Tòa Phúc thẩm TAND Tối cao tại TP.HCM vừa xử lưu động tại TAND tỉnh Ninh Thuận đối với vụ án Võ Mẫn phạm tội lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản. Kết thúc phần xét hỏi, chủ tọa tuyên bố vào hội ý. Sau đó, HĐXX đã tạm hoãn phiên tòa để xem xét, xác minh một số chứng cứ quan trọng của vụ án nhằm xác định cho đúng tội danh…
Thủ quỹ làm thất thoát tiền
Theo hồ sơ, HTX Mông Nhuận ban đầu hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, sau đó được chuyển sang kinh doanh dịch vụ tổng hợp. Bị cáo Mẫn làm thủ quỹ HTX. Từ tháng 3-1999 đến ngày 30-5-2008, bị cáo Mẫn đã thu cho HTX trên 99 tỉ đồng và chi trên 97 tỉ đồng. Tiền còn tồn trên sổ sách kế toán là 1,225 tỉ đồng.
Cuối tháng 5-2008, bị cáo Mẫn xin nghỉ để đi chữa bệnh. Qua kiểm kê, HTX phát hiện thực tế số tiền dư trên không tồn tại trong quỹ. Xác minh, HTX xác định một số khoản đã chi thực tế nhưng chưa lập phiếu với số tiền là gần 330 triệu đồng...
Quá trình điều tra, bị cáo Mẫn nhận trách nhiệm đối với số tiền đã thất thoát gần 900 triệu đồng. Sau đó, VKSND tỉnh Ninh Thuận đã ra cáo trạng truy tố bị cáo Mẫn về tội tham ô tài sản...
Phạm tội lạm dụng…
Nhận hồ sơ, TAND tỉnh cho rằng tội danh mà VKS đã truy tố đối với bị cáo Mẫn là chưa phù hợp nên trả hồ sơ điều tra bổ sung, xác định lại tội danh. Tuy nhiên, cả ba lần tòa trả hồ sơ, VKS vẫn giữ nguyên quan điểm của mình nên tòa phải tiến hành xét xử theo cáo trạng truy tố.
Tại phiên tòa sơ thẩm, luật sư bào chữa và bị cáo Mẫn cho rằng VKS truy tố bị cáo tội tham ô tài sản là không đúng. Bởi vì tội tham ô tài sản nằm trong nhóm các tội về chức vụ, quyền hạn. Trong khi đó, HTX được hình thành dựa trên nguồn vốn góp của các xã viên, không có vốn của Nhà nước nên bị cáo Mẫn không phải là chủ thể của nhóm tội này. Do vậy, bị cáo không phạm tội như VKS đã truy tố.
Trong phần tranh luận, công tố viên khẳng định bị cáo đã có hành vi phạm tội, cáo trạng truy tố bị cáo Mẫn là có cơ sở, đúng pháp luật.
Tuy nhiên, sau khi luận tội, công tố viên bất ngờ thay đổi quyết định truy tố đối với bị cáo Mẫn từ tội tham ô tài sản sang tội lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản.
Việc thay đổi tội danh truy tố này được HĐXX chấp thuận. HĐXX cho rằng bị cáo Mẫn được giao nhiệm vụ làm thủ quỹ của HTX nhưng lại chiếm đoạt số tiền trên sử dụng vào mục đích cá nhân. Tuy nhiên, số tiền mà bị cáo đã chiếm đoạt không phải là tài sản Nhà nước mà là tài sản của tập thể nên bị cáo không phạm tội tham ô tài sản như cáo trạng đã truy tố trước đó. Công tố viên thay đổi tội danh bị cáo Mẫn sang tội lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản là có căn cứ, phù hợp với quy định của pháp luật. Do vậy, tòa tuyên phạt bị cáo Mẫn 13 năm tù về tội danh trên. Tòa buộc bị cáo Mẫn bồi thường cho HTX gần 850 triệu đồng.
Tranh cãi tội danh
Xung quanh tội danh của bị cáo Mẫn đã có hai luồng quan điểm khác nhau. Một quan điểm đồng tình với bản án sơ thẩm cho rằng bị cáo không xâm phạm đến tài sản Nhà nước nên không phạm tội tham ô. Tuy nhiên, số tiền bị cáo chiếm đoạt là có và là tài sản của các xã viên nên phạm tội lạm dụng chức vụ, quyền hạn…
Tuy nhiên, nhiều chuyên gia pháp lý cho rằng tội tham ô tài sản hay lạm dụng chức vụ, quyền hạn đều thuộc nhóm các tội phạm về chức vụ. Việc thay đổi tội danh của đại diện VKS cũng không làm thay đổi bản chất của vụ án vì bị cáo Mẫn không thuộc đối tượng có chức vụ, quyền hạn. Do vậy, tội danh mà VKS đã truy tố và tòa đã xét xử đối với bị cáo Mẫn là không phù hợp với quy định của pháp luật hình sự. Cấp phúc thẩm cần phải sửa sai, tuyên bố bị cáo phạm tội tham ô tài sản.
| Tòa xử không đúng tội danh Tội tham ô tài sản và tội lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản cùng thuộc nhóm các tội phạm về tham nhũng. Hành vi tham nhũng được xác định là hành vi của người có chức vụ, quyền hạn và lợi dụng chức vụ, quyền hạn của mình để vụ lợi. Do vậy, chủ thể của nhóm tội phạm về tham nhũng phải là người có chức vụ, quyền hạn. Tuy nhiên, việc xác định người có chức vụ, quyền hạn phạm tội tham ô theo quy định của BLHS hiện còn quá chung chung, chưa cụ thể. Để xác định người có chức vụ, quyền hạn, chúng ta có thể căn cứ vào khoản 3 Điều 1 Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2006. Theo đó, bên cạnh những người như cán bộ, công chức, viên chức, sĩ quan…, người có chức vụ, quyền hạn là cán bộ lãnh đạo, quản lý trong doanh nghiệp nhà nước hoặc cán bộ lãnh đạo, quản lý là người đại diện phần vốn góp của Nhà nước tại doanh nghiệp. Đối chiếu với trường hợp trên, nếu đúng là HTX Mông Nhuận được hình thành dựa trên vốn góp thuần túy của các xã viên thì bị cáo Mẫn không phải là chủ thể của nhóm tội phạm về tham nhũng. Do đó, xử phạt bị cáo về tội lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản theo tôi cũng không đúng. ThS NGUYỄN THỊ ÁNH HỒNG, |
HỒNG TÚ
