Sáng 10-9, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) khai mạc phiên họp thứ 27 và cho ý kiến về dự án Luật Phòng, chống tham nhũng (sửa đổi).
Phương án xử lý tài sản, thu nhập không giải trình được hợp lý về nguồn gốc tiếp tục được đưa ra lấy ý kiến UBTVQH, bởi nội dung này còn nhiều ý kiến khác nhau.
Hai phương án được trình xin ý kiến lần này gồm: Một là thu hồi tài sản thông qua thủ tục xem xét, giải quyết tại tòa án. Hai là thông qua việc thu thuế thu nhập cá nhân.
Đáng chú ý, theo phương án 1, trường hợp kết luận tài sản, thu nhập tăng thêm đó thuộc diện không giải trình hợp lý về nguồn gốc thì trong thời hạn 30 ngày (kể từ ngày ban hành kết luận xác minh), cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập phải chuyển kết luận xác minh và các tài liệu có liên quan đến tòa án có thẩm quyền để yêu cầu xem xét, quyết định về tính hợp lý của việc giải trình và xử lý đối với tài sản, thu nhập này...
Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân chủ trì và phát biểu khai mạc phiên họp thứ 27 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội khóa XIV. Ảnh: TTXVN
Kiện ra tòa: Hay nhưng không dễ thực thi
Nêu ý kiến về vấn đề này, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Khắc Định nói chưa có luật nào được bàn thảo kỹ như dự án luật này. Riêng UBTVQH đã ba lần cho ý kiến trong phiên họp ba tháng liên tiếp.
Tại phiên họp hồi tháng 8, cơ quan thẩm tra và cơ quan trình dự án cũng đưa ra hai phương án như trên. Có khác chăng phương án 1 trước đây gần giống như tố tụng dân sự, còn hiện nay lại giống tố tụng hành chính. Như vậy UBTVQH sẽ phải ban hành pháp lệnh về thủ tục tố tụng trong năm 2019 để ngày 1-1-2020 có hiệu lực.
Tổng Thư ký QH Nguyễn Hạnh Phúc cho rằng phương án 1 “hay thì hay rồi”, “cử tri cũng hoan nghênh” nhưng vấn đề là không dễ thực hiện. Ông Phúc lo ngại liệu cơ quan kiểm soát tài sản có thực hiện được không, nhất là trước các kỳ đại hội, các lần bầu cử thì đơn thư tố cáo tăng rất nhiều.
“Với người Việt Nam, cái tình, cái lý khó nói ranh giới lắm. Cấp dưới chuyển tòa án giải quyết vụ việc liên quan đến cấp trên thì khó chứ không dễ” - ông Phúc nói.
Trong khi đó, Phó Chủ tịch QH Phùng Quốc Hiển vẫn bảo lưu quan điểm lựa chọn phương án dùng thuế thu nhập cá nhân, không phải sửa gì nữa. “Không chứng minh được tài sản đó thì chuyển sang cơ quan thuế, yêu cầu nộp thuế một lần, thứ hai là phạt 1-3 lần. Cái này luật có rồi” - ông Hiển nói.
Ông Hiển cũng phân tích, mức nộp hiện là 35%, phạt thêm ba lần nữa thì tổng là 145%, nhân với số ngày chậm nộp, nhân với số tiền nộp chậm... nếu làm nghiêm có khi thu vượt quá số tài sản không kê khai.
“Việc gì phải nặng nề, phải chuyển sang nọ sang kia, thủ tục rất rườm rà. Luật quy định rõ rồi, chúng ta cứ làm như thế, vừa chắc chắn vừa nhẹ nhàng...” - ông Hiển nhấn mạnh.
Đã chống tham nhũng là “không vùng cấm”
Giải trình thêm sau đó, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga liệt kê ra năm biện pháp có thể áp dụng để xử lý vấn đề nêu trên. Cụ thể là: Thu thuế; phạt hành chính; giải quyết bằng thủ tục tố tụng dân sự; theo thủ tục hành chính tư pháp tại tòa với thủ tục ngắn gọn, đơn giản hơn (phương án 1 nêu trên) hoặc hình sự hóa, xử lý hành vi làm giàu bất chính.
“Với sự phát triển kinh tế-xã hội của nước ta, với nền pháp luật của chúng ta thì không có một phương án nào là cầu toàn và bảo đảm được mỹ mãn tất cả yêu cầu” - bà Lê Thị Nga nêu quan điểm và cho rằng chỉ có thể “so bó đũa chọn cột cờ”.
Trả lời ý kiến của tổng thư ký QH lo ngại về tính khả thi khi giao cho cấp dưới đi khởi kiện cấp trên, bà Nga cho hay trong xử lý tài sản để phòng, chống tham nhũng, quan điểm của Đảng, Nhà nước là không phân biệt vị thế, chức vụ, quyền hạn. “Hiện nay cũng có việc tòa án cấp huyện đi xử tòa án cấp tỉnh trong trường hợp oan sai. Đúng là tâm lý có như thế thật nhưng giao thì phải làm thôi” - chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp nói.
Chủ tịch QH Nguyễn Thị Kim Ngân thừa nhận đây là vấn đề phức tạp nên sẽ báo cáo Bộ Chính trị cho quan điểm thống nhất về hai phương án nêu trên. Cũng theo bà Ngân, đối với tài sản thu nhập tăng thêm mà người có nghĩa vụ kê khai không giải thích hợp lý về nguồn gốc thì đến nay pháp luật chưa có quy định nào xử lý.
| Quyết tâm chính trị của chúng ta là phải minh bạch thu nhập tài sản, phòng, chống tham nhũng. Thực tiễn khi xử lý các trường hợp vi phạm nghĩa vụ kê khai tài sản và giải trình nguồn gốc tài sản thu nhập tăng thêm cho thấy rõ ràng có một số cán bộ, công chức, viên chức có tài sản giá trị rất lớn nhưng không giải trình hợp lý nguồn gốc. Trong khi đó, không loại trừ những tài sản này là bất hợp pháp. Nhà nước cũng chưa có cơ sở nào để xử lý. Chủ tịch QH NGUYỄN THỊ KIM NGÂN |
