Vừa qua, nhận lời mời của Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên, Tổng Giám đốc Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), TS.Ngozi Okonjo-Iweala đã có chuyến thăm chính thức Việt Nam (VN) từ ngày 17-5 đến ngày 19-5.
Chuyến thăm đã gửi đi những thông điệp về sự quan tâm của WTO đối với VN cũng như vị thế của VN trên lĩnh vực thương mại quốc tế.
VN là hình mẫu phát triển thành công
Chuyến thăm VN của Tổng Giám đốc Ngozi Okonjo – Iweala là chuyến thăm thứ hai đến VN của Người đứng đầu WTO. Chuyến thăm cho thấy quan tâm cao của WTO cũng như của Tổng Giám đốc WTO đối với sự phát triển của VN kể từ khi gia nhập WTO tháng 1-2007, theo Phái đoàn đại diện thường trực Việt Nam bên cạnh LHQ, Tổ chức Thương mại thế giới và các tổ chức quốc tế khác tại Geneva.
Tổng Giám đốc Okonjo - Iweala từng nói, sự tăng trưởng, phát triển liên tục của VN trong hơn một thập niên rưỡi kể từ khi VN trở thành thành viên WTO, nhất là trong giai đoạn nhiều biến động của thế giới là một kỳ tích, và VN luôn là một tấm gương cho các nước đang phát triển.
 |
Thủ tướng Phạm Minh Chính tiếp Tổng Giám đốc WTO Ngozi Okonjo-Iweala ngày 18-5-2023 trong chuyến thăm làm việc tại Việt Nam. Ảnh: VGP/Nhật Bắc |
Tổng Giám đốc và nhiều thành viên WTO cũng từng chia sẻ đánh giá cao thành tựu phát triển nhanh chóng của VN, cho rằng thành công của VN truyền cảm hứng, kinh nghiệm cho nhiều nước trên thế giới, nhất là trong lĩnh vực kinh tế đối ngoại phục vụ phát triển đất nước.
Thực tế, trong bối cảnh kinh tế và thương mại thế giới tiếp tục diễn biến phức tạp, các nước đang đứng trước nhiều thách thức lớn cấp bách toàn cầu, nền kinh tế VN vẫn thể hiện sự năng động và chuyển biến tích cực, cùng với sự triển khai quyết liệt chiến lược quốc gia về phát triển kinh tế-xã hội của Đảng và Nhà nước, Chính phủ, doanh nghiệp, các tổ chức xã hội.
Chuyến thăm của Tổng Giám đốc WTO cũng là dịp để Lãnh đạo Chính phủ, các Bộ ngành, doanh nghiệp và học giả VN trực tiếp nghe ý kiến của Tổng Giám đốc WTO về vai trò của WTO, công tác của WTO thời gian tới; đồng thời chia sẻ với Tổng Giám đốc WTO về chủ trương của VN đề cao hệ thống thương mại đa phương; tầm nhìn, chiến lược, biện pháp cụ thể và nỗ lực, cũng như đề xuất đối với WTO của phía VN nhằm đề cao hệ thống thương mại đa phương, cải tổ WTO, thúc đẩy thương mại, thực hiện chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, thích ứng với biến đổi khí hậu, phát triển bền vững.
 |
Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên tiếp và làm việc với Tổng Giám đốc WTO, ngày 18-5. Nguồn: Bộ Công Thương |
Qua thực tế quốc tế và VN, có thể thấy rõ thương mại và đầu tư là công cụ quan trọng giúp VN thực hiện hiệu quả chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt là công cụ để tạo đột phá trong triển khai chiến lược quốc gia phát triển khoa học công nghệ, chuyển giao công nghệ, cũng như thực hiện các chiến lược quốc gia về chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, chuyển đổi năng lượng công bằng, thích ứng biến đổi khí hậu, đưa nền kinh tế phát triển theo hướng bền vững, đạt các mục tiêu công nghiệp hóa, hiện đại hóa, nâng cao mức sống của người dân.
Tiếp tục khẳng định vị thế VN trên lĩnh vực thương mại quốc tế
VN luôn đánh giá cao vai trò, sự hợp tác, hỗ trợ của WTO, đồng thời tôn trọng các nguyên tắc và quy định của hệ thống thương mại đa phương, là nền tảng cho VN xây dựng, ký kết và thực hiện các hiệp định thương mại song phương và nhiều bên, kể cả các hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới.
