Hồi tháng 3, tại TP Deir al-Balah (miền trung Gaza), xe của ông Muhammed Abu Karsh bị lấy trộm pin. Ông Karsh đuổi theo những tên trộm này đến một con đường tối và bị bắn chết.
Người thân ông gọi cảnh sát đến khám nghiệm hiện trường vụ án. Tuy nhiên, ông Mahmoud Fuaad – anh họ của ông Karsh – cho biết: “Cảnh sát nói rằng họ không còn nhà tù nữa và nếu họ tìm ra thủ phạm, gia đình hắn cũng có thể tấn công họ. Chúng tôi chứng kiến những cuộc cãi vã giữa các gia đình hàng ngày. Mọi người đều biết rằng họ sẽ không bị trừng phạt vì những điều xấu họ làm”.
Cướp phá, bạo lực tràn lan
Gần 9 tháng kể từ khi cuộc xung đột giữa Israel và Hamas nổ ra, tỉ lệ tội phạm và bạo lực tại Gaza gia tăng, trong đó thấy rõ nạn cướp bóc, giết người, buôn lậu, bảo kê, theo tờ The Wall Street Journal.
Ở phía bắc Gaza, những ngôi nhà chưa bị Israel ném bom rất dễ bị cướp phá đồ đạc, những tấm pin mặt trời và bình gas. Đa số người dân đã rời đi. Những cư dân ở lại cho biết những kẻ cướp bóc ngày càng trắng trợn hơn.
Hầu hết dân số Gaza hiện chen chúc trong các trại tị nạn ở miền nam và miền trung dải đất. Họ không có đủ lương thực, nước uống, thuốc men. Theo người dân Gaza, các tranh chấp về nguồn cung thực phẩm, nước uống giữa những người dân nổ ra hàng ngày, trong khi lực lượng cảnh sát tỏ ra bất lực.
Gần đây, tại trại tị nạn Nuseirat (miền trung Gaza), một cuộc tranh cãi giữa những thiếu niên thuộc hai gia đình đã nổ ra. Cả người thân của những thiếu niên này cũng bị kéo vào cuộc tranh cãi. Theo một nhân chứng, trong lúc cãi vã, một người đàn ông đã giết một người của gia đình kia.
Nhân chứng cho biết, gia đình nạn nhân đã trả thù bằng cách phóng hỏa vào chỗ ở của gia đình bên còn lại. Lính cứu hỏa đã khống chế ngọn lửa và cảnh sát đã vào cuộc nhưng tranh cãi giữa hai gia đình vẫn không dừng lại.
“Tôi ghét Hamas và không bao giờ ủng hộ họ, nhưng xét tình trạng hiện tại, tôi ước họ quay lại kiểm soát Gaza. Tình trạng vô luật pháp đang trở nên quá đáng sợ” – nhân chứng cho biết.
Nhiều người dân Gaza cho biết không còn cảm thấy an toàn khi ra đường vào đêm khuya vì sợ bị tấn công.
Theo người dân và nhân viên cứu trợ, tình trạng vô luật pháp đã tạo điều kiện cho hoạt động buôn lậu thuốc lá trên các xe tải viện trợ từ Israel vào Gaza. Các hoạt động bảo kê nhằm vào các nhà kho cất trữ hàng hóa cũng diễn ra thường xuyên.
Tình trạng này không chỉ khiến thêm nhiều người dân Gaza mất mạng mà không phải vì giao tranh chiến sự mà còn gây nguy hiểm cho các hoạt động viện trợ quốc tế.
Các nhóm tội phạm gây nguy hiểm đến tính mạng của các tài xế lái xe tải viện trợ và cản trở việc vận chuyển hàng hóa thiết yếu cho người dân Gaza. Một số tổ chức đang hoãn chuyển hàng vào Gaza để giảm thiểu rủi ro.
Thêm nữa, nhiều quan chức Mỹ và các nước Ả Rập lo ngại Gaza có thể đối mặt tình trạng thất bại về mặt quản trị trong những năm tới.
Giải pháp tốt nhất
Israel xóa bỏ sự kiểm soát của Hamas đối với trật tự công cộng ở Gaza nhưng vẫn chưa tìm ra lực lượng thay Hamas đảm nhận vị trí này. Phía Israel không đồng ý cho Chính quyền Palestine tại Bờ Tây tiếp cận Gaza và cho biết họ muốn hợp tác với những người Palestine không dính dáng chính trị.
Trước xung đột, cảnh sát Gaza thường tuần tra trên đường và tỉ lệ tội phạm không nhiều. Nhưng gần đây, lực lượng cảnh sát ở Gaza mỏng dần, phần do họ thiệt mạng, phần khác do họ sơ tán.
Những cảnh sát còn thường làm việc trong tình trạng quá tải. Họ thường không mặc đồng phục và không mang theo vũ khí vì sợ bị lực lượng Israel nhắm đến. Họ cũng thường che mặt vì lo sợ nguy cơ bị những tên tội phạm trả đũa.
Ông Ismail al-Thawabta – người đứng đầu văn phòng truyền thông của chính quyền Gaza – cho biết: “Cảnh sát hiện làm việc theo các kế hoạch khẩn cấp và áp các biện pháp an ninh, an toàn ở những nơi họ có thể”.
Ông Thawabta cho biết Israel đã nhắm mục tiêu tấn công vào hàng chục đồn cảnh sát và giết hàng trăm sĩ quan cảnh sát kể từ khi xung đột ở Gaza bắt đầu, làm suy yếu khả năng hoạt động của lực lượng này. Ông cho rằng chiến dịch quân sự của Israel “nhằm mục đích gieo rắc sự hỗn loạn, phá vỡ sự an toàn và an ninh ở Dải Gaza, đồng thời tạo ra khoảng trống hành chính và chính quyền”.
Về phía lực lượng Israel, họ cho biết đang nỗ lực phá vỡ các năng lực hành chính và quân sự của Hamas, đồng thời thực hiện các biện pháp giảm thiểu thiệt hại dân sự, phù hợp với luật pháp quốc tế.
The Wall Street Journal dẫn lời một quan chức Mỹ cho biết: “Khả năng quân sự của Hamas đã bị suy giảm. Vì vậy, khả năng thực thi luật pháp và trật tự của họ cũng bị suy giảm theo. Tình hình bên trong Gaza lúc này không có gì đáng ngạc nhiên”.
Tuần trước, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Matthew Miller cho biết các quan chức Mỹ lo ngại tình trạng vi phạm luật pháp và trật tự ở Gaza cản trở việc cung cấp viện trợ nhân đạo. Họ đã làm việc với Israel và Liên Hợp Quốc để giải quyết vấn đề này.
Ông Miller cho rằng lực lượng Israel có trách nhiệm hợp tác với Liên Hợp Quốc để khắc phục những vấn đề nói trên. Ông cũng khẳng định giải pháp tốt nhất là ngừng bắn và lập kế hoạch quản lý, an ninh, tái thiết Gaza hậu xung đột.
