Ngày 17-12, Phòng Cảnh sát kinh tế (PC03), Công an TP.HCM cho biết đơn vị vừa chủ trì, phối hợp với Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1 phát hiện, ngăn chặn vụ vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới với quy mô lớn.
Gắn mác "xỉ đa kim" để vận chuyển đi Trung Quốc
Thông tin ban đầu, lực lượng chức năng đã tiến hành kiểm tra hồ sơ và thực tế đối với hai tờ khai hải quan do Công ty TNHH TMDV XNK Đại Phát Đồng Nai đăng ký. Lô hàng gồm 23 container, được doanh nghiệp khai báo là “xỉ đa kim… thu gom trong quá trình luyện kim” để xuất khẩu sang Trung Quốc.
Tuy nhiên, qua kiểm tra, lấy mẫu giám định, cơ quan chức năng xác định hàng hóa thực tế không phải là phế liệu như khai báo. Kết quả giám định của Phân viện Khoa học hình sự (Bộ Công an) cho thấy, hàng hóa trong các container có tổng khối lượng hơn 652 tấn (652.080 kg).
Đáng chú ý, đây là loại hàng có hàm lượng kim loại cao với thành phần đồng trung bình 26,25%, sắt 37,35%, lưu huỳnh 35,69%. Bản chất hàng hóa là đồng ở dạng hợp chất CuFeS_2 (tinh quặng), là tài nguyên khoáng sản có giá trị lớn chứ không phải chất thải.
Căn cứ tài liệu thu thập được, Cơ quan CSĐT Công an TP.HCM đã ra quyết định khởi tố vụ án hình sự vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới theo Điều 189 Bộ luật Hình sự.
Chiêu thức lập công ty "ma", nhận đơn qua WeChat
Kết quả điều tra bước đầu xác định đây là đường dây hoạt động có tổ chức, phân công vai trò chặt chẽ do Nguyễn Nguyên Lý cầm đầu.
Lý là người trực tiếp điều hành toàn bộ đường dây. Người này nhận “đơn hàng” từ một người Trung Quốc thông qua ứng dụng WeChat. Sau đó, Lý chỉ đạo các khâu từ thuê container, đặt tàu vận chuyển, tổ chức đóng hàng đến việc sử dụng pháp nhân doanh nghiệp để làm thủ tục thông quan.
Để thực hiện hành vi, các thành viên trong nhóm được phân công nhiệm vụ cụ thể: người phụ trách tìm hiểu chính sách pháp luật và khai báo hải quan; người "chạy" hiện trường tại cảng; người chuyên thành lập, quản lý các công ty “ma” để mua bán hóa đơn, lập hồ sơ khống nhằm hợp thức hóa nguồn gốc hàng hóa và điều phối dòng tiền.
Theo cơ quan điều tra, thủ đoạn của nhóm này rất tinh vi. Không chỉ gian dối về tên gọi, mã HS, chủng loại hàng hóa, nhóm của Lý còn sử dụng các doanh nghiệp không hoạt động thực tế, mua hóa đơn giá trị gia tăng từ các pháp nhân không có giao dịch thật.
Mục đích nhằm biến sản phẩm khoáng sản giá trị cao thành "xỉ đa kim" (chất thải) để trốn tránh sự kiểm soát của cơ quan quản lý nhà nước.
Hội đồng định giá tài sản trong tố tụng hình sự cấp TP kết luận lô hàng vi phạm có giá trị nhiều tỉ đồng.
Mở rộng điều tra nguồn gốc khoáng sản
Cơ quan CSĐT Công an TP.HCM nhận định, hành vi này tiềm ẩn nguy cơ gây thất thoát tài nguyên quốc gia, kéo theo các vi phạm khác như trốn thuế, rửa tiền.
Hiện PC03 đang tiếp tục mở rộng điều tra, tập trung làm rõ danh tính người Trung Quốc đặt hàng và tiêu thụ; truy xét nguồn gốc thực sự của 23 container khoáng sản để xác định có hay không hành vi khai thác trái phép trong nội địa. Đồng thời, công an cũng làm rõ vai trò của các doanh nghiệp, cá nhân môi giới mua bán hóa đơn để xử lý nghiêm theo quy định pháp luật.
