Ngày 24-10, nhân Hội nghị Cấp cao Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) lần thứ 47 tại Malaysia, cựu Tổng thư ký ASEAN - ông Ong Keng Yong có cuộc trao đổi với kênh Channel NewsAsia (CNA) về uy tín và ảnh hưởng của khối.
Uy tín cao
Ông Ong nhận định một cách tự tin rằng ASEAN vừa có vị trí địa lý vừa có vai trò kinh tế “rất quan trọng” đối với nhiều cường quốc trên thế giới.
Nhận định của ông Ong được đưa ra trong bối cảnh nhiều nhà lãnh đạo thế giới, trong đó có Tổng thống Mỹ Donald Trump, có mặt tham dự hội nghị tại Kuala Lumpur.
Ông Ong đánh giá rằng sự hiện diện của các nhà lãnh đạo này cho thấy ASEAN có vai trò như một diễn đàn trọng yếu, nơi các quốc gia tìm cách hợp tác với khối nhằm thúc đẩy lợi ích của mình.
“Thách thức hằng năm đối với chúng ta là xem từng nhà lãnh đạo sẽ mang đến hay trao đổi điều gì với lãnh đạo của chúng ta”- ông Ong nói.
“Tôi cho rằng Hội nghị Cấp cao ASEAN thu hút các nhà lãnh đạo hàng đầu này bởi vì họ đều có điều muốn trình bày và thảo luận với chúng ta, cũng như chúng ta có điều muốn trình bày và thảo luận với họ” - Tổng thư ký ASEAN giai đoạn 2003-2007 nói thêm.
Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 47 và các cuộc họp liên quan diễn ra từ ngày 26 đến 28-10. Nội dung chương trình nghị sự bao gồm các biện pháp thúc đẩy hội nhập kinh tế, giảm thiểu rủi ro an ninh và đẩy mạnh quá trình chuyển đổi năng lượng.
Thêm thành viên
Hòa bình và an ninh tiếp tục là những ưu tiên hàng đầu tại hội nghị sắp tới, với một thỏa thuận hòa bình giữa Thái Lan và Campuchia có thể đánh dấu cột mốc ngoại giao quan trọng đối với ASEAN.
Thỏa thuận này được đưa ra sau các cuộc đụng độ biên giới giữa hai nước hồi tháng 7.
Ông Ong cho biết cách tiếp cận của ASEAN không phải là áp đặt hòa bình bằng vũ lực, mà là khuyến khích đối thoại và thỏa hiệp lẫn nhau.
Hội nghị lần này cũng được kỳ vọng sẽ là diễn đàn thúc đẩy các nỗ lực hòa bình tại Myanmar.
Myanmar đến nay vẫn chưa hoàn toàn tuân thủ “Đồng thuận 5 điểm” của ASEAN - lộ trình được khối thống nhất nhằm giải quyết khủng hoảng chính trị một cách hòa bình.
“Đồng thuận 5 điểm của ASEAN không phải là vô hiệu. Đó vẫn là một văn kiện có giá trị” - ông Ong khẳng định, nhấn mạnh rằng khối không thể từ bỏ kế hoạch này, mà cần phải nỗ lực củng cố và thực thi hiệu quả hơn.
Trước tiến triển hạn chế hiện nay, ông Ong đề xuất nên mời các nước láng giềng của Myanmar - bao gồm cả những nước ngoài ASEAN - cùng phối hợp trong một cách tiếp cận ngoại giao rộng hơn nhằm đảm bảo hòa bình và ổn định dọc theo các khu vực biên giới chung.
“Hòa bình phải được duy trì, ít nhất là tại các khu vực biên giới của những quốc gia có liên quan đến Myanmar” - ông Ong nói.
Tại hội nghị năm nay, Timor-Leste chính thức gia nhập ASEAN với tư cách là thành viên thứ 11.
Ông Ong cho biết các quốc gia thành viên ASEAN đều cam kết chào đón Timor-Leste, đồng thời tập trung hỗ trợ quốc gia 1,4 triệu dân Timor-Leste phát triển kinh tế và nguồn nhân lực.
Trách nhiệm, cơ hội, tiềm năng
Trên bình diện toàn cầu, căng thẳng địa chính trị vẫn đang tiếp diễn. Ông Ong nhận định rằng Đông Nam Á đang phải đối mặt nhiều thách thức ngày càng gia tăng trong bối cảnh thế giới biến động mạnh. Ông kêu gọi các nhà lãnh đạo ASEAN cần đoàn kết khi đối thoại với các cường quốc.
Sự bất định xung quanh lệnh ngừng bắn tại Dải Gaza cũng sẽ là một trong những nội dung nổi bật trên chương trình nghị sự, bên cạnh các cuộc thảo luận về vai trò của ASEAN trong công tác tái thiết dải đất này.
Ông Ong cho biết ưu tiên trước mắt là viện trợ nhân đạo và tái thiết, trong đó có nhu cầu cấp bách về lương thực, thuốc men và các nhu yếu phẩm khác giữa cảnh tàn phá lan rộng.
Trong khi đó, các mức thuế quan của Mỹ tiếp tục gây ảnh hưởng đến một số nền kinh tế ASEAN.
Ông Ong cho rằng việc Tổng thống Trump tham dự hội nghị lần này là cơ hội để ASEAN khuyến khích Mỹ có cách tiếp cận cân bằng và “thấu đáo” hơn trong bối cảnh ngày càng có nhiều lo ngại về các biện pháp thương mại thay đổi liên tục.
Các nhà lãnh đạo cũng sẽ bàn về những cơ hội mới nổi, bao gồm cả đổi mới sáng tạo kỹ thuật số.
Ông Ong nhấn mạnh rằng tiềm năng tăng trưởng của ASEAN vẫn là yếu tố thu hút mạnh mẽ đối với các nhà đầu tư toàn cầu.
Đặc biệt, nhà ngoại giao kỳ cựu cho biết nhiều hoạt động thúc đẩy tăng trưởng ở các nền kinh tế phát triển hoàn toàn có thể được thực hiện tại Đông Nam Á với chi phí thấp hơn nhiều.
Tuy nhiên, ông lưu ý: “Tất nhiên, nếu trong hoặc xung quanh khu vực Đông Nam Á xảy ra bất ổn làm suy giảm niềm tin của giới kinh doanh hay nhà đầu tư, thì chúng ta có thể sẽ không đạt được những kỳ vọng mà mình đang ấp ủ”.
