Tối 23-8, Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Delfin Lorenzana tuyên bố yêu sách chủ quyền “đường chín đoạn” (còn gọi đường lưỡi bò) mà Trung Quốc sử dụng để tuyên bố chủ quyền đối với hầu hết Biển Đông là điều bịa đặt.
Ông Lorenzana cáo buộc Bắc Kinh chiếm đóng trái phép lãnh hải của Philippines, theo báo South China Morning Post (SCMP).
Ông Lorenzana đưa ra tuyên bố trên trong bối cảnh Malila và Bắc Kinh lại căng thẳng xoay quanh bãi cạn Scarborough – điểm nóng từ lâu giữa hai nước.
Ảnh chụp ngày 24-3-2017 cho thấy người biểu tình tập trung bên ngoài lãnh sự quán Trung Quốc tại Manila để phản đối việc Bắc Kinh tiếp tục quân sự hóa trái phép các đảo ở Biển Đông. Ảnh: AP
“Khu vực đó (Scarborough – PV) nằm trong Vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của chúng tôi. Cái gọi là quyền lịch sử của Trung Quốc đối với khu vực được bao bọc bởi đường chín đoạn không tồn tại ngoại trừ trong trí tưởng tượng của họ” – ông Lorenzana khẳng định.
“Ngư dân của chúng tôi hoạt động trong EEZ của chúng tôi và tương tự như vậy, tàu và máy bay của chúng tôi tiến hành tuần tra bên trong khu vực của chúng tôi. Họ (Trung Quốc) là những người đã và đang thực hiện các hành vi khiêu khích bằng cách chiếm đóng trái phép một số thực thể bên trong EEZ của chúng tôi. Vì thế, họ không có quyền nói họ đang thực thi pháp luật của họ” – ông Lorenzana nhấn mạnh.
Trung Quốc chiếm thành công bãi cạn Scarborough từ Philippines vào năm 2012 sau một cuộc xung đột căng thẳng. Scarborough, một trong những ngư trường giàu có nhất của khu vực, nằm cách đảo chính Luzon của Philippines 240 km về phía tây, cách đảo Hải Nam (Trung Quốc) 650 km.
Bắc Kinh tuyên bố chủ quyền đối với hầu hết diện tích Biển Đông, ngang nhiên viện dẫn cái gọi là “đường chín đoạn” để biện minh cho quyền lịch sử của nước này tại Biển Đông. Năm 2016, Tòa án Trọng tài thường trực The Hague (Hà Lan) bác yêu sách chủ quyền “đường chín đoạn” của Trung Quốc, nói rằng không có cơ sở pháp lý.
Tuần trước, Bộ Ngoại giao Philippines gửi công hàm ngoại giao phản đối việc lực lượng tuần duyên Trung Quốc tịch thu thiết bị đánh bắt cá của ngư dân Philippines, gọi đây là điều bất hợp pháp.
Tuần trước, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên ngang nhiên nói các cuộc tuần tra của Trung Quốc ở Biển Đông là “không thể chê trách” và các cuộc tuần trên không của Philippines là xâm phạm chủ quyền của Bắc Kinh.
Một nhóm nhân viên hải quân và ba nghị sĩ Philippines cắm cờ Philippines trên một tảng đá nhỏ ở bãi cạn Scarborough để phản đối Trung Quốc. Ảnh: AFP/GETTY IMAGES
Ông Triệu còn bảo vệ các hoạt động của tuần duyên Trung Quốc, đồng thời hối thúc Philippines ngay lập tức chấm dứt những gì ông gọi là “khiêu khích trái phép”.
Hôm 21-8, Bộ Ngoại giao Trung Quốc bảo vệ lực lượng tuần duyên nước này, nói rằng họ đã tiến hành các hoạt động thực thi pháp luật và “các hành động của họ là có thể hiểu được”.
Bộ này còn cáo buộc máy bay quân sự Philippines xâm phạm không phận Trung Quốc tại một khu vực tranh chấp khác trên biển, yêu cầu Manila ngay lập tức chấm dứt hành động khiêu khích.
Trong khi đó, ông Harry Roque - người phát ngôn của Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte giảm nhẹ vấn đề.
“Các nhà ngoại giao của chúng tôi thường xuyên gửi công hàm phản đối như vậy nếu chúng tôi tin rằng quyền chủ quyền của mình bị vi phạm. Tuy nhiên, điều này sẽ không ảnh hưởng tới mối quan hệ tốt đẹp giữa đất nước chúng tôi với Trung Quốc” – ông Roque nói.
Quan hệ Philippines-Trung Quốc cải thiện dưới thời ông Duterte. Ông Duterte từng hồi sinh các mối quan hệ ngoại giao đóng băng giữ hai nước sau khi đắc cử tổng thống năm 2016. Ông Duterte chủ yếu gạt qua bên các tranh chấp hàng hải để thu hút viện trợ, thương mại và đầu tư từ Trung Quốc.
Năm ngoái, tại Bắc Kinh, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nói với Tổng thống Philippines Duterte rằng lập trường của Bắc Kinh về Biển Đông không phải là vấn đề cần đàm phán, một phát ngôn viên của ông Duterte cho biết khi đó.
