Bộ GTVT vừa có văn bản báo cáo Quốc hội về việc thực hiện nghị quyết của Quốc hội đối với hoạt động chất vấn tại kỳ họp thứ 5 và 7, Quốc hội khóa XIV.
Theo đó, Bộ GTVT cho biết hiện nay có bốn tuyến đường sắt đô thị đang thi công bị chậm tiến độ, đội vốn. Trong đó, hai dự án tuyến đường sắt số 1 (Bến Thành - Suối Tiên) và số 2 (Bến Thành - Tham Lương) do UBND TP.HCM làm chủ đầu tư (CĐT). Một dự án (tuyến Nhổn - ga Hà Nội) do UBND TP Hà Nội làm CĐT và hai dự án (Cát Linh - Hà Đông, Yên Viên - Ngọc Hồi) do Bộ GTVT làm CĐT.
Bộ GTVT cho rằng các dự án trên đều là dự án lớn, công nghệ phức tạp lần đầu tiên được xây dựng tại Việt Nam, do đó CĐT chưa có kinh nghiệm quản lý thực hiện.
Bên cạnh đó, tư vấn tham gia thực hiện dự án đều là các tư vấn lớn nhưng thiếu kinh nghiệm về hệ thống quản lý và quy trình thủ tục ở Việt Nam nên trong quá trình thực hiện gặp nhiều vướng mắc.
Nhà đầu tư và tư vấn lập dự án chưa có kinh nghiệm với loại hình công trình đường sắt đô thị. Do vậy, khi lập dự án tính toán tổng mức đầu tư chưa xác thực với thực tế, phải điều chỉnh nhiều nội dung thiếu sót và chưa phù hợp trong thiết kế cơ bản ban đầu. Cụ thể, thay đổi về thông số kỹ thuật như tải trọng trục, cự ly tim đường, đường kính trong hầm…
Tuyến đường sắt số 1 (Bến Thành - Suối Tiên) đoạn qua cầu Sài Gòn. Ảnh: HOÀNG GIANG
Một nguyên nhân quan trọng nữa theo Bộ GTVT là công tác giải phóng mặt bằng chậm. Từ đó dẫn đến kéo dài tiến độ dự án, tăng tổng mức đầu tư như biến động giá của một số nguyên liệu, nhiên vật liệu và tăng mức lương tối thiểu theo quy định…
Ngoài ra, kế hoạch vốn ODA hằng năm không được bố trí đủ làm chậm trễ thanh toán cho các nhà thầu, dẫn đến tiến độ thi công bị ảnh hưởng. Công tác đấu thầu lựa chọn nhà thầu gặp nhiều vướng mắc, khó khăn do các ràng buộc phức tạp về quy chế đấu thầu của các nhà tài trợ...
Hệ thống quy chuẩn cũng còn nhiều bất cập, đơn cử như quy chuẩn QCVN 08:2009 của Bộ Xây dựng, quy định về công trình ngầm đô thị có quy định khoảng cách từ công trình đến nhà dân chưa phù hợp dẫn đến tình trạng khiếu kiện kéo dài. “Việc cập nhật tỉ giá ngoại tệ, tỉ lệ tính toán các chi phí dự phòng, rủi ro trượt giá cũng được cập nhật theo quy định mới, ảnh hưởng chung đến việc tăng tổng mức đầu tư...” - Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể nhấn mạnh.
Bộ GTVT khẳng định để dự án chậm, đội vốn trách nhiệm đầu tiên thuộc về CĐT. Chậm giải phóng mặt bằng trách nhiệm thuộc về địa phương. Để dự án tăng tổng mức đầu tư ngoài trách nhiệm của CĐT còn có thêm tư vấn thực hiện dự án.
Đối với việc kéo theo quy trình thẩm định, phê duyệt điều chỉnh dự án (có tổng mức đầu tư 10.000 tỉ đồng) thường mất nhiều thời gian do Chính phủ xem xét, báo cáo Quốc hội thông qua trước khi phê duyệt điều chỉnh… Bộ GTVT cho rằng có trách nhiệm chung của một số bộ, ngành.
| Bộ KH&ĐT phản hồi TP.HCM về tuyến metro số 2 Bộ KH&ĐT vừa có ý kiến trả lời văn bản 3245/2019 của UBND TP.HCM về đề nghị thẩm định nguồn vốn và khả năng cân đối vốn điều chỉnh của dự án xây dựng tuyến tàu điện ngầm số 2 TP.HCM, tuyến Bến Thành - Tham Lương. Theo đó, về nguồn vốn nước ngoài, dự án có cơ sở thu xếp đủ nguồn vốn nước ngoài để thực hiện theo tổng mức đầu tư điều chỉnh dự kiến thể hiện qua cam kết của các nhà tài trợ ADB, KfW, EIB. Về vốn đối ứng, giai đoạn 2016-2020 UBND TP.HCM đã bố trí 4.314,626 tỉ đồng cho dự án và còn thiếu so với số liệu trong báo cáo thẩm định là 389,556 tỉ đồng. Bên cạnh đó, Bộ KH&ĐT còn nêu những tồn tại của dự án cần giải quyết như sau: Dự án có khả năng bố trí vốn nước ngoài cấp phát từ ngân sách trung ương đề nghị UBND TP.HCM trong quá trình thẩm định làm rõ cơ sở pháp lý, căn cứ xác định giá trị phần vốn vay nước ngoài cấp phát từ ngân hàng trung ương và giá trị phần vốn vay lại. Từ đó làm cơ sở đề xuất bố trí từ ngân sách trung ương cho dự án giai đoạn 2021-2025. Đối với nguồn vốn vay EIB, đề nghị TP.HCM nghiên cứu kỹ các điều kiện của Hiệp định vay nguồn vốn EIB và cân nhắc làm thủ tục hủy phần vốn không sử dụng. Về hạn mức dư nợ, UBND TP.HCM cần dự kiến mức dư nợ từng năm giai đoạn 2021-2025 đảm bảo dư nợ trong hạn mức cho phép. Về nguồn vốn đối ứng, TP.HCM cần đảm bảo bố trí đủ vốn đối ứng từ nguồn ngân sách địa phương và các nguồn vốn hợp pháp khác để thực hiện dự án theo tiến độ điều chỉnh. K.CƯỜNG - T.TRINH |
