Ngày 31-8 tại Nhà Trắng, Tổng thống Mỹ Joe Biden có bài phát biểu về sự kiện Mỹ rút hết quân khỏi Afghanistan sau 20 năm hiện diện quân sự ở nước này, hãng tin Reuters cho biết.
Củng cố khả năng đối phó thách thức từ Trung Quốc và Nga
Ông Biden cho rằng việc rút quân Mỹ khỏi Afghanistan là lựa chọn tốt nhất hiện có để chấm dứt cả cuộc chiến dài nhất của Mỹ và nhiều thập niên nỗ lực không có kết quả nhằm tái thiết các nước khác thông qua lực lượng quân sự.
"Quyết định này không chỉ là về Afghanistan. Đó là về việc kết thúc một kỷ nguyên của các hoạt động quân sự lớn để tái thiết các quốc gia khác" – ông Biden nói.
Tổng thống Mỹ Joe Biden. Ảnh: REUTERS
Theo ông Biden, những nỗ lực xây dựng và cố gắng tạo ra một đất nước Afghanistan dân chủ, gắn kết và thống nhất là điều chưa từng được thực hiện trong nhiều thế kỷ trong lịch sử quốc gia này. Do đó Mỹ sẽ thay đổi tư duy để "giúp chúng tôi mạnh mẽ hơn, hiệu quả hơn và an toàn hơn ở chính quê nhà”.
Ông Biden khẳng định Mỹ không còn lợi ích quốc gia quan trọng trong việc ở lại Afghanistan.
"Chúng tôi đã thành công trong những gì chúng tôi đặt ra ở Afghanistan" – ông Biden nhấn mạnh, nói thêm rằng ông sẽ không kéo dài "cuộc chiến mãi mãi" hay "lối thoát vĩnh viễn" này.
Ông Biden cho biết có hai bài học mà Mỹ đã đúc kết được liên quan chính sách đối ngoại.
"Đầu tiên, chúng ta phải đặt ra các sứ mệnh với các mục tiêu rõ ràng có thể đạt được - không phải là những nhiệm vụ mà chúng ta sẽ không bao giờ đạt được" – ông Biden cho biết.
"Thứ hai, tập trung rõ ràng vào lợi ích an ninh quốc gia cơ bản của Mỹ" – ông Biden nói thêm.
Theo ông Biden, sự thay đổi tư duy như ông nói ở trên là cần thiết để đáp ứng những thách thức lớn hiện nay: trước hết và quan trọng là Trung Quốc và Nga. Hay nói cách khác việc Mỹ rút quân khỏi Afghanistan là cần thiết để củng cố khả năng cạnh tranh của Washington nhằm đối phó những thách thức từ Trung Quốc và Nga.
"Thế giới đang thay đổi. Chúng tôi đang tham gia vào một cuộc cạnh tranh nghiêm trọng với Trung Quốc" – ông Biden nói.
"Chúng tôi đang đối mặt những thách thức trên nhiều mặt với Nga. Chúng tôi đang đối mặt các cuộc tấn công mạng và phổ biến vũ khí hạt nhân. Chúng tôi phải nâng cao năng lực cạnh tranh của Mỹ để đáp ứng những thách thức mới này trong cuộc cạnh tranh cho thế kỷ 21" – ông Biden nói thêm.
Dư luận trong chính giới Mỹ về việc rút quân khỏi Afghanistan
Về chiến dịch di tản, nhà lãnh đạo Mỹ đánh giá Mỹ đã thực hiện thành công nhiệm vụ này nhờ kỹ năng, sự dũng cảm của quân đội, các nhà ngoại giao và lực lượng tình báo Mỹ.
“Chúng ta đã hoàn thành một trong những cuộc không vận lớn nhất lịch sử, với hơn 120.000 người được sơ tán đến nơi an toàn. Con số này là hơn gấp đôi những gì hầu hết các chuyên gia đánh giá khả thi” - ông Biden cho biết, nhấn mạnh thêm rằng “không nước nào từng hoàn thành điều tương tự trong suốt lịch sử”.
Ông Biden cho biết 90% công dân Mỹ muốn rời Afghanistan đã được đưa khỏi quốc gia Tây Nam Á này, và Washington có thể đảm bảo 100 đến 200 công dân Mỹ khác cũng có thể rời Afghanistan nếu muốn.
Quân đội Mỹ rút khỏi Afghanistan. Ảnh: GETTY IMAGES / JOHN MOORE
Tuy nhiên, trong khi ông Biden tìm cách khép lại cuộc chiến tại Afghanistan và chuyển sự chú ý sang cuộc cạnh tranh với Trung Quốc và các vấn đề trong nước trước cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ vào năm tới, dư luận trong chính giới Mỹ vẫn xôn xao về cách ông Biden xử lý việc sơ tán tại Afghanistan, ngay cả trong đảng Dân chủ của ông.
"Quá trình sơ tán dường như đã bị xử lý sai một cách nghiêm trọng" - Hạ nghị sĩ Susan Wild, thành viên đảng Dân chủ, đã đăng trên trang Twitter vào tuần trước sau khi 13 quân nhân Mỹ thiệt mạng trong một cuộc tấn công tại sân bay Kabul.
'Rút khỏi Afghanistan chấm dứt kỷ nguyên quân đội Mỹ tái thiết quốc gia khác'. Ảnh: GETTY IMAGES
"Để tiến lên phía trước, chúng tôi cần câu trả lời và trách nhiệm giải trình về những thất bại dồn dập đến thời điểm này. Quân đội chúng tôi xứng đáng nhận được một sự thật đầy đủ và không bị tô vẽ" – bà Wild viết.
Đảng Cộng hòa cũng đã nhanh chóng chỉ trích bài phát biểu hôm 31-8 của ông Biden.
Nhấn mạnh rằng Taliban đã thu giữ các thiết bị quân sự tinh vi của Mỹ, bao gồm máy bay trực thăng Black Hawk, máy bay chở hàng C-130 và hơn nửa triệu vũ khí, Thượng nghị sĩ Ted Cruz nói rằng vị tổng thống "đã kéo đất nước của chúng ta vào một thất bại tê liệt, nhục nhã đã làm lung lay đồng minh của chúng ta và cổ vũ kẻ thù của chúng ta".
Theo tờ Nikkei Asia, hôm 31-8, gần 90 tướng lĩnh Mỹ và đô đốc về hưu đã ký một lá thư kêu gọi Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin và Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng liên quân Mark Milley từ chức để chịu trách nhiệm về "cuộc rút lui thảm hại".
Tờ báo dẫn nguồn tin từ đảng Dân chủ tiết lộ cũng có những lời kêu gọi từ bên trong đảng về việc sa thải Cố vấn An ninh quốc gia Jake Sullivan và báo hiệu một sự khởi đầu mới cho chính sách đối ngoại.
Một cuộc thăm dò từ ngày 18-8 đến ngày 20-8 của đài CBS cho thấy 53% người được hỏi không tán thành cách xử lý của ông Biden về việc rút quân khỏi Afghanistan, trong khi 47% tán thành. Xếp hạng không chấp thuận đã tăng 13 điểm so với một cuộc khảo sát vào tháng 7.
