Khi xảy ra hành vi xâm hại tình dục, để có căn cứ khởi tố, truy tố và xét xử, nạn nhân và gia đình nên nhanh chóng đưa con đi giám định để có được chứng cứ cần thiết giao nộp cho cơ quan chức năng… để vụ án sớm được làm sáng tỏ.
Theo đó, nạn nhân và gia đình có thể gửi văn bản yêu cầu cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng trưng cầu giám định.
Trường hợp cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng không chấp nhận yêu cầu thì trong thời hạn bảy ngày phải thông báo cho người yêu cầu giám định bằng văn bản.
Hết thời hạn nói trên hoặc kể từ ngày nhận được thông báo từ chối trưng cầu giám định, người yêu cầu giám định có quyền tự mình yêu cầu giám định (Điều 22 Luật Giám định tư pháp).
Nơi thực hiện giám định
Khi nghi ngờ con bị xâm hại, người nhà nạn nhân có thể đưa bé đến các cơ quan có chức năng thực hiện giám định sau:
Các cơ quan giám định gồm Viện Pháp y Quốc gia, Viện Pháp y quân đội thuộc Bộ Quốc phòng, Trung tâm Giám định pháp y thuộc Viện Khoa học hình sự của Bộ Công an, trung tâm pháp y các tỉnh, TP trực thuộc trung ương…
Trung tâm Pháp y tại TP.HCM: 336 Trần Phú, phường 7, quận 5, TP.HCM.
Trung tâm Pháp y tại Hà Nội: 35 Trần Bình, Mai Dịch, Cầu Giấy, Hà Nội.
Viện Pháp y Quốc gia: 41 Nguyễn Đình Chiểu, Lê Đại Hành, Hai Bà Trưng, Hà Nội.
Viện Pháp y quân đội thuộc Bộ Quốc phòng: 1C Trần Thánh Tông, phường Phạm Đình Hổ, quận Hai Bà Trưng, Hà Nội...
Hồ sơ yêu cầu giám định
Hồ sơ đề nghị giám định có thể gửi trực tiếp hoặc qua đường bưu điện đều được.
Hồ sơ gồm: Quyết định trưng cầu, yêu cầu giám định.
Biên bản lời khai của bị hại, nghi can, nhân chứng.
Bản sao hợp pháp tất cả hồ sơ liên quan đến giám định và các hồ sơ về y tế có liên quan giám định pháp y.
Các bước thực hiện giám định
Trước khi thực hiện giám định, ngoài việc được bảo đảm an ninh, người được giám định sẽ được làm công tác tư tưởng, được giải thích các bước giám định… Nếu là trẻ em dưới 13 tuổi thì phải có người giám hộ.
Theo Thông tư 47/2013/TT-BYT của Bộ Y tế về quy trình giám định pháp y, quy trình giám định xâm hại tình dục, các bước giám định được thực hiện như sau:
1. Khám tổng quát
- Ghi lời trình bày của người được giám định.
- Tinh thần kinh: Tỉnh, mê, lú lẫn, thái độ tiếp xúc.
- Thể trạng: Chiều cao, cân nặng, béo, trung bình, gầy.
- Da, niêm mạc.
- Mạch, huyết áp, thân nhiệt.
2. Khám sinh dục nữ
- Khám lông, mô tả lông, chiều dài, màu sắc, quăn hay thẳng, tìm kiếm lông lạ bằng mắt thường, dùng lược để chải.
- Đánh giá sự phát triển của môi lớn, môi bé, các thương tích trên môi lớn, môi bé.
- Phát hiện mùi khi thăm khám.
- Khám âm hộ, ghi nhận tổn thương, bệnh lý kèm theo.
- Khám màng trinh: Xác định loại màng trinh, đường kính của màng trinh, độ giãn của màng trinh, vị trí vết rách màng trinh, độ sâu của vết rách trên màng trinh, vết rách cũ hay mới.
- Khám âm đạo: Có dịch từ âm đạo chảy qua lỗ màng trinh ra ngoài không, tính chất dịch dính vào găng khi khám.
- Dùng tăm bông quệt túi cùng âm đạo.
- Quan sát thành âm đạo, tình trạng lỗ cổ tử cung.
- Tùy trường hợp mà sử dụng mỏ vịt hay không, khi sử dụng nên lựa chọn kích cỡ phù hợp.
3. Khám hậu môn
- Ghi nhận tình trạng hậu môn, các nếp gấp hậu môn.
- Ghi nhận tình trạng tầng sinh môn.
4. Khám hầu họng
- Chú ý sự phù nề vùng hầu họng.
- Tình trạng dây thanh âm.
- Tình trạng amidan.
- Tùy tình trạng cho súc miệng bằng dung dịch sinh lý, thu và ly tâm tìm tinh trùng.
5. Khám toàn thân
Đầu, mặt, cổ, ngực, lưng theo thường quy, chú ý đến các vùng nhạy cảm, các dấu vết chống đỡ.
6. Khám chuyên khoa
- Giám định viên chỉ định.
- Cơ quan trưng cầu đưa đi khám và lấy kết quả giao cho cơ quan giám định.
7. Các kỹ thuật cận lâm sàng
Tùy vào sự cần thiết mà làm các kỹ thuật cận lâm sàng để chẩn đoán và loại trừ:
- Siêu âm bụng tổng quát, siêu âm bìu đối với nam.
- Xét nghiệm HIV, vi khuẩn lậu, giang mai, các bệnh lây qua đường tình dục.
- Xét nghiệm tinh trùng trong âm đạo, trong nước súc miệng, trong phết hầu họng.
- Xét nghiệm ADN.
- Xét nghiệm tế bào niêm mạc âm đạo trên phết rãnh quy đầu.
- Xét nghiệm lông thu được.
8. Chụp ảnh và làm bản ảnh
- Chụp ảnh chân dung.
- Chụp các giai đoạn tiến hành giám định.
- Chụp ảnh các phim X-quang.
- Chụp ảnh các các dấu vết có trên bộ phận sinh dục và các nơi khác có tổn thương.
+ Làm bản ảnh.
+ Tùy theo tính chất, vị trí mà đặt thước tỉ lệ khi chụp ảnh.
9. Khám nghi can
- Khi cơ quan giám định trưng cầu.
- Khi không có sự phù hợp giữa tổn thương thực thể và các hành động do thủ phạm gây nên, giám định viên đề nghị cơ quan trưng cầu đưa nghi can đến giám định để có bằng chứng.
Chi phí giám định
Căn cứ Thông tư 34/2014/TT-BTC ngày 21-3-2014 quy định mức thu, chế độ thu, nộp, quản lý và sử dụng phí giám định tư pháp trong lĩnh vực pháp y, mức phí giám định hiếp dâm là 665.000 đồng/trường hợp.
Người yêu cầu giám định là thương binh, thân nhân liệt sĩ, người bị nhiễm chất độc da cam, người nghèo, người già cô đơn, không nơi nương tựa, trẻ em mồ côi, khuyết tật không phải nộp phí giám định tư pháp. Khoản phí này do ngân sách nhà nước chi trả.
