Hồi tháng 9, khi đang đánh giá lượng khí methane trong lòng đất của khu vực khai thác Lorraine (đông bắc nước Pháp), nhà khoa học Jacques Pironon và nhà khoa học Phillipe De Donato - làm việc tại Trung tâm Nghiên cứu Khoa học Quốc gia Pháp - phát hiện bên dưới khu vực này có khí hydro trắng, theo đài CNN.
Hai nhà khoa học sử dụng máy dò chuyên dụng để xác định lượng khí hydro bên dưới khu vực khai thác. Ở độ sâu vài trăm mét, máy dò báo tìm thấy nồng độ hydro thấp. Khi máy dò đi xuống độ sâu 1.100 m, nồng độ hydro trong không khí là 14% và tăng lên 20% khi máy dò đi xuống độ sâu 1.250 m.
Theo ông Pironon, kết quả này thật đáng ngạc nhiên vì nó cho thấy bên dưới khu vực khai thác Lorraine có một mỏ hydro trắng lớn. Các nhà khoa học ước tính trữ lượng của mỏ có thể dao động từ 6 triệu đến 250 triệu tấn hydro.
Ông Pironon cho biết đây có thể là một trong những mỏ hydro trắng lớn nhất từng được phát hiện. Ngoài ra, hydro trắng cũng có thể là chìa khóa giúp giải quyết vấn đề ô nhiễm không khí và hiệu ứng nhà kính trên toàn cầu.
Hydro trắng
Hydro là nguyên tố phổ biến nhất trong vũ trụ nhưng nó thường tồn tại dưới dạng kết hợp với các phân tử khác.
Hydro chỉ tạo ra hơi nước khi bị đốt cháy. Điều này khiến hydro trở thành loại năng lượng sạch tiềm năng cho các ngành công nghiệp như hàng không, vận tải biển và sản xuất thép - vốn cần nhiều năng lượng để vận hành và thải ra rất nhiều khí thải.
Hiện nay, hydro thương mại được sản xuất theo quy trình tiêu tốn nhiều năng lượng. Ngoài ra, phần lớn hydro thương mại dùng nhiên liệu hóa thạch để sản xuất nên quá trình này cũng gây ô nhiễm.
Có nhiều loại hydro thương mại khác nhau và người ta thường dùng màu sắc để ám chỉ chúng. Trong đó, hydro xám được tạo ra từ khí methane, hydro nâu được tạo ra từ than đá.
Hydro xanh được xem là loại khí hydro thương mại thân thiện với môi trường, được tạo ra bằng cách sử dụng năng lượng tái tạo để phân tách nước. Tuy nhiên, sản xuất loại khí này vẫn ở quy mô nhỏ và tốn kém nhiều chi phí.
Do các loại hydro nói trên có tác động đến môi trường và tốn chi phí cao để sản xuất, nên nhiều nhà khoa học bắt đầu quan tâm đến hydro trắng. Đây còn được gọi là hydro tự nhiên - loại hydro tồn tại trong lớp vỏ Trái Đất.
Hydro trắng được cho là thân thiện với môi trường và còn chưa được khai thác nhiều. Tuy nhiên, loại nhiên liệu này rất khó tìm thấy.
“Chúng ta chưa tìm đúng chỗ”
Trả lời CNN, ông Geoffrey Ellis - một nhà địa hóa học của Cơ quan Khảo sát Địa chất Mỹ - cho biết: “Nhiều năm trước, nếu bạn hỏi tôi rằng tôi nghĩ gì về hydro tự nhiên, tôi sẽ nói với bạn rằng nó không tồn tại vì rất khó để khai thác chúng".
Tuy nhiên, ông Ellis đã thay đổi suy nghĩ khi hay tin có mỏ hydro trắng ở Mali. Theo CNN, Mali được xem là nơi đầu tiên tìm ra hydro trắng và khiến thế giới quan tâm nhiều hơn đến loại nhiên liệu này.
Năm 1987, tại làng Bourakébougou (Mali), một người thợ khoan nghiêng người qua mép giếng nước và hút thuốc thì giếng nước bất ngờ phát nổ và khiến thợ khoan bị bỏng. Giếng nước này nhanh chóng bị bịt lại và bị bỏ hoang hơn 20 năm.
