Người dân cần môi trường pháp lý an toàn

Cuộc trao đổi giữa chúng tôi với tân chủ tịch Liên đoàn Luật sư Việt Nam (LĐLS) mang đậm tính thời sự. Chưa nói nhiều về những nhiệm vụ sắp tới, ông đề cập ngay tới những vụ án nóng: “Những vụ án mà Pháp Luật TP.HCM và nhiều báo khác vừa đăng tải như vụ chủ quán Xin Chào, chủ “chòi vịt” ở Bình Chánh (TP.HCM), chủ đầm tôm ở Nhơn Trạch (Đồng Nai)… bị khởi tố do nhận thức pháp luật hạn chế của một số cán bộ tố tụng cho thấy một môi trường pháp lý an toàn cho người dân đang là yêu cầu thực tế đặt ra. Hướng tới một môi trường pháp lý an toàn cho người dân thì vai trò của LS là rất cần thiết”.

Có luật sư từ đầu, án oan sẽ giảm

. Phóng viên: Thưa ông, đó là những vụ án mà người bị oan đã không có LS ngay từ khi bị khởi tố. Theo ông, tình hình sẽ ra sao nếu họ có LS ngay từ đầu?

+ LS Đỗ Ngọc Thịnh: Nếu những vụ án trên có LS tham gia ngay từ đầu, chắc chắn LS sẽ phát hiện ra không có căn cứ để khởi tố hình sự hoặc hành vi không đủ yếu tố cấu thành tội phạm. Những vụ án này làm tôi băn khoăn: Tại sao người dân chưa tìm đến LS nhờ hỗ trợ ngay khi sự việc xảy ra? Tại sao cơ quan tố tụng khi khởi tố vụ án còn ít quan tâm đến vai trò của LS trong khi Hiến pháp đã đảm bảo nguyên tắc tranh tụng? Khi góp ý cho BLTTHS 2015, LĐLS đã từng đề nghị người bị tội đến 15 năm tù thì phải có LS ngay từ đầu. Tuy nhiên, mục tiêu hướng tới là bất kỳ vụ án hình sự nào cũng phải có LS ngay từ đầu.

Luật sư Đỗ Ngọc Thịnh phát biểu sau khi đắc cử chủ tịch LĐLS nhiệm kỳ II. Ảnh: C.LUẬN

. Thưa ông, nếu có LS ngay từ đầu thì án oan liệu có giảm?

+ Nếu tất cả vụ án hình sự có LS ngay từ đầu, với sự tư vấn của LS, người bị bắt, bị can sẽ hiểu rõ, sẽ thực hành tốt các quyền và nghĩa vụ của mình. Khi một người vướng phải vòng lao lý, họ cần phải được ổn định tâm lý, hiểu được các quyền và nghĩa vụ của mình để khai báo chính xác nhất về những gì mình biết, đồng thời lý giải thuyết phục những điều mình không làm, tránh tình trạng bị oan ức. Dĩ nhiên, sự trợ giúp của LS ngay từ đầu sẽ giúp họ tự tin hơn để khai báo.

Một ví dụ rất sinh động là vụ anh Vũ Phan Điền bị quy kết tàng trữ trái phép chất ma túy ở Ninh Bình. Từ khi có LS, anh Điền đã biết các quyền và nghĩa vụ của mình, luôn yêu cầu phải có mặt LS khi làm việc với CQĐT. Nhờ đó anh Điền đã được minh oan.

Bảo vệ quyền con người

. Thưa ông, cũng có ý kiến cho rằng việc có mặt LS sẽ gây khó khăn cho quá trình điều tra?

+ Thực ra tôi cho rằng nếu có LS ngay từ đầu thì các vụ án hình sự nói chung sẽ có nhiều điều kiện thuận lợi để tiến hành. Lúc đó, chắc chắn tình trạng bức cung, nhục hình sẽ không thể xảy ra, việc lấy cung của điều tra viên sẽ được tiến hành thận trọng hơn, kỹ càng hơn, minh bạch hơn. Nói khác đi là việc xác minh lời khai xem có phù hợp với những chứng cứ khác hay không sẽ được thực hiện đúng quy trình tố tụng. Khi có LS ngay từ đầu thì khai báo của bị cáo tại phiên tòa về việc bị bức cung, nhục hình… cũng sẽ giảm thiểu hoặc không còn.

Nói cho cùng, quy trình tố tụng là một thiết chế văn minh, nghiêm ngặt, có khả năng bảo vệ tốt quyền con người đã được hiến định. Nếu quy trình tố tụng này được thực hiện nghiêm chỉnh thì LS thực sự sẽ cùng với các cơ quan tố tụng góp phần bảo vệ quyền con người, bảo vệ pháp chế XHCN.

. Thưa ông, tình trạng LS bị làm khó khi hành nghề vẫn xảy ra. Là chủ tịch LĐLS, ông sẽ bảo vệ quyền hành nghề hợp pháp của các LS như thế nào?

+ Đây không chỉ là nhiệm vụ của tôi mà là nhiệm vụ của cả liên đoàn, của Hội đồng LS toàn quốc và ban thường trực. Dĩ nhiên, khi được Hội đồng LS toàn quốc tín nhiệm bầu giữ chức chủ tịch LĐLS, tôi càng phải thực hiện nhiệm vụ này một cách quyết liệt hơn, theo đúng quy định của pháp luật.

Từ trước tới nay, mỗi khi có một LS bị ngăn cản hành nghề, LĐLS đều lên tiếng nêu quan điểm rõ ràng đối với các cơ quan tố tụng để bảo vệ quyền hành nghề theo đúng pháp luật của LS. Mặt khác, việc bảo vệ quyền hành nghề của các LS còn nằm ở khía cạnh: Khi có LS vi phạm pháp luật thì LĐLS cũng kiên quyết xử lý theo mức độ vi phạm.

Tôi nghĩ việc bảo vệ quyền hành nghề của LS chính là góp phần tích cực vào việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, của Nhà nước.

. Xin cám ơn ông.

Nhiều điều kiện thuận lợi

Theo LS Đỗ Ngọc Thịnh, hiện đang có nhiều điều kiện thuận lợi giúp các LS thực hiện việc bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người dân tốt hơn. Chẳng hạn Hiến pháp và BLTTHS 2015 đều ghi nhận nguyên tắc tranh tụng. Việc LS và kiểm sát viên ngồi ngang hàng trong các phiên tòa cũng đang được TAND Tối cao triển khai thực hiện. Cạnh đó, việc chuyển từ cấp giấy chứng nhận người bào chữa sang giấy đăng ký người bào chữa cũng là một bước tiến trong tố tụng hình sự...

Tuy nhiên, theo LS Thịnh, vẫn còn những lo ngại rằng giấy đăng ký người bào chữa sẽ trở thành “giấy phép con” khiến quyền hành nghề của LS bị cản trở. Ông rất mong thủ tục này sẽ được bãi bỏ bởi mục đích cuối cùng của LS, cũng như cơ quan tố tụng là bảo vệ quyền con người, bảo vệ pháp chế bằng cách tuân thủ triệt để pháp luật về tố tụng. Hơn nữa, trong quá trình hội nhập, giới LS còn có nhiệm vụ vươn ra biển lớn nên những thủ tục đang ít nhiều gây cản trở cho LS hành nghề hợp pháp cũng cần phải được đơn giản hóa hoặc bãi bỏ.

Đừng bỏ lỡ

Video đang xem nhiều

Đọc thêm