Thời gian qua, việc ứng dụng công nghệ số và triển khai chuyển đổi số được Trung tâm bảo tồn di tích Cố đô Huế xác định là nhiệm vụ trọng tâm.
Qua việc ứng dụng công nghệ số, đã mang lại những hiệu quả trong việc gìn giữ và phát huy và nâng tầm các giá trị di sản, văn hóa ngang tầm khu vực và quốc tế.
Đa dạng trải nghiệm cho du khách
Hệ thống các di tích, hiện vật, tư liệu ở Cố đô Huế hiện nay lần lượt được số hóa ngoài việc lưu trữ kho tàng di sản, văn hóa mà còn phục vụ công tác trùng tu, tôn tạo các di tích.
Như khi Di tích điện Thái Hòa, ngôi điện quan trọng nhất nằm trong Đại nội Huế, là nơi đăng quang của 13 vị vua triều Nguyễn, được hạ giải để trùng tu kéo dài từ năm 2022 đến 2025 nhưng du khách vẫn có thể ngắm di tích này qua tour du lịch thực tế ảo.
Khi du khách qua Ngọ Môn, nhân viên hướng dẫn quét mã QR trên điện thoại thông minh, khách tham quan khám phá điện Thái Hòa với kiến trúc theo lối "trùng thiềm điệp ốc" (mái chồng lên nhau, nhà nối liền nhau), trang trí pháp lam, trên lợp ngói hoàng lưu ly, giữa đặt ngai vàng nằm dưới hệ thống bửu tán bằng gỗ thếp vàng... một cách chân thực bằng công nghệ 3D.
Theo Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế, Đề án chuyển đổi số của Trung tâm giai đoạn 2022 – 2025 đặt ra ba mục tiêu chính: Xây dựng dịch vụ chính quyền số và hệ thống cơ chế, chính sách; Ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động nghiệp vụ và tạo ra các giá trị gia tăng.
Ông Hoàng Việt Trung - Giám đốc Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế cho biết, để hiện thực hóa các mục tiêu trên, đơn vị đưa vào vận hành hệ thống vé điện tử giúp du khách thuận tiện trong thanh toán không dùng tiền mặt, đồng thời cải tiến quy trình nghiệp vụ, chất lượng phục vụ.
Ngoài ra, việc phân tích, tổng hợp dữ liệu từ hệ thống vé điện tử còn là cơ sở quan trọng cho việc dự báo, ra quyết định để tăng hiệu quả công tác quản lý, điều hành; dự báo tình hình khách tham quan tại các điểm di tích và sự hài lòng của du khách khi trải nghiệm các dịch vụ.
"Dịch vụ trải nghiệm thực tế ảo XR" cũng là mô hình mới mà đơn vị hợp tác thực hiện, nhằm trải nghiệm vật thể ảo ở các vị trí cụ thể trong quá trình tham quan Đại Nội. Ứng dụng App Di tích Huế giúp khách tra cứu thông tin một cách nhanh chóng, tiện ích nhất.
Hệ thống sách điện tử cũng được triển khai tại Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế. Qua đó, các câu chuyện lịch sử, các bộ sách cổ đã được số hóa và đưa vào trưng bày cùng với phiên bản giấy.
Hình thành hệ thống dữ liệu số
Theo ông Hoàng Việt Trung - Giám đốc Trung tâm Bảo tồn di tích Cố đô Huế, với kỳ vọng phát triển Trung tâm là một Trung tâm nghiên cứu, thu thập dữ liệu, tập hợp các tư liệu cổ, hệ thống hóa các cơ sở dữ liệu toàn văn với ứng dụng công nghệ số hiện đại, thời gian qua, Trung tâm đã bắt đầu chỉnh lý, hệ thống lại dữ liệu từ các phòng, ban đơn vị.
Đến nay, đã có hơn 1.400 bộ hồ sơ được tạo lập, chỉnh lý tiến đến số hóa, đưa vào hệ thống phần mềm dữ liệu của di sản.
Một số công trình trong quá trị hạ giải để trùng tu được ứng dụng công nghệ BIM để lưu trữ các khối cấu kiện, 3D hóa nhằm lưu trữ tư liệu, đồng thời đánh giá được quá trình thi công, phục hồi, tu bổ công trình.
Việc lưu trữ tư liệu về cổ vật cũng được quan tâm trong quá trình chuyển đổi số và tạo lập cơ sở dữ liệu về cổ vật. Đã có 207 cổ vật triều Nguyễn được scan, số hóa 3D để giới thiệu với công chúng.
Thử nghiệm định danh 10 cổ vật gắn chíp đưa lên không gian mạng. Số hóa đưa vào sử dụng các mã QR thông tin một số bia tiến sĩ tại Văn Thánh, hệ thống Cửu Đỉnh, các cổ vật trưng bày tại Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế.
Tiến hành số hóa hệ thống dữ liệu của các công trình đã và đang triển khai trùng tu, tôn tạo; số hóa hệ thống cơ sở dữ liệu về cây xanh… Đây thực sự là nền tảng quan trọng, không những cho việc triển khai một cách hiệu quả Đề án chuyển đổi số mà còn làm tốt công tác phát huy giá trị di sản dựa vào dữ liệu hiện có mà Trung tâm đang quản lý.
Chuyển đổi số đang là yêu cầu cấp thiết, xu hướng tất yếu với tất cả các lĩnh vực, trong đó chuyển đổi số trong văn hóa, di sản là nền tảng cho việc hoạch định các chính sách phát triển văn hóa - xã hội, an sinh quốc gia.
Đồng thời, ứng dụng Công nghệ thông tin và công nghệ số còn đáp ứng nhu cầu tham quan, tìm hiểu, tăng trải nghiệm cho du khách và phát triển các dịch vụ giá trị gia tăng tại các điểm di tích.
Và càng đặc biệt hơn, chuyển đổi số đang góp phần gìn giữ giá trị di sản, văn hóa Huế, góp phần thay đổi diện mạo Quần thể di tích Cố đô Huế từng ngày.
