàu Philippines chở "vật liệu xây dựng bất hợp pháp", theo tờ China Daily.
Ngày 7-8, Bộ Ngoại giao TQ nói rằng, “vào ngày 5-8, bất chấp sự can ngăn và cảnh báo nhiều lần của TQ, Philippines đã cử 2 tàu xâm phạm vùng biển lân cận bãi Cỏ Mây… Các tàu của CCG đã ngăn chặn và cảnh cáo bằng các biện pháp thực thi pháp luật thích hợp", theo trang web Bộ Ngoại giao TQ.
Bên cạnh đó, TQ cũng “kiên quyết phản đối tuyên bố” của Mỹ về sự việc này.
“Trong một thời gian, Mỹ đã cử máy bay và tàu quân sự đến hỗ trợ [Philippines], đồng thời nhiều lần tìm cách đe dọa TQ bằng cách viện dẫn Hiệp ước Phòng thủ chung của Mỹ với Philippines” - theo Bộ Ngoại giao TQ.
“Chúng tôi kêu gọi Mỹ ngừng lợi dụng vấn đề Biển Đông để gây hoang mang và bất hòa, cũng như kêu gọi Mỹ tôn trọng chủ quyền, quyền và lợi ích hàng hải của TQ ở Biển Đông, đồng thời tôn trọng nỗ lực của các nước trong khu vực nhằm duy trì hòa bình và ổn định ở Biển Đông” - theo Bộ Ngoại giao TQ.
