Từ phản ánh của Pháp Luật TP.HCM: Thêm một người dân được minh oan

Ngày 13-11, anh Mai Văn Hà (ngụ TP Tuy Hòa, Phú Yên) vui mừng thông báo anh vừa nhận được quyết định đình chỉ điều tra vụ án, đình chỉ điều tra bị can với lý do “đã hết thời hạn điều tra mà không chứng minh được bị can đã thực hiện hành vi phạm tội” (điểm b khoản 2 Điều 164 BLTTHS).

Trước mắt, đại diện VKSND huyện Bắc Bình (Bình Thuận) đã gửi lời xin lỗi và đề nghị anh Hà về làm thủ tục yêu cầu bồi thường thiệt hại cho thời gian hơn 21 tháng bị bắt giam oan về tội vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ (Điều 202 BLHS).

Sáu kết luận điều tra, năm cáo trạng

Anh Hà cũng cho biết rất cảm ơn Pháp Luật TP.HCM đã đồng hành cùng anh nhiều năm qua trên con đường đi tìm công lý. Vụ án này cũng từng nhiều lần được đưa ra chất vấn tại các phiên họp của HĐND tỉnh Bình Thuận với các tranh cãi nảy lửa khi cơ quan tố tụng áp dụng khoản 1 Điều 25 BLHS miễn trách nhiệm hình sự để né bồi thường oan cho anh Hà.

Như Pháp Luật TP.HCM từng phản ánh, rạng sáng 16-4-2010, anh Hà lái xe khách từ Phú Yên vào TP.HCM. Đến Km 1.645 quốc lộ 1 thuộc địa phận xã Phan Thanh (Bắc Bình), xe của anh Hà bị xe tải biển số 79H-6178 (chở sắt) chạy ngược chiều đụng vào hông khiến xe anh Hà mất lái, sạt lề, chạy thêm một đoạn ngắn nữa rồi bị lật. Tai nạn xảy ra làm hai hành khách bị thiệt mạng, một số hành khách khác bị thương.

Anh Mai Văn Hà trong một lần ôm xấp đơn đi gõ cửa các cơ quan tố tụng kêu oan. Ảnh: P.NAM

Gần năm tiếng sau Công an huyện Bắc Bình mới đến hiện trường lập biên bản khám nghiệm, đo vẽ sơ đồ hiện trường. Gần năm tháng sau, tháng 9-2010, CQĐT ra các quyết định khởi tố, bắt tạm giam anh Hà về tội vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ. Đến tháng 7-2012, sau hơn 21 tháng bắt tạm giam anh Hà, VKSND huyện Bắc Bình đã cho anh Hà tại ngoại.

Ngay từ khi bị bắt, anh Hà đã liên tục kêu oan rằng người có lỗi gây ra tai nạn là tài xế xe tải khi xe này tông vào phần đuôi xe của anh khiến xe anh mất lái, bị lật. Tuy nhiên, CQĐT và VKSND huyện Bắc Bình vẫn giữ quan điểm là anh Hà có tội.

Quá trình tố tụng, CQĐT đã có đến bảy bản kết luận điều tra và điều tra bổ sung, VKS có năm bản cáo trạng truy tố anh Hà. Sau đó TAND huyện Bắc Bình vẫn không thể đưa vụ án ra xét xử vì cả các kết luận điều tra lẫn cáo trạng đều không làm rõ được điểm va chạm giữa hai xe nằm ở vị trí nào trên đường; không xác định được tài xế nào có lỗi gây ra tai nạn.

Trong hồ sơ, biên bản khám nghiệm hiện trường ghi rõ: “Nơi xảy ra tai nạn là đường thẳng, mặt đường được trải nhựa bằng phẳng”. Tuy nhiên, cáo trạng truy tố anh Hà lúc ghi vừa qua hết đoạn đường cong, lúc lại ghi là đoạn đường cong, thậm chí có lúc lại biến thành chỗ ngoặt nguy hiểm.

