Ngày 20-11, Tạp chí Kinh tế Sài Gòn phối hợp cùng Sở Công Thương TP.HCM tổ chức chương trình tập huấn “Khai mở sức mạnh thương hiệu: Kiến tạo giá trị và tăng trưởng từ uy tín thương hiệu”. Sự kiện kết hợp hội thảo “Xây dựng thương hiệu và tiếp cận thị trường quốc tế: Từ chiến lược đến thực hành”. Đây là hoạt động thuộc chuỗi chương trình đồng hành cùng các đơn vị đạt Giải thưởng Thương hiệu Vàng TP.HCM.
Từ gia công giá rẻ đến tài sản tài chính
Tại hội thảo, bức tranh kinh tế toàn cầu đang đặt ra những thách thức chưa từng có cho doanh nghiệp Việt. Ông Nguyễn Hữu Nam, Phó Giám đốc Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) - Chi nhánh khu vực TPHCM, nhận định rằng dù Việt Nam đang dần trở thành trung tâm sản xuất và xuất khẩu trong khu vực, nhưng phần lớn doanh nghiệp vẫn đang mắc kẹt ở phân khúc gia công. Các doanh nghiệp này chủ yếu có quy mô nhỏ, phân tán, năng lực marketing quốc tế hạn chế và phụ thuộc lớn vào nguyên phụ liệu nhập khẩu.
Thực tế của nền kinh tế là chúng ta cần chuyển dịch từ sản xuất đơn thuần sang tạo giá trị thông qua thiết kế, R&D và đổi mới sản phẩm. Ông Nam nhấn mạnh sự cấp thiết của việc xây dựng năng lực phát triển các sản phẩm đặc trưng của Việt Nam và hướng đến các lĩnh vực công nghệ cao như AI, bán dẫn.
Đồng quan điểm về việc phải nâng tầm giá trị, bà Lương Thúy Quyên, Giám đốc Brand Finance Việt Nam, đã đưa ra một góc nhìn tài chính sắc sảo hơn về thương hiệu. Theo bà Quyên, tài sản vô hình chiếm tới 30-40% giá trị công ty, và thương hiệu là một tài sản kinh tế cần được đo lường tác động một cách có hệ thống.
Dữ liệu từ Brand Finance năm 2025 cho thấy các thương hiệu mạnh như Viettel (giá trị 7,4 tỉ USD), Vinamilk (2,6 tỉ USD) hay Vietcombank (2,4 tỉ USD) đang dẫn đầu thị trường. Đáng chú ý, các thương hiệu mạnh có khả năng huy động vốn với chi phí thấp hơn; mức chênh lệch lãi suất vay có thể khiến chi phí tài chính của thương hiệu yếu cao hơn gấp 2 đến 3 lần so với thương hiệu mạnh.
"Việc đo lường và định giá thương hiệu giúp chuyển đổi nhận thức thương hiệu thành các kết quả kinh doanh đo lường được, hỗ trợ đưa ra các quyết định tốt hơn về giá bán và đầu tư", bà Quyên khẳng định.
“Giấy thông hành” từ các tiêu chuẩn quốc tế
Tuy nhiên, để thương hiệu có giá trị, trước hết sản phẩm phải tạo được niềm tin. Ông Tô Thanh Sơn, Quản lý ESG tại SGS Việt Nam, thẳng thắn chỉ ra rằng tại các thị trường khó tính, niềm tin không đến từ lời nói mà đến từ tiêu chuẩn. Doanh nghiệp Việt dù có sản phẩm tốt, giá cạnh tranh nhưng vẫn thiếu chứng nhận quốc tế và chưa chủ động trong việc truy xuất nguồn gốc hay chứng minh tính bền vững.
Ông Sơn đưa ra lộ trình 3 bước sống còn cho doanh nghiệp: Đánh giá khoảng cách hiện tại, đạt chứng nhận quốc tế (như ISO, Carbon footprint, ESG) và cuối cùng là xây dựng niềm tin thị trường thông qua sự minh bạch. Các yêu cầu về cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM), quy định chống mất rừng (EUDR) hay các tiêu chuẩn trách nhiệm xã hội không còn là lựa chọn mà là bắt buộc.
Minh chứng sống động cho tư duy này là câu chuyện của Airspeed Manufacturing Vietnam. Là một doanh nghiệp sản xuất công nghiệp hỗ trợ, họ đã định vị chiến lược "Sản xuất tại Việt Nam - Chất lượng quốc tế". Bằng việc tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn IATF 16949 cho ngành ô tô, ISO 13485 cho y tế và đầu tư mạnh vào tự động hóa, Airspeed đã đưa sản phẩm thâm nhập sâu vào thị trường Mỹ (chiếm 64% thị phần khách hàng của họ) và châu Âu (11,3%).
Theo các chuyên gia, con đường duy nhất để doanh nghiệp Việt thoát bẫy thu nhập trung bình là phải chuyên nghiệp hóa từ "gốc" sản xuất đến "ngọn" thương hiệu. Muốn vươn ra biển lớn, doanh nghiệp phải biến danh tiếng và sự tuân thủ tiêu chuẩn thành động lực tăng trưởng thực sự.
