Đến tối 9-11 (giờ Việt Nam), quá trình kiểm phiếu cuộc bầu cử giữa kỳ ở Mỹ vẫn chưa kết thúc, các ứng viên hai đảng Cộng hòa và Dân chủ so kè sít sao. Thế trận tính đến tối 9-11 phần nhiều nghiêng về phía đảng Cộng hòa.
 |
Cử tri tại lễ ăn mừng chiến thắng của ứng viên Thống đốc Ron DeSantis thuộc đảng Cộng hòa tại bang Florida ngày 8-11. Ảnh: THE NEW YORK TIMES |
Kết quả tính đến tối 9-11 ra sao?
Trong cuộc đua vào Hạ viện, mỗi đảng cần 218/435 ghế để giành thế đa số. Đảng Cộng hòa dẫn trước với 199 ghế, đảng Dân chủ được 172 ghế. Đảng Cộng hòa đã tuyên bố thắng lớn ở một số bang, đặc biệt ở Florida - nơi có Thống đốc Ron DeSantis được cho là người sẽ đại diện đảng Cộng hòa tranh cử tổng thống vào năm 2024. Dù vậy, đảng này cũng gặp thất bại ở những nơi khác như Pennsylvania - vốn là bang chiến địa quan trọng trong hầu hết các đợt bầu cử Mỹ.
Lãnh đạo đảng Cộng hòa ở Hạ viện - nghị sĩ Kevin McCarthy tuyên bố rằng đảng Cộng hòa chắc chắn sẽ giành lại được viện này và gửi lời cám ơn tới hàng triệu cử tri đã ủng hộ đảng, theo hãng tin Reuters.
Trong khi đó, Chủ tịch Hạ viện - nghị sĩ đảng Dân chủ Nancy Pelosi từ chối thừa nhận sẽ có thay đổi trong Hạ viện. Bà Pelosi tuyên bố lạc quan rằng “dù còn một số cuộc đua sát sao chưa thể đoán định kết quả, rõ ràng các thành viên và ứng viên đảng Dân chủ tại Hạ viện đang vượt xa kỳ vọng trên toàn quốc”.
Chủ tịch Hạ viện - nghị sĩ đảng Dân chủ Nancy Pelosi từ chối thừa nhận sẽ có thay đổi trong Hạ viện.
Ở Thượng viện, kết quả còn sít sao hơn khi đảng Cộng hòa giành được 47 ghế, còn đảng Dân chủ giành được 46 ghế. Các ghế thượng nghị sĩ ở các bang chiến trường Wisconsin, Nevada, Georgia và Arizona trở thành tâm điểm trong cuộc cạnh tranh giữa hai đảng để giành quyền kiểm soát Thượng viện, theo hãng tin AP. Đảng Cộng hòa phải giành được ít nhất ba ghế nữa để giành quyền kiểm soát từ tay đảng Dân chủ. Nếu hai đảng đều được 50 ghế, đảng Dân chủ sẽ tiếp tục nắm quyền kiểm soát vì Phó Tổng thống Mỹ Kamala Harris là người của đảng Dân chủ.
Trong quá khứ, đảng của tổng thống Mỹ luôn mất phiếu ở Thượng viện trong cuộc bầu cử giữa kỳ. Đảng Cộng hòa kỳ vọng vào cái gọi là “làn sóng đỏ” - các ứng viên của họ đồng loạt chiếm lại các ghế do các nghị sĩ đảng Dân chủ nắm giữ, song điều đó có lẽ đã không thể xảy ra trong cuộc bầu cử lần này. Nhiều nghị sĩ đảng Cộng hòa đã thừa nhận điều này, theo đài Fox News.
9,7
tỉ USD đã được chi cho cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ ở Mỹ năm nay, tăng 144% so với kỷ lục thiết lập gần đây nhất vào năm 2018 về chi phí dành cho các cuộc bỏ phiếu tương tự, theo tính toán của Công ty nghiên cứu Adlmpact (Mỹ).
Ông Biden sẽ khó khăn trong hai năm cuối nhiệm kỳ
Lúc này, khả năng đảng Cộng hòa kiểm soát Hạ viện hoặc thậm chí là cả Thượng viện là rất cao. Điều này đồng nghĩa với việc sẽ xuất hiện những thay đổi lớn trong hai năm cuối nhiệm kỳ của Tổng thống Joe Biden.