VN đã trở thành 1 trong 20 nền kinh tế có thương mại quốc tế lớn hàng đầu thế giới. Đây chính là thành quả to lớn của tiến trình đổi mới hơn 35 năm qua, việc gia nhập WTO đầu năm 2007 và thực hiện các cam kết trong WTO, đồng thời thực hiện khoảng 100 hiệp định thương mại song phương và đa phương, hơn 60 hiệp định khuyến khích, bảo hộ đầu tư.
 |
Đại sứ Lê Thị Tuyết Mai và Tổng giám đốc WTO Ngozi Okonjo-Iweala tại trụ sở WTO ở Geneva. Nguồn: Phái đoàn Việt Nam tại Geneva |
Tính đến 2022, kim ngạch xuất khẩu của VN đã tăng gần 8 lần so với thời điểm VN chính thức gia nhập WTO vào đầu năm 2007 (371 tỉ USD năm 2022 so với 48 tỉ USD năm 2007); vốn FDI thực hiện đạt khoảng 22,4 tỉ USD; tốc độ tăng trưởng GDP duy trì ở mức cao trên thế giới, ngay cả trong thời kỳ đại dịch. VN là quốc gia có tốc độ tăng trưởng giá trị thương hiệu nhanh nhất thế giới giai đoạn 2020-2022, hiện đạt 431 tỉ USD.
Hiện nay, cũng như các nước khác, VN đứng trước những thách thức to lớn chưa từng có do tình trạng “đa khủng hoảng” như chiến tranh và điểm nóng ở một số nước, tác động của đại dịch COVID-19, mất an ninh lương thực và năng lượng, khủng hoảng kinh tế và tài chính cùng với nợ công gia tăng ở các nước đang phát triển, biến đổi khí hậu, gây ảnh hưởng ngày càng lớn đến chuỗi sản xuất, cung ứng và tiêu thụ, thương mại trên toàn cầu.
Một số nước thương mại lớn và tiềm lực kinh tế mạnh đã và đang gia tăng các biện pháp đơn phương liên quan đến thương mại, gây ảnh hưởng tiêu cực đến nhiều nước. Bên cạnh đó, xu hướng các hiệp định thương mại khu vực và song phương tiếp tục gia tăng.
Mặc dù vậy, điều quan trọng luôn được các thành viên WTO nhấn mạnh là cần duy trì hệ thống thương mại đa phương WTO dựa trên luật lệ bảo đảm các nguyên tắc mở cửa, minh bạch và công bằng, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc WTO thực hiện đầy đủ các chức năng cơ bản gồm đàm phán thương mại, thực hiện và giám sát các hiệp định thương mại đa phương, giải quyết tranh chấp, hỗ trợ phát triển và xây dựng năng lực thương mại.
 |
Tổng Giám đốc WTO gặp gỡ và đối thoại với các doanh nhân nữ Việt Nam, ngày 17-5. Nguồn: Bộ Công Thương |
Để duy trì và tăng cường vai trò của WTO nhằm bảo vệ lợi ích quốc gia, doanh nghiệp và người dân VN, VN cần tiếp tục phát huy vai trò thành viên có trách nhiệm của WTO, tiếp tục chủ động, tích cực tại các khuôn khổ hợp tác của WTO, nỗ lực thực hiện đầy đủ các cam kết trong WTO, đồng thời đóng góp tích cực trên tinh thần xây dựng đối với các vấn đề quan tâm chung tại WTO.
Chủ trương nhất quán của VN là tiếp tục ủng hộ một hệ thống thương mại đa phương mở, minh bạch, công bằng và dựa trên luật lệ với WTO đóng vai trò trung tâm nhằm thúc đẩy thương mại, đầu tư, đồng thời góp phần ứng phó hiệu quả với các thách thức đặt ra đối với các nước, như kết nối các chuỗi cung ứng, loại bỏ các hàng rào thuế quan, chống chủ nghĩa bảo hộ thương mại; thúc đẩy trao đổi thương mại trong bối cảnh thương mại toàn cầu đang có dấu hiệu giảm sút hiện nay. Đây là nội dung quan trọng trong việc thực hiện Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021-2030 của VN.
