Sau bốn lần trình Chính phủ và hàng chục cuộc họp lấy ý kiến, đến nay Bộ GTVT vẫn tiếp tục nhận được rất nhiều ý kiến tranh luận căng thẳng về việc quản lý loại hình Grab. “Cuộc họp hôm nay chắc chắn vẫn có nhiều ý kiến trái chiều, vì vậy các đại biểu cần nêu thẳng quan điểm, tránh tranh luận căng thẳng…” - Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể mở đầu buổi họp lấy ý kiến về dự thảo nghị định thay thế Nghị định 86/2014 về kinh doanh và điều kiện kinh doanh vận tải bằng xe ô tô ngày 13-7.
Taxi truyền thống muốn Grab phải có “mào”
Cũng như các cuộc họp trước, đại diện Hiệp hội Taxi các địa phương liên tục đứng lên bày tỏ mong muốn Bộ GTVT “quản” loại hình Grab như taxi truyền thống (nghĩa là đồng tình với dự thảo của Bộ). Ông Trương Đình Quý, Phó Tổng Giám đốc Công ty CP Ánh Dương Việt Nam (Vinasun), cho rằng sau khi Bộ GTVT có Quyết định 24/2016 cho thí điểm xe hợp đồng điện tử, số lượng xe hoạt động taxi tăng vọt. Riêng TP.HCM đến tháng 3-2018 là 34.000 xe. Tuy nhiên, tổng doanh thu vận tải đường bộ tại TP.HCM giảm 3.600 tỉ đồng. “Như vậy ở đây có nghịch lý và liệu chúng ta có thất thoát thuế không?” - ông Quý đặt câu hỏi.
Tiếp lời, ông Nguyễn Ngọc Long, Phó Chủ tịch Hiệp hội Taxi Hà Nội, cho rằng thực tế có hàng ngàn xe dưới chín chỗ sử dụng phần mềm kết nối nhưng không có nhận diện thương hiệu, không chấp hành điều kiện vận tải cũng như nghĩa vụ thuế. Chính điều này gây ra sự bất bình của doanh nghiệp taxi.
“Tôi đề nghị xe hợp đồng dưới chín chỗ sử dụng phần mềm kết nối đều được xem là taxi và chịu chung quy định quản lý. Ngoài ra, taxi công nghệ phải gắn mào tránh tình trạng doanh nghiệp lách luật. Đồng thời Bộ GTVT cần chỉ đạo Grab dừng hoạt động tại các địa phương chưa được phép thí điểm” - ông Long kiến nghị.
Dù trải qua nhiều lần góp ý nhưng các cuộc họp về sửa Nghị định 86/2014 luôn nóng. Trong ảnh: Người dân đi Grab tại TP.HCM. Ảnh: HOÀNG GIANG
Các chuyên gia lo triệt tiêu sáng tạo
Trái ngược với các nhận định trên, PGS-TS Ngô Trí Long, chuyên gia kinh tế-tài chính, cho rằng dự thảo nghị định buộc các doanh nghiệp công nghệ phải đáp ứng điều kiện của toàn bộ quá trình kinh doanh vận tải là một sự bất công. Quy định này không những làm biến đổi bản chất hoạt động của đơn vị cung cấp phần mềm mà còn triệt tiêu phần lớn những ưu điểm mà các dịch vụ kết nối mang lại. Vô hình trung nó cản trở sự sáng tạo của ngành kinh tế số, tạo ra gánh nặng thực thi và chi phí vô lý cho các doanh nghiệp để rồi cuối cùng ảnh hưởng tới người tiêu dùng.
“Vì vậy, tôi kiến nghị Bộ GTVT điều chỉnh dự thảo, không buộc các đơn vị công nghệ cung cấp dịch vụ kết nối hành khách phải đáp ứng các điều kiện như một đơn vị vận tải thực thụ. Cần lưu ý, quy định tại nghị định này sẽ được áp dụng chung cho tất cả đơn vị công nghệ, không chỉ là Uber hay Grab mà còn bao gồm rất nhiều doanh nghiệp khởi nghiệp Việt Nam còn thiếu kinh nghiệm, yếu tài chính…” - ông Ngô Trí Long nói.
