Tuy nhiên, qua khảo sát, việc giáo dục kỹ năng sống tại các trường tiểu học tại TP.HCM thực hiện chưa đồng đều, trường có, trường không.
Sáng 25-3, những hồi chuông báo cháy vang khắp trường, hơn 2.000 học sinh Trường Lương Định Của tìm cách thoát ra khỏi lớp dưới sự hướng dẫn của giáo viên. Bốn hướng thoát hiểm được thầy cô dẫn học sinh ra trong trật tự. “Buổi diễn tập kéo dài hơn 1 giờ đồng hồ, các chiến sĩ thuộc Đội Phòng cháy chữa cháy của Công an quận 3, thầy cô và học trò mướt mồ hôi nhưng vui và đã rèn được tinh thần tự giác, trật tự, sự bình bĩnh cho học sinh” - thầy Nguyễn Đạt Sử, Hiệu phó nhà trường, khẳng định.
Ra ngoài học kỹ năng
Thầy Nguyễn Đạt Sử quan niệm: Dạy kỹ năng không thể chỉ dạy chay trong lớp mà thầy và trò phải cùng ra đường, cùng quan sát, suy nghĩ, tư duy rồi đặt vấn đề thảo luận, bởi trẻ rất năng động và hay hỏi vì được khám phá và tò mò.
Mới đây, trường đã đưa học sinh ra Công viên 30-4 học về giao thông với giáo viên là các cô chú CSGT. Học sinh được thực tập băng qua đường ngay tại giao lộ Lê Duẩn - Pasteur. Cô Trần Thị Hương Bình, đội tuyên truyền Phòng Cảnh sát giao thông đường bộ, đường thủy, cho biết: Các em rất hào hứng khi được học và thực hành về luật giao thông. Các em quan sát, chỉ ra những ai tham gia giao thông sai luật như: “Sao chú kia dừng đèn đỏ không đúng vạch, chồm lên vạch dành cho người đi bộ rồi sao tụi con dám đi; sao lại có đèn vàng, khi đèn vàng là chuẩn bị dừng lại hay mình được phép vượt qua…”. Qua buổi học, các học sinh được tạo kỹ năng tự tin, quan sát và làm đúng luật giao thông, giúp học sinh dễ nhớ hơn và dám băng qua giao lộ theo tín hiệu đèn, không còn rụt rè, sợ hãi nhờ người lớn giúp đỡ.
Học sinh Trường Tiểu học Lương Định Của, quận 3 trong buổi học về giao thông tại Công viên 30-4 để rèn kỹ năng ứng phó khi tham gia giao thông. Ảnh: QV
Đến Thảo cầm viên Sài Gòn, không những được tham quan vườn thú, các em còn cùng nhau thảo luận, tìm hiểu về động vật hoang dã. “Học sinh vừa tham quan vườn thú vừa hỏi. Thầy cô hướng dẫn, các em giơ tay phát biểu, khi mời em nào em đó trả lời, không tranh giành, phát biểu cùng lúc mà theo thứ tự. Đó là tập thói quen, kỹ năng tôn trọng người khác, lắng nghe và phản biện và cùng nhau thảo luận” - thầy Sử cho biết.
Rồi các thầy cô còn đưa học sinh về Bến Lức (Long An) hỏi chuyện các bác nông dân về quá trình trồng lúa, thu hoạch. Cô Bùi Thị Ngọc Linh, giáo viên lớp 5/6, cho biết: Các cháu năng động, tự tin lắm, không biết hay chưa hiểu gì là hỏi các bác nông dân liền. Quan sát cho thấy các cháu cầm cây lúa trên tay nâng niu, bông lúa rớt các cháu lấy nón hứng. Qua những bài học thực tế sinh động như vậy cho thấy các cháu biết quý thành quả lao động của người khác.
Biết yêu thương người khác, chăm sóc bản thân
“Hôm nhà trường đưa các học sinh lớp 5 tham quan Trường Khiếm thị Nguyễn Đình Chiểu, nhìn thấy các bạn đồng trang lứa bị mù mà nấu cơm, khâu cúc áo được. Mỗi bạn mỗi hoàn cảnh phải sống xa gia đình để học tập, chăm sóc bản thân để sau này lớn lên tự nuôi sống bản thân được. Nghe những câu chuyện của các bạn, học sinh mình khóc hoài, dỗ không nín. Những câu chuyện thực tế đã gợi lên lòng yêu thương người kém may mắn hơn mình” - cô Bùi Thị Ngọc Linh, giáo viên chủ nhiệm lớp 5/6, cho biết.
