Nội dung chính trong chương trình nghị sự là vấn đề tranh chấp chủ quyền ở biển Đông và Brunei giúp Philippines phát triển thăm dò khí đốt.
Tổng thống Philippines khẳng định với Quốc vương Brunei rằng các diễn biến mới nhất ở biển Đông càng thôi thúc ông tìm kiếm đối thoại và hợp tác với Brunei. Tổng thống Philippines đã kêu gọi các nước ASEAN cùng hợp tác thành đối trọng với Trung Quốc.
Báo Malaya (Philippines) ngày 2-6 cho biết trong hội đàm, hai bên đã nhất trí duy trì hòa bình và ổn định ở biển Đông thông qua đối thoại đa phương giữa các nước châu Á, các nước tuyên bố chủ quyền ở biển Đông (Việt Nam, Brunei, Malaysia, Philippines, lãnh thổ Đài Loan) với Trung Quốc. Hai bên nhận định các nước ASEAN nên đối thoại để giải quyết tranh chấp, bên cạnh đó Trung Quốc cũng nên đối thoại với các nước có tranh chấp.
Giàn khoan dầu Hải Dương 981 do Trung Quốc xây dựng trên vùng biển tranh chấp giữa Philippines và Trung Quốc ở biển Đông. Ảnh: chnmilitary.com
Báo Malaya cũng đã công bố ghi chép của Bộ Quốc phòng Philippines về các hành vi quấy nhiễu gần đây của Trung Quốc ở khu vực quần đảo Kalayaan (quần đảo Trường Sa của Việt Nam):
Hồi tháng 3, tàu tuần tra Trung Quốc quấy nhiễu tàu thăm dò dầu khí của Philippines.
Ngày 21-5, tàu Trung Quốc xây cột móng và thả phao tại vùng biển gần khu vực Iroquois Bank (Đá Khúc Giác thuộc đảo Bình Nguyên, quần đảo Trường Sa) ngay lúc Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Lương Quang Liệt đến Philippines trao đổi quan điểm về vấn đề biển Đông.
Ngày 24-5, tức một ngày sau khi bộ trưởng Quốc phòng hai nước cam kết sẽ duy trì ổn định ở biển Đông, tàu Trung Quốc tiếp tục xây cột móng và thả phao ở điểm cũ.
Phát biểu trên truyền hình ngày 1-6, Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Voltaire Gazmin nhận định Trung Quốc đang có ý giành chủ quyền mọi khu vực biển và Philippines bị buộc vào thế phải tăng cường nội lực quân sự để bảo vệ chủ quyền đất nước. Dù vậy ông khẳng định Philippines sẽ ưu tiên phản đối thông qua con đường ngoại giao.
Bộ trưởng Voltaire Gazmin cho biết ông sẽ chất vấn vấn đề này với Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Lương Quang Liệt tại hội nghị Đối thoại Shangri-La ở Singapore.
ĐĂNG KHOA - KHÁNH UYÊN
