Sĩ số vượt chuẩn, Bộ GD&ĐT yêu cầu tính phương án xây thêm trường

Ngày 19-12, Bộ GD&ĐT tổ chức hội nghị giao ban trực tuyến với các địa phương về việc sắp xếp, tổ chức các cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông và giáo dục thường xuyên công lập.

Lộ trình sắp xếp gắn với thực tiễn địa phương

Trình bày báo cáo về tình hình thực hiện sắp xếp mạng lưới giáo dục theo mô hình chính quyền địa phương hai cấp, ông Thái Văn Tài, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Phổ thông (Bộ GD&ĐT), cho biết đến năm học 2025-2026, tất cả các đơn vị hành chính cấp xã trên cả nước đều đã có trường tiểu học, 93,2% số xã có trường THCS.

Khoảng 6,8% số xã, chủ yếu ở vùng sâu, vùng xa, vùng cao, biên giới và hải đảo vẫn phải tổ chức trường liên xã hoặc trường phổ thông nhiều cấp học do mật độ dân cư thấp và điều kiện địa lý đặc thù.

Cả nước hiện có 11.559 trường tiểu học với gần 8,9 triệu học sinh và hơn 8.400 trường THCS với gần 6,7 triệu học sinh. Mặc dù mạng lưới trường, lớp nhìn chung đã phủ kín, đáp ứng yêu cầu phổ cập giáo dục, theo ông Tài, thực tế vẫn tồn tại sự chênh lệch rõ rệt giữa các vùng miền.

Cụ thể, tại các đô thị lớn và khu công nghiệp, sĩ số học sinh bình quân rất cao, cấp tiểu học đạt 37,8 em/lớp, THCS đạt 44,5 em/lớp.

Riêng tại Hà Nội và TP.HCM, một số lớp có trên 55 học sinh. Ngược lại, tại các vùng miền núi phía Bắc và Tây Nguyên, nhiều trường quy mô nhỏ chỉ khoảng 18 em/lớp, thậm chí phải tổ chức dạy ghép.

Thực hiện chỉ đạo của Trung ương, việc sắp xếp các cơ sở giáo dục công lập cấp xã phải hoàn thành trước ngày 31-12 năm nay. Theo tổng hợp báo cáo của 23/34 tỉnh, thành gửi về Bộ GD&ĐT tính đến ngày 18-12, hầu hết địa phương giữ nguyên các trường mầm non, tiểu học, THCS, THPT trong năm 2025 và xây dựng lộ trình sắp xếp sau khi kết thúc năm học 2025-2026.

Các cơ sở giáo dục thường xuyên có mức sáp nhập mạnh nhất, nhiều địa phương giảm trên 30%. Đối với giáo dục mầm non và phổ thông, phần lớn các tỉnh ghi nhận mức giảm dưới 10%. Việc sắp xếp bước đầu góp phần tinh giản đầu mối, giảm biên chế quản lý và bố trí lại đội ngũ giáo viên hợp lý hơn.

Tuy nhiên, Bộ GD&ĐT nhận định một số nơi sáp nhập theo hướng cơ học có thể gây quá tải cơ sở vật chất hoặc ảnh hưởng đến quyền tiếp cận giáo dục của học sinh vùng khó khăn.

Chất lượng giáo dục là mục tiêu cao nhất

Tại hội nghị, đại diện các Sở GD&ĐT TP Huế, Phú Thọ, Tuyên Quang thống nhất quan điểm việc sắp xếp phải thận trọng, có lộ trình và tạo sự đồng thuận của nhân dân. Chủ trương chung là giữ ổn định các cơ sở giáo dục, chỉ sáp nhập những trường quy mô quá nhỏ, không còn phù hợp và phải đảm bảo điều kiện đi lại an toàn cho học sinh.

Các địa phương cũng kiến nghị cần gắn việc sắp xếp với đầu tư trường nội trú, bán trú để ổn định việc học cho học sinh vùng đặc thù.

Riêng ông Bùi Quang Trí, Phó Giám đốc Sở GD&ĐT Tuyên Quang, đề xuất sớm có hướng dẫn cụ thể đối với việc tổ chức, tuyển sinh và hoạt động của các trường bán trú, nội trú khu vực biên giới, làm căn cứ để địa phương triển khai thống nhất.

Trong khi đó, đại diện Sở GD&ĐT Đắk Lắk và Vĩnh Long cho rằng khó khăn lớn nhất hiện nay là nguồn lực đầu tư cơ sở vật chất. Các địa phương này kiến nghị Bộ GD&ĐT và Trung ương quan tâm hỗ trợ kinh phí, hướng dẫn linh hoạt để việc sắp xếp phù hợp với điều kiện từng vùng, không gây gián đoạn hoạt động giáo dục.

Thứ trưởng thường trực Bộ GD&ĐT Phạm Ngọc Thưởng nhấn mạnh việc rà soát mạng lưới là nhiệm vụ thường xuyên nhưng không được chạy theo số lượng hay cắt giảm cơ học. Mục tiêu cao nhất là nâng cao chất lượng dạy học, đảm bảo quyền lợi của học sinh và điều kiện dạy học của giáo viên.

Thứ trưởng lưu ý những nơi sĩ số vượt chuẩn cần tính đến phương án chia tách, xây dựng trường mới để đảm bảo an toàn và nguyên lý giáo dục.

Lãnh đạo Bộ GD&ĐT đặt ra yêu cầu xuyên suốt là phải đảm bảo "đủ trường, đủ lớp, đủ giáo viên" một cách hợp lý. Các địa phương cần thực hiện nghiêm tiêu chuẩn về cơ sở vật chất và không để gián đoạn hoạt động giáo dục trong quá trình thực hiện.

Về phía Bộ, ông Thưởng yêu cầu các đơn vị chuyên môn tiếp tục hoàn thiện quy chuẩn về trường lớp, đội ngũ giáo viên, sĩ số học sinh theo điều kiện mới, đồng thời tổng hợp nhu cầu của địa phương để tham mưu bố trí nguồn lực hỗ trợ từ kế hoạch đầu tư công và các chương trình mục tiêu quốc gia.