Trong báo cáo ngày 15-10 mới đây của Quỹ Nhi đồng Liên Hiệp Quốc (UNICEF), việc lạm dụng những thực phẩm ăn liền giá rẻ như mì ăn liền, bánh quy có thể giúp no bụng nhưng thiếu các chất dinh dưỡng quan trọng khiến trẻ em Đông Nam Á bị thiếu dinh dưỡng và các vi chất cần thiết cho sự phát triển.
Báo cáo chỉ rõ, Philippines, Indonesia và Malaysia là ba quốc gia đang bùng nổ về kinh tế nhưng nhiều cha mẹ do bận rộn đi làm, không có thời gian nấu ăn, thiếu tiền hoặc thiếu hiểu biết nên đã để con ăn những thực phẩm nghèo dinh dưỡng. Đây cũng là ba quốc gia có tình trạng trẻ em lạm dụng mì gói lớn nhất.
Theo đó, trung bình 40% trẻ em từ năm tuổi trở xuống bị suy dinh dưỡng cao hơn mức trung bình toàn cầu là khoảng 33%. Cụ thể, quy mô của tình trạng thiếu dinh dưỡng của trẻ em dưới năm tuổi ở Indonesia là 24,4 triệu trẻ, Philippines là 11 triệu trẻ và Malaysia là 2,6 triệu trẻ vào năm 2018.
Theo báo cáo của mới nhất của Hiệp hội Mì ăn liền thế giới (WINA), Indonesia là nước tiêu thụ mì ăn liền lớn thứ hai thế giới, sau Trung Quốc, với 12,5 tỉ khẩu phần trong năm 2018. Con số này nhiều hơn tổng số tiêu thụ của Ấn Độ và Nhật Bản cộng lại.
Trả lời AFP, Hasbullah Thabrany, chuyên gia sức khỏe cộng đồng ở Indonesia, cho biết: "Một số phụ huynh tin rằng chỉ cần cho con ăn no là đủ. Họ không thực sự nghĩ phải bổ sung đầy đủ protein, canxi hoặc chất xơ".
Lạm dụng mì ăn liền, bánh quy có thể giúp no bụng nhưng thiếu các chất dinh dưỡng. Ảnh: Internet
UNICEF cho biết tình trạng suy dinh dưỡng trẻ em vừa cho thấy sự thiếu thốn trong quá khứ, vừa là yếu tố dự báo về nghèo đói trong tương lai. Thiếu sắt làm giảm khả năng học hỏi của trẻ và làm tăng nguy cơ tử vong của phụ nữ trong hoặc ngay sau khi sinh con.
Tờ Straits times dẫn lời Bà Mueni Mutunga, chuyên gia về dinh dưỡng của UNICEF châu Á, rằng các gia đình ở Đông Nam Á đã chuyển đổi từ bữa ăn truyền thống sang các bữa ăn hợp túi tiền, dễ chuẩn bị và tiện lợi kiểu hiện đại. Đứng đầu là mì ăn liền bởi mì “rất rẻ, tiện, nhanh và dễ thay thế cho các bữa ăn cân bằng dinh dưỡng".
“Ở Manila (thủ đô của Philippines), một gói mì giá rẻ khoảng 6.000 đồng, chúng rất ít chất dinh dưỡng và vi chất thiết yếu như sắt, protein trong khi đó chúng lại chứa hàm lượng chất béo và muối cao” - bà Mutunga nói thêm.
UNICEF cũng cho hay những thực phẩm giàu dinh dưỡng như trái cây, rau, trứng, sữa, cá và thịt giàu chất dinh dưỡng đang dần bị thay thế trong bữa ăn của người dân từ nông thôn lên TP kiếm việc làm.
T Jayabalan, một chuyên gia y tế công cộng ở Malaysia, cho rằng: "Để đẩy lùi sự phụ thuộc vào mì ăn liền trong cuộc sống hằng ngày và sức khỏe của người dân ở Đông Nam Á có thể cần sự can thiệp của Chính phủ. Các chương trình quảng cáo và khuyến mãi của mì ăn liền cực kỳ lôi cuốn, kênh phân phối đến khắp mọi nơi, ngay cả ở những nơi xa xôi nhất".
Mặc dù không bị UNICEF cảnh báo về tình trạng lạm dụng mì gói nhưng báo cáo của WINA trong năm 2018, Việt Nam đã tiêu thụ 5,2 tỉ gói mì, tăng 2,8% so với năm 2017. Việt Nam cũng là quốc gia đứng thứ năm thế giới về lượng tiêu thụ, sau Trung Quốc (40,25 tỉ gói), Indonesia ( 12,540 tỉ gói), Ấn Độ (6,06 tie gói) Nhật Bản (5,780 tỉ gói).
Tuy nhiên, với mức dân số 95 triệu dân vào năm 2018, trung bình một người Việt Nam ăn gần 55 gói mì/năm, cao hơn quốc gia dẫn đầu về lượng tiêu thụ mì gói là Trung Quốc (31 gói), Indonesia (46,4 gói), Nhật Bản (45,8 gói).
BS CKII Đỗ Thị Ngọc Diệp, Phó Chủ tịch Hội dinh dưỡng Việt Nam, cho hay nếu muốn mì gói trở thành một bữa ăn, phải bổ sung chất đạm, chất xơ từ thịt, cá và rau củ… Đồng thời, trong sợi mì có một chút muối cũng tương đương với các thực phẩm khác nhưng trong gói mì còn có thêm gói gia vị, khi chế biến chỉ nên cho một ít gia vị này để giảm bớt lượng muối. Nếu ăn nhiều muối sẽ có nguy cơ mắc bệnh tim mạch, cao huyết áp.
Bên cạnh đó, thói quen tiêu thụ mì gói vào bữa tối và ăn liên tục kéo dài cũng được BS Diệp khuyến cáo người tiêu dùng nên tử bỏ.