Biên bản khám nghiệm xe khách cũng ghi nhận: Góc sau hông trái xe bị móp lún biến dạng hướng từ trước ra sau, có nhiều vết chà khuyết kim loại làm bong tróc sơn. Điều này phù hợp với biên bản khám nghiệm xe tải: Các vết va chạm hư hỏng đều ở đầu cabin bên trái, hướng từ trước ra sau có dính nhiều vết sơn của xe khách. Như vậy, rõ ràng đã có sự va chạm rất mạnh của đầu xe tải vào hông xe khách dẫn đến xe khách mất lái bị lật. Thế nhưng chiếc xe tải này (chỉ nằm cách hiện trường khoảng 200 m) lại không được ghi nhận trong biên bản khám nghiệm hiện trường...

Né bồi thường oan

Tháng 6-2014, VKSND huyện Bắc Bình đã ra quyết định đình chỉ điều tra đối với anh Hà với lý do “do chuyển biến của tình hình mà hành vi phạm tội hoặc người phạm tội không còn nguy hiểm cho xã hội nữa” (khoản 1 Điều 25 BLHS). Anh Hà khiếu nại nhưng VKS tỉnh bác đơn.

Tại cuộc họp HĐND tỉnh Bình Thuận tháng 12-2014, Trưởng ban Pháp chế HĐND tỉnh Nguyễn Văn Ly đã bức xúc phát biểu: “Vụ án kéo dài bốn năm không kết luận được đâu là điểm va chạm tai nạn giao thông giữa hai xe. Có đến sáu kết luận điều tra, năm cáo trạng nhưng không xác định được lỗi của tài xế nào. Người ta không có tội phải đình chỉ không có tội thì lại né bằng cách “hết nguy hiểm cho xã hội” để tránh bồi thường oan!”.

Ông Ly chất vấn đại diện VKS tỉnh: “Đề nghị VKS cho biết luật nào quy định một vụ TNGT làm chết hai người mà được miễn trách nhiệm hình sự?”. Và ông tiếp tục phản ứng: “Mình đã sai thì phải nhận chứ đừng nói không theo luật lệ gì cả! Ở đây tôi chưa nói bồi thường mà chỉ hỏi đình chỉ như vậy là đúng chưa? Có tội thì truy tố, không tội thì đình chỉ không có tội. Sở GTVT có kết luận xác định Mai Văn Hà chỉ chạy với vận tốc 42 km/giờ trong khi đoạn đường này cho phép tốc độ 70 km/giờ thì làm sao mà quá tốc độ? Tài xế xe tải có dấu hiệu phạm tội khi tông vào hông xe khách lại bỏ ra không điều tra. Tài xế xe khách đã lỡ bị khởi tố, lỡ bị bắt giam nên phải làm cho có tội!”. Từ đó, ông Ly đã đề nghị Ban Pháp chế HĐND tỉnh, Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Thuận thực hiện chức năng giám sát trong vụ án.

Trong công văn gửi viện trưởng VKSND Tối cao, đoàn ĐBQH tỉnh Bình Thuận cũng nhấn mạnh: “Sau hơn bốn năm khởi tố điều tra, truy tố Mai Văn Hà, do không đủ chứng cứ buộc Mai Văn Hà phạm tội nên VKSND huyện Bắc Bình mới ra quyết định đình chỉ điều tra vụ án nhưng lại áp dụng khoản 1 Điều 25 BLHS miễn trách nhiệm hình sự đối với Mai Văn Hà. Đây là hành vi tùy tiện áp dụng pháp luật không đúng nhằm trốn tránh trách nhiệm. Đối với VKSND tỉnh Bình Thuận khi bác đơn ông Hà có cách suy luận và nhận định hoàn toàn chủ quan vì không có cơ sở nào cho rằng lỗi của hai lái xe, trong khi không xác định được điểm va chạm nằm ở vị trí nào trên đường”.

Cuối cùng, VKSND huyện Bắc Bình đã phải thừa nhận là làm oan anh Hà. Chúng tôi sẽ tiếp tục thông tin khi vụ việc có diễn tiến mới.