Đài CNN nhận định rằng thế giới có thể dễ thở hơn một chút sau cuộc gặp của Tổng thống Mỹ Joe Biden với Chủ tịch Trung Quốc (TQ) Tập Cận Bình chiều 14-11 tại Bali (Indonesia) khi hai bên cùng thống nhất quản lý khác biệt, tránh xung đột, cùng bắt tay giải quyết nhiều vấn đề của thế giới. Tuy nhiên cộng đồng thế giới vẫn cần lưu ý rằng việc va chạm giữa hai siêu cường thế giới vẫn chưa dừng lại.
 |
Phái đoàn Mỹ do Tổng thống Joe Biden dẫn đầu (trái) và phái đoàn Trung Quốc do Chủ tịch Tập Cận Bình dẫn đầu (phải) trong cuộc gặp chiều 14-11 ở Bali (Indonesia), bên lề kỳ hội nghị thượng đỉnh G20. Ảnh: AFP |
Không để đối đầu bùng phát thành xung đột
Theo CNN, các tuyên bố công khai của cả hai bên sau cuộc gặp dường như chỉ ra một nền tảng cơ bản là mỗi bên đều nhận ra bản chất quan trọng của sự đối đầu giữa hai nước, và cả hai đều muốn đảm bảo rằng ít nhất sự đối đầu này chưa bùng phát thành một cuộc chiến.
Hai nước đang hướng tới việc khôi phục và duy trì thường xuyên việc trao đổi cấp cao. Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken hiện dự kiến sẽ thăm TQ vào năm tới. Các cuộc trao đổi như vậy đã bị đình chỉ kể từ sau lần Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi thăm Đài Loan vào tháng 8 dẫn tới phản ứng phản đối dữ dội của TQ với một chiến dịch quân sự quy mô.
Liên lạc giữa các nhà lãnh đạo rất quan trọng vào thời điểm khủng hoảng. Bất kỳ sự hiểu biết và tin cậy nào giữa ông Tập và ông Biden có thể phát huy tác dụng trong trường hợp lực lượng hải quân của hai bên xảy ra đụng độ. Sự thiếu liên lạc giữa các nhà lãnh đạo là một lý do tại sao mối quan hệ giữa Nga với phương Tây về Ukraine trở nên nguy hiểm đến vậy, CNN lấy ví dụ.
 |
Tổng thống Mỹ Joe Biden (phải) và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình bắt tay trong cuộc gặp chiều 14-11 ở Bali (Indonesia), bên lề kỳ hội nghị thượng đỉnh G20. Ảnh: AFP |
Ông Leon Panetta - cựu Chánh văn phòng Nhà Trắng, Bộ trưởng Quốc phòng kiêm Giám đốc CIA, người xử lý mối quan hệ Mỹ - Trung trong nhiều thập niên - đã bày tỏ sự lạc quan thận trọng sau cuộc hội đàm giữa ông Biden và ông Tập.
“Nếu cuộc gặp này đưa mối quan hệ trở lại bình diện ngoại giao, thay vì xung đột họ có thể đối thoại, tôi nghĩ cuộc gặp này có thể rất quan trọng” – ông Panetta nói với CNN.
Khác biệt hai bên vẫn còn đó
Tại cuộc gặp thượng đỉnh hôm qua, ông Biden và ông Tập rõ ràng đều muốn tránh đụng độ lúc này. Tuy nhiên mục tiêu của hai bên - TQ muốn trở thành cường quốc châu Á và sức mạnh tiềm năng toàn cầu, như Mỹ - về cơ bản vẫn không tương thích.
Họp báo sau 3 giờ hội đàm, ông Biden cho biết ông đã nhấn mạnh với ông Tập rằng Bắc Kinh cũng có nghĩa vụ kiềm chế hoạt động tên lửa và hạt nhân gây mất ổn định của Triều Tiên.
|
Trong khi đó, tuyên bố của Bộ Ngoại giao TQ về cuộc gặp lưu ý đến tiền đề trung tâm trong chính sách đối ngoại của ông Biden - xung đột giữa hai thể chế và TQ cho rằng điều này tác động đến cách Mỹ quan hệ với mình.
“Không bên nào nên cố gắng nắn bên kia theo hình ảnh của chính mình hoặc tìm cách thay đổi hoặc thậm chí phá hoại hệ thống của bên kia. Thay vì nói theo cách này và hành động theo cách khác, Mỹ cần tôn trọng các cam kết của mình bằng hành động cụ thể” – theo tuyên bố của Bộ Ngoại giao TQ.
Trước hội đàm ông Tập cũng có bình luận công khai rằng “một chính khách nên suy nghĩ và biết vị trí lãnh đạo đất nước của mình”, “nên suy nghĩ và biết cách hòa hợp với các quốc gia khác và thế giới rộng lớn hơn”.
Phần ông Biden sau cuộc hội đàm có nhận xét rằng ông không thấy ông Tập “đối đầu hơn hay hòa giải hơn”.
Theo CNN, những phát ngôn trên gợi ý những bất đồng nóng bỏng ở các lĩnh vực dễ biến động nhất trong quan hệ Mỹ-Trung, chẳng hạn như Đài Loan, thương mại và nhân quyền.
Tiến bộ cho thế giới
Cuộc gặp giữa ông Biden và ông Tập là dấu hiệu cho thấy các quốc gia hùng mạnh nhất thế giới vẫn có thể hợp tác với nhau vì lợi ích rộng lớn hơn của hành tinh.
 |
Cái bắt tay được chờ đợi giữa Tổng thống Mỹ Joe Biden (phải) và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình (trái) chiều 14-11 ở Bali (Indonesia), bên lề kỳ hội nghị thượng đỉnh G20. Ảnh: AP |
Theo phía Mỹ, cuộc gặp giữa ông Biden và ông Tập mang lại 2 kết quả quan trọng: Lập trường chung rằng Nga không được sử dụng vũ khí hạt nhân ở Ukraine và việc nối lại các cuộc đàm phán về khí hậu giữa các nhà đàm phán Mỹ và TQ.
Ông Biden công khai nói với ông Tập rằng Mỹ đã sẵn sàng tái bắt đầu các cuộc đàm phán về khí hậu - vào thời điểm thích hợp với hội nghị thượng đỉnh khí hậu COP 27 ở Ai Cập. Hai lãnh đạo “nhất trí trao quyền cho các quan chức cấp cao chủ chốt duy trì liên lạc và tăng cường các nỗ lực mang tính xây dựng” về biến đổi khí hậu, ổn định kinh tế vĩ mô toàn cầu bao gồm giảm nợ, an ninh y tế và an ninh lương thực toàn cầu”, theo Nhà Trắng.
Ông Biden và ông Tập “nhắc lại thỏa thuận rằng một cuộc chiến tranh hạt nhân không bao giờ được nổ ra” và “nhấn mạnh sự phản đối đối với việc sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ khí hạt nhân ở Ukraine”.
Ngăn chặn rủi ro hạt nhân cũng là một phần nội dung bàn đến trong cuộc gặp của các lãnh đạo cơ quan tình báo của Mỹ và Nga tại Thổ Nhĩ Kỳ ngày 14-11.