Đồng tình, đại diện Viện Nghiên cứu và quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) cho rằng việc “gò” các loại hình mới vào cái cũ sẽ triệt tiêu sự sáng tạo của doanh nghiệp trong và ngoài nước. “Nên chăng Bộ GTVT xem lại điều kiện kinh doanh vận tải truyền thống do có quá nhiều điều kiện bó buộc, những rào cản về điều kiện kinh doanh khiến doanh nghiệp chùn bước” - đại diện CIEM nhấn mạnh.
Một số đại diện công ty công nghệ cũng yêu cầu Bộ GTVT xem xét lại khái niệm trong dự thảo. Vì nhiều công ty công nghệ hiện đang xây dựng các phần mềm (app) gọi xe cho các doanh nghiệp vận tải. “Khi nghiên cứu xong các app, chúng tôi bán lại cho doanh nghiệp và họ sử dụng để kinh doanh nên không thể xem các công ty công nghệ là doanh nghiệp vận tải được” - ông Đào Kiến Quốc, giảng viên Trường ĐH Công nghệ, ĐH Quốc gia Hà Nội, kiến nghị.
Quản Grab theo đúng luật
Kết luận buổi họp, Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể khẳng định tinh thần của Bộ GTVT là đơn giản hóa các thủ tục, những quy định không còn phù hợp phải bỏ và ngược lại.
Đánh giá cao ý kiến của PSG-TS Ngô Trí Long, ông Thể khẳng định rất khuyến khích phát triển phần mềm công nghệ, ứng dụng công nghệ trong quản lý. Đặc biệt, hiện nay xuất hiện một số công ty công nghệ sản xuất phần mềm để bán lại cho các doanh nghiệp. Tuy nhiên, chỉ có đơn vị tham gia vào các hoạt động vận tải mới được hiểu là đơn vị kinh doanh vận tải.
“Ví dụ như Uber, Grab tham gia, quản lý, điều hành, quyết định giá cước… đâu được. Còn nếu anh bán phần mềm cho doanh nghiệp, sau đó doanh nghiệp họ kinh doanh, tính tiền thì không thể xem anh là đơn vị vận tải được” - ông Thể nhấn mạnh.
Người đứng đầu ngành GTVT cũng yêu cầu Grab cần có trách nhiệm với người lao động, vì kinh doanh vận tải là hoạt động kinh doanh có điều kiện. “Nếu xảy ra vấn đề với hành khách thì phải truy cứu được trách nhiệm cụ thể. Nghị định sửa đổi phải thực hiện được việc này” - ông Thể chỉ đạo.
Ông Thể cũng cho biết không thể trì hoãn việc trình dự thảo này nữa. Do vậy, trong tháng 7, Bộ GTVT trình Chính phủ. Qua đó Chính phủ sẽ xem xét, nếu đủ điều kiện Thủ tướng Chính phủ sẽ ký ban hành. Ngoài ra, Bộ GTVT cũng đang báo cáo Quốc hội, Chính phủ sửa Luật Giao thông đường bộ trong nhiệm kỳ này.
| Cấm đi xe chung là vi hiến? Một số đại biểu cho rằng việc quy định đơn vị kinh doanh vận tải chỉ được ký một hợp đồng là trái với hiến pháp. PGS-TS Ngô Trí Long khẳng định quan điểm không cho phép chia sẻ cuốc xe hợp đồng giữa các hành khách có nhu cầu di chuyển trên cùng một cung đường. Tuy nhiên, cần phải hiểu đây là nhu cầu chính đáng của người dân và phù hợp với chủ trương của Nhà nước trong việc hạn chế xe cá nhân, góp phần giảm tải ùn tắc giao thông, bảo vệ môi trường. “Vì vậy, tôi kiến nghị Bộ GTVT nghiên cứu kỹ lưỡng sự cần thiết của quy định không cho phép người dân chia sẻ cuốc xe hợp đồng…” - ông Long nói. |
