Quan hệ ngoại giao giữa Canada và Ấn Độ xấu đi nhanh chóng liên quan vụ Ottawa cáo buộc New Delhi có dính líu tới cái chết của ông Hardeep Singh Nijjar - thủ lĩnh ly khai người Sikh và là công dân Canada, theo hãng tin Reuters.
Mới đây, ngày 21-9, Bộ Các vấn đề toàn cầu Canada thông báo Cao ủy Canada tại Ấn Độ sẽ giảm số lượng nhà ngoại giao ở đây do lo ngại vấn đề an ninh, theo hãng tin Bloomberg.
“Trong bối cảnh căng thẳng gia tăng hiện nay, chúng tôi đang hành động để đảm bảo an toàn cho các nhà ngoại giao của chúng tôi. Chúng tôi quyết định điều chỉnh tạm thời sự hiện diện của nhân viên ở Ấn Độ” - Bộ Các vấn đề toàn cầu Canada cho hay.
Cùng ngày, Trung tâm tiếp nhận hồ sơ xin thị thực Ấn Độ BLS International có trụ sở ở Canada thông báo đình chỉ vô thời hạn các dịch vụ cấp thị thực kể từ ngày 21-9 với “lý do liên quan việc vận hành".
Bộ Ngoại giao Ấn Độ chưa phản hồi về thông tin trên.
Động thái trên được đưa ra trong bối cảnh căng thẳng ngoại giao Ấn Độ-Canada leo thang hơn nữa khi hai nước trả đũa lẫn nhau qua việc trục xuất nhà ngoại giao.
Vì sao quan hệ New Delhi và Ottawa lại chuyển biến xấu như vậy?
Nguồn cơn căng thẳng
Ngày 18-9, phát biểu tại Hạ viện Canada, Thủ tướng Canada - ông Justin Trudeau cho biết các cơ quan an ninh nước này “đang tích cực điều tra những cáo buộc đáng tin cậy về mối liên hệ tiềm tàng giữa các đặc vụ Ấn Độ” và cái chết của ông Nijjar.
Ông Trudeau nhấn mạnh rằng bất kỳ sự tham gia nào của chính phủ nước ngoài vào việc giết hại công dân Canada là "sự vi phạm chủ quyền không thể chấp nhận được".
Thủ tướng Trudeau cũng cho biết đã nêu vấn đề trên với người đồng cấp Ấn Độ Narendra Modi trong cuộc gặp giữa hai lãnh đạo bên lề Hội nghị thượng đỉnh G20 tại thủ đô New Delhi diễn ra vào đầu tháng 9 vừa qua.
Ngay sau đó, Ngoại trưởng Canada - bà Melanie Joly trục xuất một nhà ngoại giao Ấn Độ.
Ngày 19-9, trong một động thái nhằm xoa dịu căng thẳng, ông Trudeau kêu gọi Ấn Độ cần phải "xem xét vấn đề này một cách hết sức nghiêm túc".
"Chúng tôi đang làm như vậy và chúng tôi không tìm cách khiêu khích hay leo thang căng thẳng” - ông Trudeau nói.
Tuy nhiên cho đến nay Canada vẫn chưa công bố bằng chứng về liên hệ giữa chính phủ Ấn Độ và cái chết của ông Nijjar.
Đáp trả cáo buộc từ phía Ottawa, chính phủ Ấn Độ cho biết Thủ tướng Narendra Modi “bác bỏ hoàn toàn” cáo buộc từ Canada.
Ngày 19-9, Bộ Ngoại giao Ấn Độ gọi cáo buộc trên là “vô căn cứ và mang động cơ”, đồng thời trục xuất một nhà ngoại giao Canada để trả đũa.
Ngày 20-9, Bộ Ngoại giao Ấn Độ ra khuyến cáo các công dân nước này ở Canada rằng “trước các hoạt động chống đối Ấn Độ gia tăng cũng như tội ác thù ghét và bạo lực được dung túng về mặt chính trị ở Canada, tất cả công dân Ấn Độ ở đó và những người dự định đến đó cần hết sức thận trọng".
“Do môi trường an ninh ngày càng xấu đi ở Canada, các sinh viên Ấn Độ cần hết sức thận trọng và luôn cảnh giác” - Bộ Ngoại giao Ấn Độ lưu ý.
Nhiều nước quan ngại
Nhiều nước lên tiếng về căng thẳng ngoại giao hiện nay giữa Canada và Ấn Độ, đài CNN đưa tin ngày 20-9.
Mỹ bày tỏ sự quan ngại về vụ việc. Người phát ngôn Hội đồng An ninh quốc gia Mỹ Adrienne Watson nhấn mạnh “điều quan trọng là các cuộc điều tra của Canada được tiến hành và thủ phạm phải được đưa ra công lý”.
Úc cũng bày tỏ sự “quan ngại sâu sắc”. Bộ Ngoại giao Úc nói: “Chúng tôi hiểu những báo cáo đó sẽ gây lo ngại cho một số người trong cộng đồng người Úc. Cộng đồng người Ấn Độ hải ngoại là những người đóng góp quan trọng và mang lại giá trị cho xã hội đa văn hóa sôi động và kiên cường của chúng ta”.
Trong khi đó, phát ngôn viên của chính phủ Anh cho biết nước này vẫn liên lạc chặt chẽ với Canada về vụ việc nhưng nhấn mạnh việc bình luận thêm sẽ không phù hợp khi cuộc điều tra vẫn đang được chính phủ Canada tiến hành.
Box: Hardeep Singh Nijjar là ai?
Ông Nijjar sinh năm 1977 tại quận Jalandhar (bang Punjab, Ấn Độ) và chuyển đến sống ở Canada vào năm 1997. Ông Nijjar là thủ lĩnh phong trào Khalistan với mục đích kêu gọi thành lập nền tự trị của người Sikh khỏi Ấn Độ.
Chính phủ Ấn Độ ban hành lệnh truy nã ông Nijjar với cáo buộc hoạt động khủng bố và âm mưu giết người. Tuy nhiên ông Nijjar phủ nhận các cáo buộc.
Năm 2016, truyền thông Ấn Độ đưa tin ông Nijjar bị nghi ngờ là chủ mưu vụ đánh bom ở Punjab và tổ chức đào tạo những kẻ khủng bố ở ngoại ô Vancouver (Canada).
Năm 2020, Ấn Độ tuyên bố ông Nijjar là thành viên của nhóm chiến binh bị cấm hoạt động và là thành phần khủng bố.
Năm ngoái, chính quyền Ấn Độ cáo buộc ông Nijjar có liên quan vụ tấn công một linh mục đạo Hindu ở Ấn Độ và treo thưởng khoảng 16.000 USD cho ai cung cấp thông tin về ông Nijjar.
Vào ngày 18-6 ông Nijjar bị các tay súng đeo mặt nạ bắn chết bên ngoài ngôi đền của người Sikh ở Surrey (ngoại ô Vancouver, Canada).