“Con khóc vì con thấy mình chưa ngoan, chưa biết nghe lời ba mẹ” - Uyên Linh cho cô giáo mình biết như thế. Thầy Nguyễn Thanh Tâm, Hiệu trưởng Trường Khiếm thị Nguyễn Đình Chiểu, hỏi học sinh trong các con ai có thể nấu cơm, tự giặt quần áo, khâu nút áo được, học sinh Trường Lương Định Của không em nào giơ tay, còn các bạn khiếm thị đều giơ tay khiến tất cả học sinh “khách mời” hôm đó không khỏi ngưỡng mộ, bàn tán, tò mò và xin thầy cô cho xem các bạn khiếm thị nói được làm được. Khi thấy bạn mình làm được, nhiều học sinh xúc động và bật khóc, thăm hỏi và chia sẻ với các bạn.
Theo cô Linh, đây là bài học về lòng yêu thương người khác và trước hết muốn yêu thương người khác học sinh phải được học yêu thương chính mình. Tùy lứa tuổi, thầy cô giáo có nhiệm vụ dạy cho học sinh mình biết yêu thương ba mẹ, anh chị thì chính các em phải cùng phụ giúp gia đình như lặt rau phụ mẹ nấu cơm, quét nhà, lau nhà, dọn dẹp phòng ốc riêng của mình, biết chăm sóc bản thân... đó là hiệu quả của những chuyến đi mà thầy trò Trường Lương Định Của hướng đến.
Học sinh được vận động, mở rộng tầm nhìn Từ chủ trương đổi mới giáo dục tiểu học, với điều kiện dạy học bán trú, nhà trường và giáo viên đã sắp xếp sao cho vừa bảo đảm chương trình, vừa có thể bổ sung những kỹ năng cần thiết cho học sinh. Năm học 2010-2011, giáo viên chủ nhiệm các lớp cho học sinh luân phiên làm lớp trưởng, lớp phó mỗi tuần để biết sống có trách nhiệm hơn với tập thể. Một tháng hai lần, với những bài học phù hợp từng độ tuổi, học sinh sẽ tham gia các hoạt động ngoại khóa giáo dục kỹ năng sống gồm kỹ năng tự phục vụ, tự bảo vệ, giao tiếp-ứng xử, kiến thức phổ thông và tham gia hoạt động xã hội. Để có một buổi lên lớp dạy về kỹ năng sống, hướng dẫn học sinh thảo luận theo nhóm đạt kết quả tốt, nhà trường phải liên hệ địa điểm, xe di chuyển; thầy cô phải chuẩn bị tư liệu, hình ảnh, giáo cụ... Qua các buổi ngoại khóa, thấy trẻ con năng động hẳn lên, tầm nhìn được mở rộng. Bây giờ mà dạy bằng tranh, hình ảnh vô tình làm hạn chế sự phát triển của trẻ. Thầy NGUYỄN ĐẠT SỬ, Phó Hiệu trưởng Trường Tiểu học Lương Định Của Kỹ năng sống là gì? Theo Tổ chức Văn hóa, Khoa học và Giáo dục Liên Hiệp Quốc-UNESCO, bản chất của kỹ năng sống là kỹ năng tự quản lý bản thân và kỹ năng xã hội cần thiết để cá nhân tự lực trong cuộc sống, học tập và làm việc hiệu quả... Kỹ năng sống là khả năng làm chủ bản thân của mỗi con người, khả năng ứng xử phù hợp với những người khác và với xã hội, khả năng ứng phó trước các tình huống của cuộc sống. Kỹ năng sống gắn với bốn trụ cột của giáo dục: Học để biết gồm các kỹ năng tư duy như tư duy phê phán, tư duy sáng tạo, ra quyết định, giải quyết vấn đề, nhận thức được hậu quả... Học làm người gồm các kỹ năng cá nhân như ứng phó với căng thẳng, kiểm soát cảm xúc, tự nhận thức, tự tin... Học để sống với người khác gồm các kỹ năng xã hội như giao tiếp, thương lượng, tự khẳng định, hợp tác, làm việc theo nhóm, thể hiện sự cảm thông; Học để thực hành gồm kỹ năng thực hiện công việc và nhiệm vụ như kỹ năng đặt mục tiêu, đảm nhận trách nhiệm... |
QUỐC VIỆT