Nhận định trên được đưa ra tại Hội thảo tham vấn “Xin ý kiến nguyên tắc, tiêu chí xây dựng danh mục thuốc thuộc phạm vi được hưởng của người tham gia BHYT đối với một số nhóm thuốc đặc thù”, tổ chức ngày 18-9.
Theo TS Nguyễn Khánh Phương, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược và Chính sách y tế (Bộ Y tế), toàn cầu có khoảng 300 triệu người mắc bệnh hiếm, chiếm 4% dân số thế giới. Trong đó, 50% người mắc bệnh hiếm là trẻ em.
“Đây là các bệnh có chi phí điều trị tốn kém, ít phương pháp điều trị. Việt Nam hiện chưa có văn bản quy phạm pháp luật về bệnh hiếm. Do vậy, cần xây dựng chính sách thuốc hiếm nhằm tăng tiếp cận thuốc hiếm”, TS Phương nói.
Đại diện Viện Chiến lược và Chính sách y tế cho biết thêm, thuốc hiếm có tính chất đặc biệt và dành cho nhóm bệnh nhân đặc biệt, nên tiêu chí phê duyệt thuốc hiếm trong chương trình thanh toán của BHYT cũng cần đặc biệt hơn so với thuốc thông thường.
Cụ thể, tiêu chí đạt ngưỡng chi phí - hiệu quả không nên được xem là tiêu chí bắt buộc, mà chỉ nên coi là một trong các tiêu chí xem xét. Đồng thời, cần nghiên cứu áp dụng thí điểm cơ chế, sáng kiến tài chính mới để mở ra cơ hội tăng cường tiếp cận thuốc hiếm, chi phí cao.
Cũng tại hội thảo, ThS Trần Thị Trang, Quyền Vụ trưởng Vụ BHYT, Bộ Y tế, cho biết thuốc là cấu phần quan trọng và luôn chiếm tỷ trọng chi lớn nhất trong tổng chi khám chữa bệnh và thanh toán BHYT.
Trong giai đoạn 2022-2023, BHYT chi 105.000 - 110.000 tỷ mỗi năm cho khoảng 150 triệu lượt khám chữa bệnh BHYT. Trong đó, thuốc chiếm 34% trong cơ cấu chi, tiếp đến là vật tư y tế, dịch vụ kỹ thuật, tiền giường, ngày công…
“Việt Nam được coi là quốc gia có danh mục thuốc thuộc phạm vi chi trả của quỹ BHYT tương đối đầy đủ và rộng so với mức đóng trung bình của người tham gia BHYT”, bà Trang nhấn mạnh.
Theo đó, danh mục thuốc BHYT tại Việt Nam hiện có tổng số 1.037 hoạt chất và dạng phối hợp. Con số này ở các nước khác trong khu vực như Thái Lan, Indonesia, Philipin chỉ từ 600-700 thuốc.
Trong khi đó, theo bà Trang, mức đóng trung bình một thẻ BHYT ở Việt Nam là khoảng gần 1 triệu - thấp hơn so với các quốc gia được so sánh ở trên.
“Mặc dù mức đóng chưa cao nhưng phạm vi chi trả đã có nhiều ưu việt. Người bệnh muốn phạm vi tốt nhất, thầy thuốc, nhân viên y tế cũng luôn muốn quyền lợi tốt nhất cho người bệnh. Tuy nhiên, quỹ chỉ có hạn. Vì thế, cần đảm bảo cân đối quỹ, có nguồn lực để chi tối đa quyền lợi cho người bệnh”, bà Trang nói.
Để làm được điều đó, khi xây dựng Luật BHYT sửa đổi, Bộ Y tế đang nghiên cứu đề xuất đa dạng nguồn kinh phí BHYT, nhằm cố gắng mở rộng tối đa quyền lợi cho người tham gia BHYT, bổ sung thêm các phương pháp thanh toán.
Cùng đó, Bộ Y tế cũng xây dựng dự thảo tiêu chí bổ sung thuốc mới vào danh mục thuốc hóa dược, sinh phẩm, thuốc phóng xạ và chất đánh dấu thuộc phạm vi được hưởng của người tham gia BHYT.
“Đây là nội dung quan trọng, có nhiều yếu tố cần cân nhắc như: căn cứ danh mục nào để phân loại nhóm thuốc giải độc, cấp cứu, thuốc hiếm, căn cứ chỉ định thuốc, có yêu cầu đánh giá chi phí - hiệu quả hay không…”, bà Trang nhấn mạnh.
Theo thống kê trong năm 2022 và 6 tháng đầu năm 2023, có 94 người bệnh tham gia BHYT được quỹ BHYT chi trả trên 1 tỷ đồng/năm. Trường hợp được quỹ BHYT chi trả ở mức cao nhất là gần 4,7 tỷ đồng.
Hiện nay, nhiều thuốc mới được phát minh và đăng ký lưu hành tại Việt Nam có tính hiệu quả, an toàn và chi phí phù hợp nhưng chưa được cập nhật vào Danh mục thuốc được quỹ bảo hiểm y tế thanh toán.
Nguồn: Vụ Bảo hiểm y tế, Bộ Y tế