Vừa qua, VKSND Cấp cao tại Đà Nẵng ban hành thông báo rút kinh nghiệm vụ án hành chính về một vụ kiện quyết định hành chính trong lĩnh vực quản lý đất đai.
Năm 2023, bà T khởi kiện yêu cầu hủy quyết định thu hồi đất và hủy thông báo về việc tiếp công dân của UBND huyện E đối với bà T.
Xử sơ thẩm hồi tháng 9-2023, TAND tỉnh Đ chấp nhận yêu cầu của của bà T. UBND huyện E kháng cáo. Xử phúc thẩm vào tháng 5-2024, TAND Cấp cao tại Đà Nẵng chấp nhận kháng cáo, hủy án sơ thẩm, đình chỉ giải quyết vụ án.
Những vấn đề cần rút kinh nghiệm
Theo VKSND Cấp cao tại Đà Nẵng, tòa án cấp sơ thẩm đánh giá chứng cứ không đúng, không khách quan dẫn đến nhận định, quyết định vụ án không đúng pháp luật.
Cụ thể, toà án cấp sơ thẩm cho rằng người khởi kiện bà T chưa nhận được bản chính quyết định thu hồi đất; còn người bị kiện không có tài liệu, chứng cứ chứng minh đã gửi bản chính quyết định thu hồi đất cho người khởi kiện. Tại biên bản làm việc ngày 9-10-2012, người khởi kiện cũng không đồng ý với nội dung thu hồi đất nên tòa sơ thẩm cho rằng khiếu nại về việc thu hồi đất chưa được giải quyết theo quy định.
Tuy nhiên, hồ sơ vụ án thể hiện ngày 13-12-2010, UBND huyện E nhận được kiến nghị của bà T về việc xin mua lại đất: “Sau khi Tổ xác minh xong, gia đình tôi nhận được quyết định thu hồi đất...".
Tại biên bản ngày 24-12-2010 giữa UBND huyện E làm việc với bà T thể hiện: Đối với quyết định thu hồi đất của bà T với lý do thu hồi là "giao đất không đúng thẩm quyền". Bà T đã viết đơn xin mua lại đất nhưng Phòng TNMT huyện E không nhận được đơn. Bà T có nguyện vọng xin mua lô đất đã bị thu hồi theo giá đất của UBND tỉnh quy định...
Cạnh đó, nội dung làm việc giữa UBND xã C với bà T thể hiện: Đối với bà T có quyết định thu hồi đất, tại các buổi làm việc, bà T đều ký xác nhận vào biên bản làm việc.
Như vậy, có căn cứ xác định bà T đã biết được quyết thu hồi đất của bà vào năm 2010, nhưng đến năm 2023 bà T mới khởi kiện yêu cầu hủy quyết định này là đã hết thời hiệu quy định tại khoản 2 Điều 116 Luật TTHC 2015.
Cạnh đó, tòa án cấp sơ thẩm xác định không đúng đối tượng khởi kiện vụ án hành chính. Thông báo tiếp công dân của UBND huyện E không làm phát sinh, thay đổi, hạn chế, chấm dứt quyền và lợi ích hợp pháp của bà T nên không thuộc đối tượng khởi kiện theo quy định khoản 2 Điều 3 Luật TTHC 2015.
Toà án cấp sơ thẩm xác định thông báo này là đối tượng khởi kiện là hiểu không đúng tinh thần hướng dẫn của TAND Tối cao. Bởi lẽ theo quy định tại mục 4 phần III Công văn số 89/TANDTC-PC ngày 30-6-2020 của TAND Tối cao thì: “Trường hợp cơ quan, người có thẩm quyền ban hành văn bản bằng hình thức công văn, thông báo,... có nội dung cho rằng việc khiếu nại đã hết thời hiệu theo quy định của pháp luật thì văn bản hành chính này không phải là quyết định giải quyết khiếu nại và không thuộc đối tượng khởi kiện vụ án hành chính".
Vụ án này, lẽ ra sau khi thụ lý vụ án, tòa án cấp sơ thẩm phải căn cứ vào điểm g khoản 1 Điều 143 Luật TTHC 2015 để đình chỉ giải quyết vụ án mới đúng quy định pháp luật.
