Việc Tổng thống Mỹ Donald Trump quyết định hủy cuộc đàm phán hòa bình ở Afghanistan sẽ khiến lính Mỹ tại chiến trường này phải bỏ mạng nhiều hơn, nhóm phiến quân Taliban cảnh cáo ngày 8-9.
“Điều này sẽ dẫn tới nhiều mất mát hơn cho Mỹ. Uy tín của Mỹ sẽ bị tổn hại, quan điểm đi ngược hòa bình của Mỹ sẽ bị bóc trần trước thế giới, mất mát nhân mạng và tài sản sẽ tăng thêm” - ông Zabihullah Mujahid, người phát ngôn của Taliban, chỉ trích ông Trump hủy đàm phán và cảnh báo viễn cảnh tiêu cực cho Mỹ.
Đàm phán Mỹ - Taliban trục trặc
Taliban ra tuyên bố trên sau khi ông Trump ngày 7-9 bất ngờ hủy cuộc đàm phán bí mật dự kiến sẽ diễn ra vào ngày 8-9 với các thủ lĩnh cấp cao Taliban tại trại David ở bang Maryland (Mỹ).
Ông Trump hủy kế hoạch đàm phán sau khi phía Taliban tuyên bố nhận trách nhiệm một vụ tấn công liều chết ở thủ đô Kabul hồi tuần trước làm một binh sĩ Mỹ thiệt mạng và 11 binh sĩ Mỹ khác bị thương.
Binh sĩ Mỹ và NATO điều tra hiện trường một vụ tấn công tự sát ở Kabul (Afghanistan) ngày 5-9. Ảnh: REUTERS
Tại Mỹ ngày 8-9, trong chương trình truyền hình Fox News Sunday, Ngoại trưởng Mike Pompeo xác nhận đàm phán hòa bình Afghanistan đang trong trạng thái dừng lại.
Ông Pompeo nói Mỹ sẽ không giảm ủng hộ quân sự với binh sĩ Afghanistan đến chừng nào Taliban thuyết phục được Washington rằng nhóm phiến quân này sẽ thực hiện các cam kết có ý nghĩa. Ông Pompeo cũng cho biết Mỹ đã triệu hồi ông Zalmay Khalilzad, đặc phái viên tại Afghanistan.
Quyết định của ông Trump hủy đàm phán hòa bình với Taliban là bước đảo ngược đối với với các nỗ lực tìm kiếm một thỏa thuận nhằm chấm dứt cuộc chiến kéo dài gần 20 năm ở Afghanistan.
Chấm dứt cuộc chiến ở Afghanistan là một mục tiêu của ông Trump từ khi còn là ứng cử viên tổng thống Mỹ. Nhiều tháng nay, Mỹ đã cử nhiều nhà ngoại giao đối thoại với các đại diện Taliban về một kế hoạch rút hàng ngàn binh sĩ Mỹ khỏi Afghanistan, đổi lại các đảm bảo an ninh từ phía Taliban.
Giao tranh các bên vẫn xảy ra ở Afghanistan trong thời gian đàm phán. Dù thế, tuần trước, các nhà đàm phán Mỹ và Taliban thống nhất một văn bản nháp thỏa thuận hòa bình có thể đưa tới việc rút giảm lính Mỹ tại Afghanistan - chiến trường dai dẳng nhất của Mỹ ở nước ngoài.
Mỹ và khối an ninh Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) đưa quân vào Afghanistan 18 năm trước, sau sự kiện nước Mỹ bị tổ chức al-Qaeda do Osama bin Laden lãnh đạo tấn công khủng bố vào ngày 11-9-2001. Hiện có khoảng 14.000 binh sĩ Mỹ và vài ngàn binh sĩ các nước NATO ở Afghanistan.