Chiến lược của VN đã đề ra chủ trương tiếp tục đổi mới, bao gồm: Phát triển nhanh và bền vững dựa chủ yếu vào khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; Lấy cải cách, nâng cao chất lượng thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa đầy đủ, đồng bộ, hiện đại, hội nhập và thực thi pháp luật hiệu lực, hiệu quả là điều kiện tiên quyết để thúc đẩy phát triển đất nước; Xây dựng nền kinh tế tự chủ trên cơ sở làm chủ công nghệ và chủ động, tích cực hội nhập, đa dạng hóa thị trường, nâng cao khả năng thích ứng của nền kinh tế. Trong đó, vận dụng hội nhập kinh tế quốc tế toàn diện làm động lực quan trọng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế cũng như tạo sức mạnh tổng hợp nhằm nâng cao sức cạnh tranh và vị thế của VN.
Phái đoàn thường trực VN ở Geneva (Thụy Sĩ) sẽ tiếp tục tích cực tham gia các hoạt động của WTO và các diễn đàn đa phương về thương mại và phát triển tại Geneva, cùng với việc các cơ quan, tổ chức của VN thực hiện đầy đủ, đồng bộ các hướng triển khai Chiến lược cả bên trong và bên ngoài, đặc biệt là với sự phối hợp chặt chẽ và tham gia tích cực của đại diện các bộ ngành, doanh nghiệp, cũng như các học giả trong xây dựng và triển khai hiệu quả chính sách thương mại, vị thế của VN trên trường thương mại quốc tế sẽ ngày càng được nâng cao trong thời gian tới.
Chuyến thăm của Tổng Giám đốc có nhiều nội dung phong phú
Trong thời gian thăm VN, Tổng Giám đốc Ngozi Okonjo - Iweala có lịch hoạt động dày đặc, gồm tiếp kiến Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, làm việc với Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan, Thứ trưởng Bộ Tài chính Võ Thành Hưng.
Bà cũng đã gặp gỡ và đối thoại với các Nữ doanh nhân VN trong mạng lưới Mạng lưới Nữ lãnh đạo tiên phong (WeLead) và SheTrades Hub, gặp gỡ và đối thoại với sinh viên và giảng viên Trường Đại học Ngoại thương Hà Nội, gặp làm việc với một số Nữ lãnh đạo doanh nghiệp thuộc Hiệp hội Nữ doanh nhân VN (VAWE).
Với chuyến thăm lần này, thông qua các các cuộc gặp, trao đổi với lãnh đạo cấp cao của Chính phủ, các Bộ, ngành, doanh nghiệp và học giả, Tổng Giám đốc WTO mong muốn thúc đẩy nâng cao hiểu biết và tăng cường sự ủng hộ đối với WTO, trung tâm của hệ thống thương mại đa phương.
Bên cạnh đó, Tổng Giám đốc Okonjo-Iweala quan tâm tìm hiểu sự tái định hình các chuỗi cung ứng toàn cầu và khu vực trên mắt xích quan trọng là VN; chiến lược phát triển kinh tế-thương mại theo hướng bền vững và đóng góp cho thực hiện các Mục tiêu Phát triển bền vững (SDG); đặc biệt là trao quyền năng kinh tế cho phụ nữ, nâng cao vị thế của phụ nữ trong thương mại quốc tế, và các Nữ doanh nhân, Nữ lãnh đạo doanh nghiệp làm thế nào để ứng phó với các thách thức hiện nay ở cấp độ quốc gia, khu vực và quốc tế trong đó có hậu cần thương mại, chuyển đổi số.
Chuyến thăm cũng là nỗ lực của bà Tổng Giám đốc tiếp xúc trực tiếp với nước thành viên WTO, tìm hiểu tình hình thực tế ở cấp độ quốc gia, khu vực liên quan đến các vấn đề WTO đang xúc tiến như thúc đẩy việc phê chuẩn Hiệp định trợ cấp thủy sản đạt được tại Hội nghị Bộ trưởng WTO lần thứ 12 (MC12, tại Geneva tháng 6-2022), chuẩn bị cho Hội nghị Bộ trưởng WTO lần thứ 13 (MC13), dự kiến diễn ra vào tháng 2-2024 tại Abu Dabi, Các Tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất (UAE).
