UBND TP.HCM vừa ban hành kế hoạch thực hiện các khu vực phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng (Transit Oriented Development – TOD) dọc tuyến Metro số 2 (Bến Thành - Tham Lương).
Theo kế hoạch, thành phố sẽ tiến hành một chuỗi công việc quy mô lớn, bao gồm rà soát toàn bộ hệ thống quy hoạch liên quan, đánh giá pháp lý đất đai, hiện trạng hạ tầng kỹ thuật - xã hội, từ đó xác định rõ ranh giới các khu vực TOD.
Đồng thời, thành phố sẽ lập và thẩm định đề cương - dự toán, lựa chọn đơn vị tư vấn đủ năng lực, tổ chức lập đồ án quy hoạch, lấy ý kiến cộng đồng và trình phê duyệt theo đúng quy định hiện hành.
TP.HCM đặt mục tiêu hình thành khu vực TOD hiện đại bao quanh các nhà ga tuyến metro số 2, kéo dài từ ga trung tâm Bến Thành đến depot Tham Lương. Những khu vực này được định hướng trở thành các không gian đô thị năng động, đa chức năng, phát triển hài hòa với mạng lưới giao thông công cộng chất lượng cao.
Quy hoạch TOD cũng góp phần tạo ra nguồn lực mới thông qua việc rà soát hiện trạng, điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất, thực hiện thu hồi - tái định cư, đồng thời hình thành quỹ đất sạch để triển khai thí điểm các dự án chỉnh trang đô thị, thương mại, dịch vụ theo định hướng giao thông công cộng.
Ở giai đoạn ưu tiên, thành phố tập trung nghiên cứu điều chỉnh quy hoạch tại các vị trí trọng điểm như Depot Tham Lương, ga Phạm Văn Bạch, ga Tân Bình, ga Bảy Hiền và ga Bến Thành, trước khi mở rộng công tác quy hoạch ra toàn tuyến.
Việc lập quy hoạch TOD được thực hiện theo Nghị quyết 38/2025, trong đó nhấn mạnh chiến lược lấy giao thông công cộng làm trục phát triển đô thị, tập trung dân cư, thương mại, văn phòng trong bán kính đi bộ quanh ga metro; tối ưu hóa sử dụng đất; gia tăng hiệu quả công trình công cộng; giảm xe cá nhân và hạn chế ô nhiễm.
Những giải pháp quy hoạch này sẽ được kết hợp một cách tinh tế với nhiệm vụ bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa bản địa, nhằm gìn giữ bản sắc đô thị.
Phạm vi nghiên cứu TOD được xác định trong bán kính 1.000m tính từ tâm nhà ga hoặc depot. Trường hợp thửa đất chỉ nằm một phần trong phạm vi này, TP sẽ xem xét quyết định đưa toàn bộ hoặc một phần thửa đất vào khu vực TOD. Việc xác định ranh giới và diện tích lập quy hoạch dựa trên kết quả rà soát quy hoạch đã được cơ quan có thẩm quyền chấp thuận.
Theo kế hoạch được chủ đầu tư công bố trước đó, tuyến metro số 2 dự kiến khởi công vào ngày 15-1-2026 và bắt đầu thi công từ ngày 16-1-2026. Metro số 2 sẽ được thi công trong giai đoạn 2026 - 2030, sau đó bảo hành và khắc phục khiếm khuyết trong giai đoạn 2031 - 2032.
Tuyến metro có tổng chiều dài hơn 11 km, trong đó 9 km đi ngầm và gần 2 km đi trên cao. Tuyến đi qua các quận 1, 3, 10, 12, Tân Bình và Tân Phú cũ, kết nối trung tâm thành phố với khu vực Tây Bắc.
Dự án được phê duyệt lần đầu vào tháng 10-2010 với tổng vốn hơn 26.000 tỉ đồng, sau đó điều chỉnh lên hơn 47.800 tỉ đồng vào năm 2019, chủ yếu từ nguồn vốn vay ODA. Tuy nhiên, đến cuối năm 2024, TP.HCM quyết định chuyển sang sử dụng vốn ngân sách, nhằm chủ động nguồn lực và đẩy nhanh tiến độ.
Khi hoàn thành, tuyến metro này sẽ trở thành trục giao thông xương sống kết nối trung tâm thành phố với Tây Bắc, góp phần giảm tải cho các tuyến đường huyết mạch như Cách Mạng Tháng Tám, Trường Chinh, Cộng Hòa...