Năm 2011, một công ty dầu khí đã cho mở và đào giếng nước này. Họ tìm thấy một loại khí có 98% là hydro. Từ đó, nhà chức trách dùng khí hydro để cung cấp điện cho ngôi làng. Đến giờ, nơi đây vẫn đang khai thác khí hydro.
Năm 2018, các nhà khoa học thực hiện một công trình nghiên cứu về giếng nước ở làng Bourakébougou. Nghiên cứu này thu hút sự chú ý của cộng đồng khoa học, bao gồm ông Ellis.
Trong thời gian đại dịch COVID-19, ông Ellis dành nhiều thời gian để tìm thêm về khu vực giếng nước trên. Càng đọc, ông càng nhận ra rằng “vấn đề là chúng ta chưa thực sự đi tìm hydro trắng và chúng ta chưa tìm đúng chỗ”.
Theo CNN, ông Ellis đã dành nhiều năm trong sự nghiệp nghiên cứu để theo dõi sự phát triển nhanh chóng của ngành công nghiệp khí đá phiến ở Mỹ - loại nhiên liệu đã cách mạng hóa thị trường năng lượng. Theo ông Ellis, nếu được khai thác đúng cách, hydro trắng sẽ là tạo nên cuộc cách mạng tiếp theo.
Bà Isabelle Morett - nhà nghiên cứu về hydro trắng tại ĐH Pau et des Pays de l'Adour (Pháp) - cũng cho rằng hydro trắng là loại nhiên liệu “hứa hẹn”.
“Câu hỏi bây giờ không còn là nguồn tài nguyên này có thật không mà là tìm nó ở đâu” - bà Morett nói.
Thu hút nhiều công ty khởi nghiệp
Các mỏ hydro trắng đã được tìm thấy tại nhiều nơi trên thế giới như ở Mỹ, Đông Âu, Nga, Úc, Oman, Pháp và Mali.
Tuy nhiên, Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) cho rằng việc khai thác loại tài nguyên này “gần như chưa đủ”. IEA cảnh báo nhu cầu năng lượng sẽ sớm đạt đỉnh và kêu gọi các nước, các công ty khai thác hành động nhanh hơn.
Ông Ellis ước tính có thể có hàng chục tỉ tấn hydro trắng trên toàn cầu. Ông cho biết hầu hết nhiều mỏ hydro trắng ở rất xa ngoài khơi hoặc nằm rất sâu dưới lòng đất nên sẽ tốn nhiều chi phí để khai thác. Tuy nhiên nếu biết cách khai thác thì nó sẽ mang lại một lượng khí hydro tự nhiên lớn và có giá trị cao.
Nhận thấy tiềm năng to lớn của ngành khai thác hydro trắng, nhiều công ty khởi nghiệp trong lĩnh vực này đã được thành lập. Gold Hydrogen có trụ sở tại Úc là một trong những công ty như vậy.
Công ty khởi nghiệp này đang khoan tìm hydro trắng ở bán đảo Yorke (phía nam nước Úc). Gold Hydrogen phát hiện ra rằng vào những năm 1920 người ta đã tìm thấy lượng hydro rất cao trong một số lỗ khoan tại khu vực này. Khi ấy, người thăm dò chỉ quan tâm đến dầu mỏ mà không ngó ngàng tới khí hydro.
Ông Neil McDonald - Giám đốc điều hành Gold Hydrogen - nói rằng: “Chúng tôi rất vui mừng với những gì đang diễn ra”. Ông cho biết công ty còn cần phải chuẩn bị nhiều thứ nhưng có thể bắt đầu khai thác hydro trắng vào cuối năm 2024.
Một số công ty khởi nghiệp về hydro trắng khác cũng đã nhận được những khoản đầu tư lớn. Trong đó, Koloma - công ty khởi nghiệp về hydro trắng có trụ sở tại Denver (Mỹ) - đã huy động được 91 triệu USD từ các nhà đầu tư.
Trong khi đó, công ty Natural Hydrogen Energy (Mỹ) cũng đã bắt đầu khoan thăm dò và cho biết “đang tiến rất gần đến những dự án thương mại đầu tiên”.
