Chiều 7-8, phiên họp cấp bộ trưởng của Ủy ban biên giới chung Campuchia - Thái Lan (GBC) tổ chức tại Malaysia kéo dài khoảng một tiếng đã kết thúc thành công tốt đẹp. Phái đoàn hai nước ký kết thỏa thuận về cách tiếp cận chung trong việc giải quyết căng thẳng biên giới.
Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Campuchia - Đại tướng Tea Seiha và Quyền Bộ trưởng Quốc phòng Thái Lan - Đại tướng Natthapon Nakpanich đã ký vào thỏa thuận gồm 13 điểm do Ban Thư ký của cả hai nước cùng soạn thảo trong ba ngày họp trước đó để chuẩn bị cho cuộc họp GBC hôm 7-8.
6 nội dung cốt lõi của thỏa thuận GBC
Thỏa thuận 13 điểm mà Campuchia và Thái Lan thống nhất sau phiên họp cấp bộ trưởng GBC có thể tóm gọn trong 6 nội dung cốt lõi.
Thứ nhất, hai bên tái khẳng định cam kết thực hiện nghiêm túc thỏa thuận ngừng bắn mà Thủ tướng Campuchia Hun Manet và Quyền Thủ tướng Thái Lan Phumtham Wechayachai đã nhất trí sau cuộc hội đàm hôm 28-7 tại Malaysia, đồng thời nhất trí không tăng cường thêm quân tại khu vực dọc biên giới.
Thứ hai, hai bên nhất trí thành lập một đội quan sát tạm thời (IOT) gồm các tùy viên quốc phòng từ đại sứ quán các thành viên Hiệp hội các nước Đông Nam Á (ASEAN) tại Thái Lan và Campuchia, do tùy viên quốc phòng Malaysia tại quốc gia tương ứng dẫn đầu. Đội quan sát viên này sẽ tiến hành thị sát thường xuyên trong khu vực mà không vượt qua biên giới và sẽ phối hợp chặt chẽ với Ủy ban biên giới khu vực Campuchia - Thái Lan (RBC) và Ủy ban biên giới chung (GBC) tương ứng ở cả hai nước để đảm bảo không có bên nào vi phạm thỏa thuận ngừng bắn.
Thứ ba, hai bên sẽ kiềm chế mọi hành vi khiêu khích, bao gồm các hành động quân sự hoặc phát tán thông tin sai lệch, nhằm tạo dựng bầu không khí thuận lợi cho đối thoại hòa bình.
Thứ tư, cả hai bên sẽ tuân thủ nghiêm ngặt luật nhân đạo quốc tế, điều này bao gồm việc hồi hương nhanh chóng đối với tù binh chiến tranh trong thời gian tới.
Thứ năm, cả hai bên sẽ duy trì các kênh liên lạc mở và tận dụng các cơ chế song phương hiện có để ngăn chặn mọi sự cố dẫn đến leo thang.
Thứ sáu, hai bên sẽ tổ chức cuộc họp tiếp theo của RBC trong vòng hai tuần tới để phối hợp thực hiện các kết quả của thỏa thuận mà hai nước đưa ra hôm nay và sẽ tổ chức một cuộc họp của GBC sau một tháng để theo dõi tiến độ thực thi thỏa thuận ngừng bắn.
Vẫn còn nhiều vấn đề cần giải quyết
Quyền Bộ trưởng Quốc phòng Thái Lan Natthapon Nakpanich cho biết Bangkok cũng đã nêu ra hai vấn đề quan trọng khác cần giải quyết. Tuy nhiên, Campuchia đề xuất rằng cuộc họp GBC ngày 7-8 nên tập trung chủ yếu vào thỏa thuận ngừng bắn và những vấn đề này sẽ được thảo luận tại cuộc họp GBC tiếp theo.
Vấn đề thứ nhất mà Thái Lan nêu ra là hợp tác rà phá bom mìn bởi đây là yếu tố chính gây ra căng thẳng và dẫn đến việc sử dụng vũ lực giữa hai nước. Thái Lan sẵn sàng hợp tác với Campuchia trong việc rà phá bom mìn tại các khu vực xảy ra xung đột gần đây và các khu vực bị ảnh hưởng khác dọc biên giới để đảm bảo an toàn cho người dân cả hai bên.
Vấn đề thứ hai là hợp tác trong việc chống tội phạm xuyên quốc gia, đặc biệt giải quyết các vụ lừa đảo trực tuyến, vốn đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến người dân Thái Lan và các quốc gia khác trong khu vực.
Phía Thái Lan nhấn mạnh rằng những kết quả hai bên đạt được trong cuộc họp GBC này chỉ có thể được chuyển thành kết quả cụ thể với sự hợp tác chân thành, thiện chí từ cả hai phía.
Ngay sau đó, Thủ tướng Campuchia Hun Manet đã hoan nghênh thành công của kỳ họp này, gọi đây là một bước tiến quan trọng trong việc duy trì hòa bình và ổn định ở biên giới hai nước.
Nhà lãnh đạo Campuchia khẳng định Campuchia cam kết đảm bảo hành động minh bạch và bình tĩnh dọc biên giới, hoan nghênh sự hiện diện của các quan sát viên từ Malaysia, Mỹ và Trung Quốc, gọi đó là minh chứng cho sự ủng hộ mạnh mẽ của quốc tế đối với các nỗ lực hòa bình khu vực.
Ông Hun Manet cũng đề cập việc Phnompenh đã yêu cầu Bangkok thả ngay 18 lính Campuchia mà nước này cho rằng họ bị phía Thái Lan bắt khi tới gần lực lượng Thái Lan để chào hỏi thiện chí. Còn phía Bangkok vẫn giữ quan điểm rằng những người lính này sẽ được hồi hương sau khi kết thúc quá trình điều tra và xét xử tại Thái Lan với cáo buộc xâm nhập biên giới Thái Lan.
Malaysia: Tinh thần ASEAN giúp giải quyết xung đột trong hòa bình
Campuchia và Thái Lan cảm ơn Malaysia đã tạo điều kiện tổ chức các cuộc họp về vấn đề biên giới Campuchia - Thái Lan, đồng thời biết ơn vai trò quan sát viên thúc đẩy hòa bình của Mỹ và Trung Quốc.
Phát biểu sau cuộc họp GBC, Bộ trưởng Nội vụ Malaysia - ông Datuk Seri Saifuddin Nasution Ismail nói rằng thỏa thuận ngừng bắn giữa Campuchia và Thái Lan không chỉ đơn thuần là một sự tạm dừng giao tranh mà còn là lời hứa bảo vệ tính mạng người dân, tờ The Star đưa tin.
“Lời hứa đó phải được thực hiện bằng những cam kết chắc chắn, giám sát hiệu quả và ý chí chính trị chân thành từ cả hai bên. Chúng tôi tự hào rằng cả hai bên đã thể hiện cam kết này một cách triệt để thông qua các cuộc họp trong những ngày qua” - ông Datuk Seri Saifuddin Nasution Ismail nói.
Ông nói rằng trong khuôn khổ ASEAN, phía Malaysia tin tưởng vào việc giải quyết các tranh chấp thông qua sự đồng thuận, không đối đầu, tin tưởng, tôn trọng lẫn nhau và tinh thần không can thiệp vào nội bộ của nhau. Những tinh thần này đã dẫn dắt ASEAN hôm nay và sẽ tiếp tục như vậy trong chặng đường phía trước, Bộ trưởng Nội vụ Malaysia khẳng định.
