Tờ South China Morning Post đưa tin Thủ tướng Nhật Yoshihide Suga ngày 3-9 cho biết ông sẽ không tái tranh cử với tư cách lãnh đạo đảng cầm quyền Dân chủ Tự do (LDP) khi nhiệm kỳ thủ tướng kết thúc vào ngày 30-9 tới.
Điều này đồng nghĩa với việc ông Suga sẽ kết thúc nhiệm kỳ sau chưa đầy một năm lãnh đạo đất nước.
Thủ tướng Nhật Yoshihide Suga. Ảnh: AFP
Phát biểu trong cuộc họp báo tại Tokyo hôm 3-9, ông Suga cho biết: “Kể từ khi tôi trở thành thủ tướng cách đây một năm, việc đối phó với đại dịch COVID-19 là trọng tâm trong các nỗ lực của tôi”.
"Tôi muốn tập trung vào việc đối phó COVID-19, vì vậy tôi đã nói với các thành viên LDP rằng tôi đã quyết định không tham gia cuộc đua lãnh đạo đảng" – ông Suga nói với các phóng viên.
"Tôi nhận ra mình không thể làm cả hai và tôi nên tập trung vào một trong hai" – ông Suga nói thêm.
South China Morning Post dẫn lời Tổng thư ký đảng LDP Toshihiro Nikai cũng xác nhận trước báo giới rằng ông Suga đã nói sẽ không tranh cử trong cuộc đua vào vị trí lãnh đạo LDP trong tháng này.
"Thành thật mà nói tôi ngạc nhiên (với quyết định của ông Suga). Thật sự đáng tiếc. Ông Suga đã nỗ lực hết sức, nhưng sau khi cân nhắc kỹ lưỡng, ông ấy đã đưa ra quyết định này" – ông Nikai nói thêm.
Ông Suga không được ủng hộ nhiều
Diễn biến trên đến trong bối cảnh tỉ lệ ủng hộ dành cho nội các của ông Suga đang ở mức thấp nhất do cách phản ứng với đại dịch COVID-19.
Theo kết quả cuộc thăm dò của hãng thông tấn Kyodo hồi tháng trước, tỉ lệ ủng hộ nội các của Thủ tướng Suga đã giảm xuống mức 31,8%, thấp nhất kể từ cuối tháng 9 năm ngoái.
Ông Suga đảm nhận cương vị thủ tướng Nhật sau khi ông Shinzo Abe từ chức vào tháng 9-2020 vì lý do sức khỏe.
Theo Reuters, hình ảnh của ông Suga như một nhà điều hành chính trị có kiến thức thực tế, có khả năng thúc đẩy cải cách và đảm nhận bộ máy quan liêu cứng nhắc đã giúp tỉ lệ ủng hộ của ông tăng lên 74% khi ông nhậm chức.
Ban đầu, những lời hứa của ông Suga như giá điện thoại di động thấp hơn và bảo hiểm cho các phương pháp điều trị sinh sản đã được hoan nghênh.
Tuy nhiên, việc chính phủ của ông Suga loại bỏ các học giả chỉ trích chính phủ khỏi ban cố vấn và thỏa hiệp với một đối tác liên minh cấp dưới về chính sách chi phí chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi đã bị chỉ trích.
Ngoài ra, sự chậm trễ của ông Suga trong việc dừng chương trình du lịch nội địa - vốn các chuyên gia cho rằng có thể đã khiến COVID-19 lây lan khắp Nhật - đã bị chỉ trích nặng nề, trong khi công chúng ngày càng mệt mỏi với các tình trạng khẩn cấp khiến các doanh nghiệp bị tổn thương.
Nhật đang đối mặt đợt bùng phát COVID-19 thứ năm kỷ lục, ngay cả khi chương trình tiêm chủng vaccine tại quốc gia này tiến triển nhanh chóng với gần 43% dân số được tiêm chủng đầy đủ.
Đến nay, Nhật ghi nhận gần 16.000 người tử vong vì COVID-19.
Ông Suga dự kiến sẽ vẫn tại nhiệm cho đến khi người kế nhiệm được chọn trong cuộc bầu cử đảng LDP vào cuối tháng 9 này.
Theo Reuters, quyết định của ông Suga không tái tranh cử trong cuộc bầu cử lãnh đạo của đảng LDP cầm quyền, dự kiến sẽ diễn ra vào ngày 29-9, đồng nghĩa với việc đảng này sẽ chọn một nhà lãnh đạo mới.
Người trở thành lãnh đạo đảng LDP nhìn chung chắc chắn sẽ trở thành thủ tướng Nhật do ưu thế của đảng này tại Quốc hội.
Chính phủ Nhật đang cân nhắc kế hoạch tổ chức tổng tuyển cử vào ngày 17-10 tới, vài ngày trước khi các thành viên Hạ viện kết thúc nhiệm kỳ bốn năm.
Theo Reuters, việc ông Suga quyết định không tái trang cử sẽ mở ra cuộc đua của các ứng viên khác trong đảng LDP.
Ông Fumio Kishida - cựu ngoại trưởng Nhật và là người đang cạnh tranh cho vị trí lãnh đạo đảng LDP - hôm 2-9 đã chỉ trích cách ứng phó COVID-19 của ông Suga, đồng thời thúc giục việc tung ra một gói kích thích để đối phó đại dịch.
"Ông Kishida đang là người dẫn đầu trong cuộc đua nhưng điều đó không có nghĩa là chiến thắng của ông ấy được đảm bảo" – ông Koichi Nakano, giáo sư khoa học chính trị tại ĐH Sophia, nhận định.
Ông Nakano cho biết Bộ trưởng Cải cách Hành chính Taro Kono có thể tranh cử nếu nhận được sự ủng hộ của lãnh đạo phe mình - Bộ trưởng Tài chính Taro Aso.
Trong khi đó, cựu Bộ trưởng Quốc phòng Shigeru Ishiba cũng cho biết ông sẵn sàng tranh cử nếu các điều kiện và môi trường phù hợp.
Chuyên gia kinh tế cấp cao Daiju Aoki tại UBS SuMi TRUST Wealth Management nhận định: "Đó là một điều bất ngờ, nhưng nó mang lại sự chắc chắn và triển vọng tương lai hơn là sự không chắc chắn, vì thị trường đã được thông báo về các chính sách của ông Kishida, chẳng hạn chính sách tài khóa mở rộng".
