Ngày 23-12, Bệnh viện Nhi đồng 2 (TP.HCM) cho biết các bác sĩ khoa Ngoại tổng hợp vừa thực hiện thành công ca phẫu thuật cấp cứu đặc biệt khó khăn, giành lại sự sống cho một bé trai sinh non song thai. Bé trai cân nặng chưa đến 1 kg, bị viêm ruột hoại tử nặng do hội chứng truyền máu song thai.
Sản phụ sinh mổ ở 31 tuần 4 ngày do suy thai, cân nặng lúc sinh của bé trai là 950 gram. Sau sinh, bé thở nhanh và được theo dõi tại khoa sơ sinh của một bệnh viện sản tại TP.HCM.
Tuy nhiên, chỉ 2 ngày sau sinh, bé xuất hiện hàng loạt dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm: Bụng trướng căng nhanh, ống thông dạ dày ra dịch xanh, chưa đi tiêu, tình trạng hô hấp xấu dần.
Kết quả X-quang bụng ghi nhận hình ảnh ruột giãn to, gợi ý tắc ruột. Bệnh nhi được chuyển khẩn cấp sang Bệnh viện Nhi đồng 2.
Khi nhập khoa Cấp cứu Bệnh viện Nhi đồng 2, bệnh nhi trong tình trạng nặng: Bụng trướng căng, ảnh hưởng hô hấp phải thở máy, thông dạ dày ra nhiều dịch xanh.
Trước diễn tiến nguy kịch, ca bệnh được hội chẩn khẩn cấp với ngoại nhi. Các bác sĩ thống nhất chỉ định phẫu thuật cấp cứu, bởi nếu chậm trễ, nguy cơ thủng ruột, nhiễm trùng huyết và tử vong là rất cao.
BS CKI Nguyễn Hiền, khoa Ngoại Tổng hợp, Bệnh viện Nhi Đồng 2, cho biết trong quá trình mổ ghi nhận 15 cm ruột non viêm, hoại tử, ruột giãn to, mất nhu động, nguy cơ thủng ruột cao do thiếu máu nuôi.
Các bác sĩ đã quyết định cắt bỏ hoàn toàn đoạn ruột hoại tử, sau đó nối lại hai đầu ruột lành.
BS Hiền chia sẻ đây là ca mổ vô cùng thách thức vì bệnh nhi chưa đến 1 kg, kèm rối loạn đông máu, trong khi ruột rất nhỏ, mỏng và dễ tổn thương. Phẫu thuật đòi hỏi thao tác nhanh, chính xác và tỉ mỉ tuyệt đối để mang lại kết quả tốt nhất.
Sau phẫu thuật, bé được chăm sóc tích cực tại khoa Hồi sức sơ sinh. Hiện tình trạng bệnh nhi ổn định dần, đã ăn sữa và đi tiêu trở lại, các chỉ số sinh tồn cải thiện tốt. Nếu tiếp tục tiến triển thuận lợi, bé dự kiến sớm được xuất viện.
PGS.TS.BS Phạm Ngọc Thạch, Phó Giám đốc Bệnh viện Nhi đồng 2, cho hay viêm ruột hoại tử là bệnh lý nặng, thường gặp ở trẻ sinh non, nhẹ cân, đặc biệt trong các trường hợp song thai một nhau có hội chứng truyền máu song thai.
Theo đó, bé là thai cho trong hội chứng truyền máu song thai, với các đặc điểm như thiểu ối, thiếu máu mạn tính, suy dinh dưỡng bào thai
Trong khi đó, người anh song sinh là thai nhận, nhận nhiều máu và dinh dưỡng hơn, cân nặng lúc sinh 1,5 kg. Sự mất cân bằng tuần hoàn này khiến máu được ưu tiên cho não và tim, còn đường ruột bị giảm tưới máu kéo dài từ trong bào thai, là điều kiện dẫn đến viêm ruột hoại tử sau sinh.
Trong truyền máu song thai, thai cho bị thiếu máu kéo dài. Máu được ưu tiên cho các cơ quan sống còn như não và tim, khiến ruột bị thiếu máu từ trong bào thai. Đây là cơ chế quan trọng dẫn đến viêm ruột hoại tử sau sinh.
BS Thạch nhấn mạnh sự phối hợp chặt chẽ giữa sản khoa và nhi khoa có vai trò đặc biệt quan trọng trong phát hiện sớm và điều trị kịp thời viêm ruột hoại tử, nhất là ở trẻ sinh non, nhẹ cân và song thai nguy cơ cao. Sau sinh, sự phối hợp giữa khoa sơ sinh, hồi sức sơ sinh và ngoại nhi giúp trẻ được theo dõi sát, can thiệp đúng thời điểm và nâng cao cơ hội sống còn.
Tại Bệnh viện Nhi Đồng 2, mỗi năm khoa Sơ sinh và Hồi sức sơ sinh tiếp nhận khoảng 40–50 trường hợp viêm ruột hoại tử, trong đó 20–30 trường hợp cần can thiệp phẫu thuật. Tuy nhiên trường hợp viêm ruột hoại tử trên trẻ truyền máu song thai rất hiếm gặp.
Các bác sĩ khuyến cáo phụ huynh không chủ quan trước các dấu hiệu tiêu hóa bất thường ở trẻ sinh non, bởi phát hiện sớm và phối hợp đa chuyên khoa kịp thời là yếu tố quyết định kết quả điều trị.
Trong song thai, hội chứng truyền máu xảy ra khi có sự thông nối mạch máu ở bánh nhau giữa 2 thai. Trong đó:
- Thai cho là thai có dòng máu mà bình thường nó đến nuôi chính thai cho, nhưng ở trường hợp này nó được vận chuyển - bơm sang thai nhận, thường sẽ có biểu hiện thiểu ối
- Thai nhận là thai sẽ được nhận thêm dòng máu được bơm từ thai cho đến nên thường có biểu hiện đa ối.