Tuy nhiên, số phận văn bản soạn thảo thỏa thuận hòa bình này bị các cuộc tấn công gần đây ở Afghanistan đe dọa. Theo nhiều quan chức an ninh Afghanistan đầu tháng này, các lực lượng Mỹ và Afghanistan thời gian qua không giảm không kích chống lại Taliban. Ngoại trưởng Pompeo cho biết có hơn 1.000 tay súng Taliban thiệt mạng tại Afghanistan trong 10 ngày qua.
Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo tuyên bố sẽ tăng cường áp lực quân sự lên Taliban. Ảnh: REUTERS
Trong bối cảnh bạo lực leo thang, các lãnh đạo Afghanistan trong đó có Tổng thống Ashraf Ghani chỉ trích thỏa thuận giữa Taliban với Mỹ và kêu gọi Taliban đàm phán trực tiếp với chính phủ Afghanistan.
Định đưa đại diện Taliban đến trại David, ông Trump hứng chỉ trích
Tại Afghanistan, Taliban hiện đang kiểm soát nhiều diện tích lãnh thổ nhất kể từ năm 2001. Theo ông Pompeo, Tổng thống Trump muốn tham gia vào tiến trình đàm phán hòa bình Afghanistan.
“Ông ấy nói: Tôi muốn nói chuyện với Tổng thống Ashraf Ghani. Tôi muốn nói chuyện với các nhà đàm phán Taliban. Tôi muốn nhìn vào mắt họ. Tôi muốn nhìn xem liệu chúng ta có thể có được kết quả cuối cùng mà mình cần hay không” - ông Pompeo dẫn lại lời Tổng thống Trump nói.
Trong khi đó, nhiều nghị sĩ lưỡng đảng tại nghị viện Mỹ chỉ trích việc ông Trump đề nghị cho đại diện Taliban, lực lượng đã giết rất nhiều binh sĩ Mỹ và che chở cho trùm khủng bố Osama bin Laden, vào đất Mỹ đàm phán hòa bình.
“Trại David là nơi các lãnh đạo Mỹ gặp nhau để lên kế hoạch về phản ứng của chúng ta sau khi al-Qaeda - được Taliban ủng hộ - giết hại 3.000 người Mỹ vào ngày 11-9. Không một thành viên nào của Taliban được đặt chân đến đây. Không bao giờ” - nghị sĩ đảng Cộng hòa Liz Cheney viết trên Twitter ngày 8-9. Cha của nghị sĩ này là ông Dick Cheney, người giữ chức phó tổng thống Mỹ vào thời điểm xảy ra vụ khủng bố 11-9-2001.
Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Nhà Trắng ngày 5-9. Ông Trump bị chỉ trích vì định đưa đại diện Taliban đến trại David đàm phán. Ảnh: REUTERS
Diễn biến trên xảy ra trong bối cảnh chỉ còn vài ngày nữa là nước Mỹ tưởng niệm 18 năm ngày nước Mỹ bị al-Qaeda tấn công khủng bố. Ngày 11-9 năm nay, Mỹ sẽ tổ chức lễ tưởng niệm ở ba địa điểm là New York, Washington và Pennsylvania.
Tuần trước, chín cựu đại sứ Mỹ cảnh báo tình hình Afghanistan có nguy cơ leo thang thành "một cuộc nội chiến toàn diện” nếu Mỹ rút toàn bộ quân trước khi chính phủ Afghanistan và Taliban đạt được một thỏa thuận hòa bình.
Viễn cảnh rút quân sớm từng bị ông Pompeo bác bỏ.
“Tổng thống Trump đã nói rõ chúng ta sẽ không chỉ rút quân bởi vì có một lịch trình. Chúng ta sẽ chỉ giảm lực lượng khi các điều kiện được đáp ứng” - ông Pompeo từng nói trong một cuộc trả lời phỏng vấn trên đài CNN.
Khi được hỏi liệu chuyện đàm phán đổ vỡ có khiến Mỹ dừng lại tiến trình rút quân khỏi Afghanistan hay không, ông Pompeo nói vấn đề này đang được bàn bạc.
“Tổng thống chưa có quyết định về chuyện này” - ông Pompeo nói trên chương trình This Week của đài ABC mới đây.
