Tờ Manila Times dẫn một nguồn tin cho biết các nhà ngoại giao cấp cao và giới chuyên gia về chính sách thuộc Bộ Ngoại giao Philippines đang tổ chức các cuộc họp khẩn để vạch ra chiến lược của Manila trong bối cảnh phán quyết từ tòa trọng tài sắp được đưa ra vào ngày 7-7 tới.
Philippines đã đệ trình vụ kiện trên lên PCA vào năm 2013 sau khi tàu Trung Quốc không chịu rút khỏi bãi cạn Scarborough. Bãi cạn này nằm trong vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của Philippines nhưng bị Trung Quốc chiếm đóng từ năm 2012.
Chính phủ Philippines lập luận, yêu sách “đường 9 đoạn” (hay đường lưỡi bò) Trung Quốc đối với gần như toàn bộ biển Đông là không có giá trị pháp lý do các tuyên bố trái lại Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982.
Trung Quốc bồi đắp và xây trái phép các công trình phục vụ mục đích quân sự tại Đá Gạc Ma thuộc quần đảo trường Sa của Việt Nam. Ảnh: Wall Street Journal
Trong khi phán quyết từ tòa trọng tài được cho là sẽ có lợi cho Philippines, một số câu hỏi được đặt ra về cách thức Manila sẽ thực hiện phán quyết bởi Bắc Kinh luôn miệng nói sẽ không tôn trọng phán quyết của tòa án quốc tế.
Lauro Baja, cựu thứ trưởng Ngoại giao Philippines và là đại diện thường trực của Philippines tại Liên Hiệp Quốc, cho biết Manila nên chuẩn bị sẵn sằng trước các kịch bản khác nhau mà có khả năng xảy ra một khi phán quyết được đưa ra.
“Thậm chí trước khi phán quyết được đưa ra, chúng ta phải lên các kế hoạch sẵn sàng cho cả kịch bản chúng ta thắng hay thua kiện, hoặc trong trường hợp phán quyết vừa có lợi, vừa bất lợi”– Baja nói.
“Tôi tin rằng dù thế nào đi chăng nữa thì đó không phải là một phán quyết có tổng bằng không. Nếu điều này xảy ra, nó có thể sẽ mở ra các cơ hội đàm phán”- vị cựu Thứ trưởng Ngoại giao Philippines nhấn mạnh.
Trung Quốc tuyên bố chủ quyền vô lý tại hầu hết khu vực ở biển Đông. Song song đó, nước này tiến hành nạo vét, bồi đắp các đảo nhân tạo trái phép và xây các công trình quân sự trên các đảo bất chấp cộng đồng quốc tế lên án.
Giới chuyên gia nhận định Trung Quốc thời gian gần đây tăng cường đưa ra cảnh báo và chỉ trích trong bối cảnh PCA sắp ra phán quyết. Cùng với đó, nước này được cho là đang ra sức vận động hành lang các nước ủng hộ lập trường của nước này đối với vụ kiện của Philippines.