Đài CNN cho biết các ứng viên Cộng hòa đã đồng loạt tuyên bố nếu họ giành quyền kiểm soát Quốc hội (QH) thì Tổng thống Biden sẽ đối mặt với các cuộc điều tra. Giành thế đa số trong Hạ viện và Thượng viện sẽ trao cho các nghị sĩ đảng Cộng hòa quyền lãnh đạo một số cơ quan giám sát cũng như cho họ khả năng tiến hành các cuộc điều tra nhằm vào ông Biden, Nhà Trắng và thậm chí là các thành viên trong gia đình tổng thống.
Đến nay, các thành viên đảng Cộng hòa cho thấy họ sẵn sàng nhắm vào tất cả mục tiêu trên. Các nghị sĩ đảng Cộng hòa như ông James Comer của bang Kentucky và ông Jin Jordan của bang Ohio được dự báo sẽ lần lượt trở thành chủ tịch Ủy ban Giám sát và chủ tịch Ủy ban Tư pháp Hạ viện. Các nhân vật này đã sẵn sàng điều tra về một loạt vấn đề, từ các hợp đồng làm ăn của con trai ông Biden là ông Hunter cho tới những gì đảng Cộng hòa cáo buộc là sự can thiệp chính trị của Cục Điều tra Liên bang (FBI) và Bộ Tư pháp, cũng như nguồn gốc đại dịch COVID-19. Thậm chí, các nghị sĩ đảng Cộng hòa còn muốn luận tội trực tiếp cả ông Biden.
Do đó, Nhà Trắng dự kiến sẽ phải đối mặt với giai đoạn khó khăn trong những tháng tới. Một số quan chức giấu tên khẳng định nếu đảng Cộng hòa giành quyền kiểm soát QH, Nhà Trắng sẽ tăng cường nỗ lực hoặc thậm chí thuê thêm nhân viên để tìm cách đẩy lùi các cuộc điều tra của đảng Cộng hòa.
Ngoài ra, việc đảng Dân chủ mất thế đa số trong QH cũng sẽ tác động lớn tới những đề mục chưa hoàn thành trong chương trình nghị sự của ông Biden. Khả năng lớn là các dự luật quan trọng có thể sẽ bị QH (dưới sự kiểm soát của đảng Cộng hòa) bác bỏ. Chính quyền ông Biden sẽ rơi vào thế phòng thủ khi đảng Cộng hòa được cho là sẽ tìm cách đảo ngược những gì ông thực hiện trong hai năm đầu nhiệm kỳ.
Đơn cử, đảng Cộng hòa đã tuyên bố sẽ đảo ngược nội dung trong Đạo luật Giảm lạm phát mới được ông Biden ký thông qua, do một số điều khoản tăng thuế áp lên khối tư nhân. Đảng Cộng hòa cũng có thể sẽ đảo ngược một số sáng kiến về ứng phó với biến đổi khí hậu của chính quyền ông Biden.
Những lĩnh vực khác mà Tổng thống Biden tuyên bố sẽ hành động như củng cố luật về quyền phá thai trên toàn quốc cũng không có cơ hội được thúc đẩy nếu đảng Cộng hòa kiểm soát QH. Những chương trình khác như các khoản vay hỗ trợ sinh viên cũng sẽ bị cản trở.
Ông Biden được cho là sẽ dùng quyền phủ quyết để ngăn cản những nỗ lực của đảng Cộng hòa nhằm đảo ngược chương trình nghị sự của ông. Trong hai năm đầu nhiệm kỳ, Tổng thống Biden chưa phủ quyết bất kỳ dự luật nào, một phần do đảng Dân chủ kiểm soát QH nhưng có thể hai năm tới ông sẽ phải sử dụng quyền này thường xuyên hơn.•
Phần lớn cử tri không muốn ông Biden lẫn ông Trump
tái tranh cử
Kết quả thăm dò ý kiến do CNN và Công ty phân tích thị trường Edison Research (Mỹ) phối hợp thực hiện, công bố ngày 8-11 cho thấy hơn 2/3 cử tri bầu cho các ứng viên Hạ viện Mỹ không muốn Tổng thống đương nhiệm Joe Biden và cựu Tổng thống Donald Trump tái tranh cử vào năm 2024.
Hơn 7/10 cử tri độc lập và khoảng 9/10 cử tri đảng Cộng hòa cho biết họ không muốn ông Biden tham gia chiến dịch tranh cử tổng thống năm 2024. Trong khi đó, chưa tới 6/10 cử tri đảng Dân chủ nghĩ rằng ông Biden nên tái tranh cử. Đề cập tới cựu Tổng thống Trump, 2/3 cử tri độc lập và hơn 9/10 cử tri đảng Dân chủ có quan điểm không thiện cảm với ông.
