Chủ nhiệm Uỷ ban tư pháp Nguyễn Văn Hiện
Theo Uỷ ban Tư pháp, cơ quan thẩm tra dự luật, hiện trại tạm giam, nhà tạm giữ ở các tỉnh, huyện đang do cơ quan quản lý thi hành án và hỗ trợ tư pháp Công an cấp tỉnh, cấp huyện quản lý, về cơ bản đã tách khỏi hệ thống cơ quan cảnh sát điều tra cùng cấp. Do đó, Thường trực Uỷ ban Tư pháp cho rằng, giữ mô hình hiện nay, Nhà tạm giữ thuộc quản lý của Công an cấp huyện và Trại tạm giam thuộc quản lý của Công an cấp tỉnh là hợp lý. Tuy nhiên, đối với 4 trại tạm giam thuộc Bộ Công an hiện nay vẫn đang do Cơ quan Cảnh sát điều tra (thuộc Tổng cục Cảnh sát và Cơ quan An ninh điều tra thuộc Tổng cục An ninh, Bộ Công an quản lý) là chưa phù hợp với nhiều ý kiến ĐBQH và Báo cáo thẩm tra của UBTP về việc cần phải tách hoạt động tạm giữ, tạm giam độc lập với hoạt động điều tra và đề nghị cần giao cho Cơ quan quản lý thi hành án hình sự của Bộ Công an quản lý để bảo đảm hoạt động độc lập với Cơ quan điều tra, nhằm chống lạm dụng bức cung, dùng nhục hình.
Trước ý kiến này, Thứ trưởng Bộ Công an Lê Quý Vương lý giải việc để các trại giam thuộc Tổng cục An ninh và Tổng cục Cảnh sát là để đảm bảo công tác điều tra thuận lợi. Sau này sửa xong cũng chuyển sang Tổng cục thi hành án hình sự và hỗ trợ tư pháp (Tổng cục VIII) hết”. Những đối tượng tạm giam, giữ ở cấp này càng phải tăng cường kiểm tra, giám sát vì toàn là tội phạm nghiêm trọng. Còn chuyển sang Tổng cục VIII thì vướng phối hợp trong phục vụ điều tra mặc dù Tổng cục VIII cũng của Bộ CA thôi”, ông Vương nói.
Tuy nhiên về việc này, Chủ nhiệm Uỷ Ban tư pháp Nguyễn Văn Hiện cho rằng phải thống nhất tinh thần điều tra và giam giữ là hai hoạt động độc lập với nhau, không thể đánh đồng vừa điều tra vừa giam giữ trong một cơ quan được. “Ở nhiều nước việc giữ người như coi nhà kho ấy. Cơ quan điều tra đến, tôi xuất cho anh một người, đến khi anh trả người phải nguyên kiện. Đến mức như vậy, chứ không phải cơ quan điều tra anh tạm giữ, tạm giam luôn”, ông Hiện nói.
Theo ông Hiện, nếu để cơ quan điều tra đảm nhiệm luôn việc giữ người thì dễ dẫn đến tình trạng “anh khai tốt thì thưởng, anh khai không tốt tôi phạt anh “cái kia”. Do đó, cơ quan điều tra và cơ quan giam giữ càng độc lập với nhau càng tốt. Ông Hiện cũng lấy dẫn chứng, tại nhiều nước việc giam giữ người không giao cho các cơ quan thuộc Bộ Công an mà giao cho Bộ Tư pháp, Bộ Nội vụ phụ trách để đảm bảo quyền con người cho đối tượng bị tạm giữ, tạm giam.
”Hiện ở tỉnh, huyện đã làm việc tạm giam, tạm giữ do cơ quan quản lý thi hành án và hỗ trợ tư pháp thực hiện rồi, không có lý gì ở bộ không làm được”, ông Hiện đặt câu hỏi. Ông Hiện kể chuyện: “Có lần chúng tôi làm việc với Tổng cục VIII họ đề nghị sao không giao việc này cho Tổng cục VIII? Chúng tôi hỏi lại sao các anh không đề nghị Bộ Công an. Họ trả lời: “Chúng em chịu lãnh đạo của bộ, chúng em nói chúng em chết””.
Tán thành quan điểm việc giam giữ người và điều tra phải là hai hoạt động độc lập với nhau, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng nhấn mạnh: “Phải có nơi tạm giam, tạm giữ. Cơ quan điều tra không nên giữ người mà phải có cơ quan giam giữ độc lập. Hiện ta có trại giam ở cấp bộ do Tổng cục VIII đảm nhiệm. Anh điều tra phải đưa người vào đó, nhận người ở đó, hỏi cung ở đó…”
